
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Мортсёйись инь
Деревняын оласö-вöласö гед да баб. Нылöн вöлас нучатка.
Гед да баб мунасö вотяккезö босьтасьны, а нывкасö гортö колясö — дозирайтчыны. Сiя вердас пода, джодж чышкас, бекöрпань миськалас да лунтыр печкö. Рытнас подалö турун сеталас, печка лонтас да бöра печкыны кутчас — одзжык эд нывкаэс весь эз пукалö. Да эд сартас дорын печкö, не лампа дорын. Печкиссяс кудельыс, нывка лöсьöтчö узьны. Сэтчö тай кинкö пондас ыбöсö ёркöтчыны. Нывка юалö:
— Кин локтö?
Ыбöс сайсянь инь корсьö:
— Ме старука, кортöн ветлöта. Лэдз менö чожжык керкуат, а то посöдзат кынма.
Эта тöлöн вöлöма, öтöрас öддьöн кöдзыт. Нывка жалейтас старукасö, лэдзас сiйö керкуö. Сэсся виль сартас öзтас, видзöтö: сiя не старука локтöма — том инька. Ачыс не сэтшöм ыджыт, но ён, паськыт рожаа, ыджыт сина, пиньöла öма.
Инька пырас, шонтiсьыштас печка дынас да пурт кыскас и зудъялö сiйö. Нывка повзяс, юалö:
— Тэ мыйлö пуртсö зудъялан? Инька серöмтчас да шуас:
— Яй керны.
— Кытшöм яй?
— Чöскытö.
— Кытöн керны?
— Татöн. Тэнö мöда начкывны.
Нывка кыскас пешасис сартассö да ваас тунгас. Керкуас лоас пемыт. Мортсёйись горöтлö:
— Öзты бисö! Ме нем тэнö ог кер!
Ачыс нывкаыс дынö гусясьöмöн локтö, кутны сiйö мöдö. А нывка пась кватитас да öтöрö. Мортсёйисьыс — сы сьöрö.
Кытчö нывкаытлö дзебсисьны?
Каяс сiя сарайö, а мортсёйись — сы сьöрö.
Сарайыс вылын вöлöма, поспуыс — увъя пу.
Мортсёйисьыс вылына ни каяс да кышасяс подувнас ув бердö. Мездöтчö бы, но оз вермы, и кутчас увсö пуртнас керавны. Эта коста нывка пöрöтас поспусö, и мортсёйись поспу увтö сюрас да токо ойнитас, сэсся пик оз кер.
Чожа гед да баб локтасö, а мортсёйись инь кынмöма ни, но пуртсö кисис абу лэдзöма.
БОБОЛЬ
Кытшöмкö мужык велалöм йöз иннез дынö ветлöтны. Кöда иньлöн мужыкыс мунас кытчöкö, сы ордö и котöртö. А одзжык эд мужыккес Усоллёöдз али ылöдзжык ветлöтiсö, дырöн. А гуляйтiсь мужык озыр, бадзоритны оз мун. Локтас инька ордö и сёроно кыдзкö сiйö леститас.
Эта йылiсь мужыккес кыласö и шуасö велöтны вельмöмсö.
Вот мужыккез дыр кежö мунасö куреньö. Оласö сэтчин лун-мöд да öтiкöс гортаныс иньдöтасö.
Локтас сiя гортас сёр рытöн, кывзiсяс озыр мужык öшын одзын — иньыс öтнас пукалö да печкö. «Ака, мужыкыс гуляйтö!»
Мунас суседас, öтка инь ордö, — инька öтнас печкö. «Ака, эстöн абу жö».
Мунас гортас — богатинаыс сэтöн! Какраз сёйöны. Мужык сят-сят керас öшынас, иньыс юалö:
— Кин нö сэтчин?
— Кöзяиныт.
— Ой, ме чöвтчи ни, час пасьтася да осьта.
Ачыс дружоксö джоджулö дзебö, пызан вылiсь бур сёянсö бокö вешталö. Керас, мый колö, да вöлись осьтас ыбöссö.
— Лöсьöт сёйны, инька.
— Ой, немöн и вердны, нем эг пу да. Мужык шуö:
— Сунилабичат тай эм мыйкö, вай.
Инька вердас дружокыс мульöсöн, а мужык юны корö.
— Ой, немöн и юктавны эд, öтiк ва эм.
— Сёрдас шоныт ырöш тай сильгö, вай.
Инька юкталас мужыксö шоныт ырöшöн, а мужык тшöктö кузь мешöк пыртны. Мöдыс и пыртас мешöксö, сетас мужыкыслö. А мужыкыс гормöччан босьтас, джоджувсö осьтас и шуö иньыслö:
— Кыла, сьöд боболь сэтчин эм. Колö вашöтны. Висьтав, мед петö.
Инька кытсалö:
— Сьöд боболь, пет джоджувсис да миян вылö эн и видзöт — öтöрас котöрт!
Дружокыс юр вылас чуман кышалас да петас джоджувсис, но öтöрас оз ешты чепöссьыны: кöзяиныс сiйö кутас, сы юр вылö мешöксö пасьтöтас, киэс понда осьтаэз керас, сэтчö гормöччансö сюйыштас, а гормöччан бердас киэсö паськöтöмöн кöрталас.
Бур пöлöкала петiс! Не юр, не кок оз тöдчы.
— Öнi мун шупайтчы!
Озыр мужык гортас котöртас, кыдзкö павкöтчас ыбöсас.
Иньыс петас, а сiя бобгö:
— Бо-бо-бо!
Иньыс повзяс да пöднасяс, оз лэдз пöлöкалатö. И каяс гормöччана мужык гуна вылö, идзас стопаын ойсö чулöтас.
Асывнас öтiк инька идзасла локтас, и мужыкыс петас стопасис. Инька казялас сiйö, бура повзяс и идзастöг гортас котöртас.
Старик кайöма идзасла, а мешöка мужык кыдзкö караулитас сiйö да простöй додяс уськöтчас и бобгö:
— Бо-бо-бо! Бобо!
Повзяс старикыс, гужиэсö мездöтас, вöв вылö пуксяс да гортö лэбзяс.
Висьталасö поплö, што гуна дорын боболь повзьöтчö. Поп чукöртас смевжык отирсö да ныкöт каяс. Мужык-пöлöкала ветлöтö да бобгö:
— Бо-бо-бо! Бо-бо-бо!
Поп крестöн öвтчö да боболь дынö сибöтчö. А сiя рытся сёйöм бöрас вешъянас тэчöма. Отирыс шуöны:
— Эта ачыс бесыс, батюшко. Эн сибöт матö! А поп шуö:
— Эта абу бес — дукыс мортлöн.