Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
3
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Петра-сар, савдат да розбойниккез

Кыдзкö мунöма Петра-сар вöравны да öшöма. Кошшас, кошшас туйсö — оз аддзы. Мый сэтöн керны? Кольччыны узьны вöрас — кынман: спича сьöрас абу, би он кер. (Истöггес одзжык донаöсь вöлöмась, сьöраныс етша новйöтлöмась.)

Пуксяс кöз увтö да и тöждiсьö. Сэтчö савдат мунö. Петра-сар сылö паныт: сiдз и сiдз, шуö, öши пö, отсав, служба, гортö петны — пишальöс сы понда сета.

Савдат шуö: менам пö эм шашка, и пишальыт меным оз ков. Токо пö мый пондам керны, ме пö тожö ог тöд туйсö. Да и сiйö оз тöд, што сы одзын государ.

Казяласö вöрсис биок, Петра-сар шуö:

— Мунам сэтчин, юасям.

— А кыдз розбойниккез, — повзьöтлö савдат, — сэки мый?

— Сэк ог мунö, — шуö Петра-сар. — Эшö виясö. А савдат:

— Эн пов, тэ вон кытшöм здоровöй! Да и ме не полiсь. А поди и бур отир сэтöн олöны.

Мунöны биок дынас, кылöны: паныт морттэз локтöны. Ноко пö нарошноись дзебсисьламö. Каясö ыджыт кöз вылö, видзöтöны да кывзiсьöны. А мöддэт и былись розбойниккез вöлöмась Мунöны и баитöны, кыдз боярасö пондасö куштыны.

«Ась куштöны», — думайтö государ, — а мийö видзöтамö, мый нылöн керкуаныс».

Саясясö розбойниккес, Петра-сар да савдат кöз вывсис лэдзчасö, кыссьöны биок дынас. Сибöтчасö, видзöтö ны: керкуыс ыджыт, öшынокыс — учöтик, пытшкас би сотчö Пырасö керкуас, а ны вылö старука кинитчас. савдат кочкас сiйö да сарайö чапкас.

Пырасö мöдiк жырö — том инька ны вылö уськöтчас. савдат вачкас сiйö да сарайö чапкас.

Осьтöны куимöт жыр — ны вылö нывка чеччöвтас да кок йывсис государсö пöрöтас, а савдат кольмöтас нывкасö да сарайö чапкас.

Мунасö комö — сэтчин уна зарни. Видзöтасö джоджулö — морт юррез поленич.

«Но, — думайтö государ, — не петны кö часöт вöрсис, юррезнымöс этчö жö тэчасö». И шуö савдатыслö:

— Пышшам-ко эстiсь, служба, а то шышшес локтасö да юррезнымöс кераласö.

— Эн пов, — шуö савдат, — ме не сэтшöмö аддзылi, да сё ловъя. Кер ме моз, и юрыт дзонь лоас, и зарниыс тэныт дöнзяс.

Токо висьталас этадз — йирка-ёрка розбойниккес пырöны. Савдат кинитчас посöдзö, государ — сы сьöрö. Каясö сарайö да тыртасö кочкöм инькаэсö.

Розбойниккес пырасö керкуас, аддзöны: нывкаэс абу, и давай кошшыны нiйö, кытсавны. Петас öтiк розбойник öтöрö, сарайö кайö. савдат шашканас — рраз, и юрыс абу розбойникыслöн. Кыскасö вийöмсö бокö, тыртасö идзасöн.

Мöдiк керкусис петö и тожö кайö сараяс. савдат шашканас — рраз, и юрыс розбойникыслöн тшакыльöн тарöвтчас. Токо ештасö этö дзебны, а сэтчö ачыс атаманыс сараяс кайö. Савдат шашканас — рраз, и атаманлöн юрыс улö тарöвтчас.

— Тэ молодеч, — шуö Петра-сар. — Кыдз бертам гортö, ме висьтала государыслö, ась сiя тэнö зарниöн наградитас.

— Меным нем оз ков. Да и государыс, шуöны, савдат кодь жö волькыт — нем сылiсь босьтны. А öнi вай мунам чожжыка татiсь.

Розбойниккеслöн öтiк вöв вöлöма. Петра-сар шуö:

— Ноко пуксям вöв вылас кыкöн да мунам. Ме эшö зарни босьтi, пригодитчас подикось.

Пуксяс Петра-сар вöлыс вылö, а сiя сы увтын куснясьö. савдат и шуö:

— Ме ог пуксьы, ме тэ бöрсянь подöн муна.

Мунасö, мунасö, тöдса туй вылö петасö, и савдат шуö:

— Ме веськыта нюрöт муна, а тэ вöвнат туй кузяс гöгöрт.

— Ладно. Токо кыдз одзжык локтан деревняас, дорись керкуас пыр да менö виччись.

Тюкйö савдат, нятьсö войö, а государ вöв вылын гöнитö. И локтас Петра-сар одзжык да тшöктас буржык юан-сёян лöсьöтны. Чожа мыйись и савдат пырас. Государ порог дорын панталö сiйö и горничаö нуöтö да кыдз колö потшшуйтö. Сёяс, юас савдат, мымда вермас, аттьö висьталас да лöсьöтчас мунны.

А Петра-сар шуö:

— Этö зарнисö тэныт. А кöда вöрас кольччис — государлö сетам. Сылö уна сьöм колö, а то сiя савдат кодь волькыт. Бояраыс оз сетö сылö сьöмсö.

Савдат аттьö висьталас, босьтас золотушка-мöд да и мунас, кытчö сылö колö.

Ашынас Петра-сар розбойнöй зарнисö быдса обоз дворечас ваяс. И прикажитас.

— Вайöтны ме дын савдатöс, кöда ойнас вöрö ветлiс!

Кылас эта йылiсь савдат, думайтö: «Овсис оланö — юасьтöг эд ветлi, пышшылi! Но, мый лоас, сiя и ло!»

Иньдöтчас савдат дворечö, аслас кикокыс дрöжитö. Панталö сiйö Петра-сар, юалö:

— Кытшöм орден тэныт, служба, сетны?

Савдат малодело садясяс ни да и шуö: — А кытшöм не жалко.

Петра-сар чöвтас морос вывсис меддона орден и сетас сiйö савдатлö.