Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Тöдiсь доктор

Олöм-вöлöм Шванёв. Сылöн иньыс кулöма, а мöдпырись гöтрасьны абу пондöм. А кöр инька пö абу, дак мыйлö кöзяйствосö? Кутас да быдöс вузалас — дзик сунис швач орöтас. Сьöм босьтас неетша и мунас деревняэзöт ветлöтны.

Öтпыр инмас тöдтöм посадö да пырас керкуö, кытöн вердсьöны.

— Мый тiян эм сёянсис? — юасьö Шванёв.

— Мый коран, сiйöн и вердам, — шуöны сылö. Шванёв пуктас сто руб да висьталас: вайö пö то этö да этö, сiйö да сiйö — сизим сёян тшöктас пуны-жаритны, сизим юан лöсьöтны.

Пуксьöтасö сiйö бытшöм местаö, кутчасö сёян-юан ваявны. Ваялöны и ваялöны, а сiя сёйö да юö, сёйö да юö. Сэтчöдз лотошитас-сёяс, што джек вывсис джоджас таралас.

Вердiссес повзясö да докторöс корасö. Доктор удас Шванёвлö касторка, петкöтас сiйö öтöрö, и сэтчин касторкаыс Шванёвлiсь гырксö быдöс весöтас.

Шванёв и юалö докторлiсь:

— Тэ мыйöн менö веськöтiн?

— Касторкаöн юкталi.

— А кыдз тэ сiйö керин?

— Ме сiйö аптекаись неби.

«Бур эта лекарствоыс, — шуас ас пондасис Шванёв. — Ноко ме сiйö неба жö».

И босьтас касторкасö быдса четверть да мунас деревняэзöт ветлöтны. Рытнас локтас ыджыт деревняö, корсяс овны старичок ордö. Старичок лэдзас, и Шванёв керас вывеска: «Доктор и тöдiсь Шванёв». Вывескасö öшöтас ворота вевдöрö, а старичоксö босьтас отсасисьö.

Вот и олöны кыкöн да виччисьöны шогалiссезöс. А юöррес доктор йылiсь öт-мöдöрö лэбзьöны: сiя пö бура веськöтö да быдöс тöдö.

Эта туй кузя лöсялас мунны базарö öтiк купеч. Неылын деревня дынсяняс сiя чеччас телегасис да лэдзчас ю дорö миссьыны. Эта коста сылöн тройка вöв пышшас, и купечлö ковсяс мунны Шванёв дынö. А Шванёв отсалiсьнас сiйö токо и виччисьö: босьтасö купечлiсь сто руб, асьсö пöрöтасö лабич вылö да кисьтасö öмас касторка — купечыт и кыв горöтчыны оз ешты.

Юкталасö, лэдзасö купечсö, а сiя видчыны пондас:

— Тэ тай нач ылöстöм, Шванёв! Ме юасьны локтi, а тэ мый керин?!

Шванёв висьталö:

— Миян тöдiсьным — касторка.

Купеч чульс сьöвзяс да чожжык пышшас ылöстöммес дынiсь. Неылö и мунас — кынöмсö пондас кырлавны-орлавны — керпитны оз позь, и уськöтчас вöрокö. А вöввес сэтöн и сулалöны. Вöлись радуйтчö купчина: былись пö, видзöт, Шванёвыс висьталiс, што сылöн касторкаыс — тöдiсь!

Пуксяс купеч тройкаа телегаö и гыма-ёрка локтас Шванёв дынö да сетас сылö эшö нёльсё руб.

Чулалас лун-мöд, чарлалö-гöняйтö мöдiк купеч.

— Доктор Шванёв принимайтö?

— Принимайтö.

— Сiя быдöс тöдö?

— Быдöс и быдöс!

— Сэк мунам миянö, — висьталö купеч. — Ыджыт сьöм сета.

А купечыс иньлöн öшöма зарни чунькытш, и купчика жöникыслö зника оз сет: аддзы пö меным и быдöс!

Шванёв мунас купеч ордö. Сiйö вердöны, юкталöны, кыдз меддона гöсьöс — сёй да ю, мымда тöрö!

Повар сы гöгöр и гардчö да медчöскыт торсö сы одзö пуктö — сiдз купеч да купчика тшöктöмась керны. Шванёв кыдзкö мигнитас поварлö да серöмтчас; — Этö ме сiдз и тöдi!

Поварыс чужöмнас мöдкодьсялас:

— Тэ тöдiн ни?

— Ме сэк жö и тöдi, кыдз кöзяиныт миянö локтiс.

— Тэ жалейт менö, эн сюрöт чунькытшнас. Сыбöрын вештiся.

— Дак кыдз керсям?

— Ме чунькытшсö дзодзоглö чапка, ась сiя сёяс. Тэ и висьталан купечыслö, кытöн чунькытшыс.

— Кытшöм дзодзоглö чапкан?

— Кöда медсераыс. Ме сылiсь голясö шырышта. Куим лун бöртi Шванёв дынö пырö купеч:

— Но, тöдiн ни, кин чунькытшсö гусялiс?

— Сiйö некин эз гусяв — дзодзог ньылыштöма. Начкыласö дзодзогсö, кöдö Шванёв тшöктас, и чунькытшсö чульсис аддзасö.

Тöдiсьлö эта понда купеч сто руб сетас да тройкаöн гортас кыскас.

Сьöм Шванёвлöн эм, сiя олö да олансö ошкö.

И вот тöдiсь ордö локтöны сар дынсянь: пондöма шогавны саревна. Шванёв оз бы мун сэтчин, да не сылöн воляыс. Пуксьöтасö сiйö каретаö да кыскасö дворечö, сувтöтасö сар одзö, и сар висьталас:

— Тэ тöдiсь, и доктор, сiдзкö, висьтав, кытшöм висян кутчисис саревна бердö, да чожжык веськöт сiйö. Кужан веськöтны — сета тэныт тройка вöв да витсё руб сьöм. Он кö веськöт — юртö кераласö.

Мунö Шванёв саревна дынö и прошшайтчö ни юрыскöт: саревнасö саридз сайись докторрез абу вермöмась веськöтны, дак кытчö ни сылö!

Но мый керан, колö пондывны!

Шванёвлöн öтiк лекарство — касторка. Мый лоас, сiя и ло — юкталас сiйöн саревнасö. Мöд докторрес повзясö да пышшасö. А саревна давай öсны, давай öсны! Быдса час вуктас, сэсся дугдас и корас сёйны. А пондiс кö сёйны — веськалас!

Сар сетас докторлö куим вöв да тарантас, эшö сьöм — 500 руб.

Шванёв пуксяс тарантасö, локтас отсасись старичок ордö. Ворота вевдöрись вывескасö кульыштас, касторка чапкас. Старичоклö сетас кыксё руб да вашöтас вöввесö паськыт туй кузя.

Поди и öнi сё гöняйтö.