Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Зарни сюр

Оласö-вöласö мужык да инька, и вöлас нылöн зон-седун. Кöр мунасö уджавны, зоннысö öтнасö кольлывлöмась. Кыдзкö бертасö удж вывсянь и лабич бердiсь казяласö веж пятноэз.

— Мый эта сэтшöмыс? — шуöны. — Дзик зарни. — И юалöны зонныслiсь:

— Кин тэ дынö вовлiс?

— Некин эз. Баран люкасис, ме сыкöт орсi да, — шуö седуныс. — Ачыс сьöд, сюррес вежöсь. Джоджулас пырис.

— Ой, дак сiя эд Зарни Сюр! Ашынас зонныслö шуöны:

— Кыдзи петас Зарни Сюрыс, тэ сыкöт бöра орс. А сыбöрын кань осьтасö кабöн тупкав, ась сiя керкуас кольччас.

Рытнас ай-мам юасьöны: — Петалiс?

— Петалiс. Ме тупъявлi осьтасö, да сiя кабсö бокö вештiс и пырис.

Асывнас ай-мам шуöны:

— Мийö мунамö уджавны, а тэ бараныслö голяас йи кöртав да сiдз джоджулас лэдз.

Седун сiдз и керас.

Локтасö ай-мамыс, пырасö джоджулас, аддзöны: öтiклаын йи пом мусис мыччисьöма. Ваясö зыр, гаръясö — сьöд баранок мыччисяс. Неыджыт, сюрибыдман сувда. Сюррес куш зарниись.

Кутас мужыкыс йиöттяс да пондас джоджувсис бараноксö петкöтны, а сiя скок чеччöвтас — и завалин вылас трин-бран зарни сьöм киссяс, а бараныс кытчö и лоас.

Сэксянь мужык гозъя богатсялöмась и седуннысö веськöтöмась — сьöмыс эд быдöс керö.

Зарни кöш

Олас-вöлас поп — кынöмыс сельнича топ. Босьтас поп срошнöйöс, а удж понда кöсъяс öшка. Уджалö срошнöй справнöя, кöть и старик ни, а оз дышöтчы. Срокыс казявтöг чулалас, и старик мынтöм пондас корны. А поплö жаль öшкасö сетны, вот сiя и шуö:

— Часöт ог сет, уджав эшö год, сэк кык öшка босьтан. Мый сэтöн керан — каньöн эд синмас он чеччöвт. Петас поп ордiсь старик и сiдз лöгасяс, нельки синнэзас югытыс кусас. А сэтöн — Вакуль:

— Эн тöждiсь, старик, ме тэныт отсала: велöтамö попсö, мед дугдас бöбöтчыны.

— Отсав, верман дак.

Вот кыдзкö старик сёёвöй кöшын поклёбка гортас нöбöтö, мöдö старукасö вердыштны. И какраз пос вылын попыскöт пантасяс. Лöгасяс попыс да кыдз сöтас кöш кузяс — кöшыс ылö ваас лэбзяс.

Старик лэдзчас ю дорас кöшсö кошшыны, а сылö Вакуль эзысёвöй кöш сетас.

Ашынас старик бöра нöбöтö поклёбкасö, да не сёёвöй кöшöн ни, а эзысёвöйöн. Казялас попыс этö, юалö:

— Кытiсь эттшöм кöшсö? Гусялiн?

А старик сылö: сiдз и сiдз пö, батюшко, шогмис: пондi кошшыны юсис сёёвöй кöшöс, а сы туйö петiс эзысёвöй кöш. Лöгасяс поп да кыдз сöтас кöш кузяс — кöшыс ю шöрас лэбзяс.

Старик лэдзчас ю дорас, и Вакуль сылö мыччас зарни кöш. Казялас этö поп, юасьö:

— Кысь тэ сэтшöмсö? Тожö юсис?

— Юсис. Нiя тыр сэтчин.

Поп чожжык берег увтö лэдзчас, кошшисьны пондас, и Вакуль кыскас сiйö йирас.

Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс

Öтiк инька мунас вöрö да öшас. Ветлöтас, ветлöтас, керку дынö инмас да пырас сэтчö. А сы бöрсянь посöдзас гым-гым каясö морттэз — керкуыс зэгалö. Инькаыт повзяс да дзебсисяс лабич увтö. Видзöтö: пырöны дас кык мужык да быдöнныс ыджытся-ыджытöсь — юррезныс потолокас павкöны. Пуксясö нiя пöрт гöгöр, панясясö мымдакö да водасö джоджас узьны. Сы коста инькаыс мöдас пышшыны, да не öшын, не ыбöс оз аддзы.

Рытнас мужыккес саймасö, панясясö-керасö да мунасö.

Инькалöн кынöмыс тожö сималö. Сiя петас лабич увтсис, босьтас пань да паньыштас пöртсис поклёбкасö. Чöскыт, сук, и мöдöтпыр паньыштас, а паняс — гаггез виклясьöны. Тьфу тай!

Видзöтас пöртас — сэтöн сэтшöм жö срам. Нёджжöвтас керкусö, аддзö: стенаэзын керрес суййытöмöсь, джодж туяс лыса уввез чапкалöмöсь.

Чепöссяс öтöрас, медбы пышшыны, а вöрас мунöны нiя дас кыкыс да чисто сюраöсь, бöжаöсь, гöнаöсь! Вежöртас инька, киннэз нiя: вöриссез! — и сэк жö туйсö гортас аддзас.

Локтас деревняö, пырас лавкаö, аддзö: прилавок сайö сюра-бöжаыс пырас да пондас сёяннэз аслас пестерö куртны. Сэсся ви дупляись висö ректас, а сы туйö помой кисьтас. Дивуйтчö инька: мыля некин шы оз сет? Али оз аддзö сюра-бöжасö?

Вот и горöтчас:

— Торговöй, тэнчит витö гусялiсö, сы туйö помой кисьтiсö!

Кылас этö вöрисьыс, локтас инькаыс дынö, юалö:

— Тэ кöда синöн менö аддзан?

— Шульганам, — висьталас инькаыс.

Вöрдядь кыскас инькаыслiсь шульга синбугыльсö: кöдö пö оз ков, дак эн аддзы!