
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Быдса чудо
Мужык мунiс изны. Мунiс, мунiс — вöрö пырис. Сэтöн телегасис кругыс шовк мезмис да ылö таралiс. Чеччис мужык, видзöтö: гайкаыс личалiс али мый? Но гайкаыс аслас местаын, кругыс — дзонь. Гыж-гыж керис тошсö горöтчис:
— То тайка чудоыс!
А вöрсяняс кинкö шуис:
— Эта абу чудо. Тэ юав кумытлiсь, мый сыкöт вöлi, — вот сiя чудо! Юалан?
Повзьыштiс мужыкыт: кытшöм чомор этö баитö? — да токо и висьталiс:
— Тшöктан кö юавны, дак и юала.
Мужык кышалiс кругсö да мунiс кумыс ордö, висьтасис аслас чудо йылiсь. Но кумыс шуис:
— Тэнат чудоыт эшö не чудо. Кывзы-ко менчим... Мунi ме вöравны и зонöс сьöрам босьтi — ась, мыся, велöтчö. Локтi вöр дорас — медодзза кöз вывсис урöс лэдзи, сэсся шедiсö: кöч, сьöла, дозмöр. Этö, мыся, зонö сэтшöм шуда.
Ветлöтöв-керим да пуксим шоччисьны. Друг поныс нёжтöм голосöн пондiс вувтны да одзаным чеччавны. Но, мыся, кöин нето ош сибöтчö. Кватитi пишальöс, картеча патрон зарадалi. Видзöта: кöззэс коласiсь старик петö — месся кыкись ыджытжык. Ме сылö: эн сибöтчы, мун аслат туй кузя! А сiя локтö. Ме вились: эн сибöтчы, мыся, а то водтöта! А сiя сералö: «Чапкы пишальтö, менö не дроб, не пуля оз босьт! Буржык лоас, ежели уртö сетан!» Ме шупки одзас урсö — сiя кульк-мельк быдсöн ньылыштiс да кöчöс корис. И сетi: сёй тэ, мыся, да мун татiсь! А сiя сё корö — сьöлатö пö вай! И чапки ме сылö сьöлаöс, дозмöрöс, понöс — быдöс куж-каж сёйис и шуö: «Зонтö вай!» И тожö сетi — некыдз эг вермы пыксьыны.
Босьтiс зонöс, пестерас сюйыштiс да тшöктiс: «Пуксьы сивъям да бура видзсьы. И кер то кыдз: пондам медодзза потш увтö пырны — эн кутчись сы бердö; пондам мöдiк увтö пырны — эн кутчись; пондам куимöт увтö пырны — кутчись сы бердö ёнжыка да мамтö горöнжыка кытсав!».
Пукси ме старикыс вылö, сiя давай вöрöттяс гöнитны — токо кöззэс мелькайтöны. Видзöта — одзаным потш поперегасьöм. Ме мышкыртi юрöс — свигнитiм увтöттяс. Эг ешты несйыны — мöдiк потш. Бöра мышкыртчи, гöнита одзлань. Дыр я не я — куимöт потш. Кутчиси сы бердö да рякöстi: «Мама-а!» И эз ло не вöрыс, не старикыс. Дзир-бар кери — джодж вылын сулала да пöлать брус бердын видзся. Дынам инькаö локтыштiс, юалiс, мый горöтла. А ме сылö: Ванька зонöс, мыся, аддзылiн? Аддзылi, шуö, то тай гöбечын узьö. А поныс, мыся, эм я? И поныс, шуö, локтiс да эшö пишаль, урöс, кöчöс, сьöлаöс, дозмöрöс вайис.
— То тайка чудоыс! — шуис мужык. А кумыс висьталiс:
— Эта абу чудо. Тэ сватытлiсь юав, мый сыкöт аркмис, — вот сiя чудо!
Мужык мунiс сватыс ордö, юалiс, кытшöм чудо сiя аддзылiс. Сватыс висьталiс:
— Тöн ме кыйи тарöс. Пондi мездöтны, а сiя шуö: «Тэ лэдз менö, мортiньöй, сы понда сета тэныт ассим аканьöс. Сiя пондас оградаöт ветлöтны, борддэзнас шовкöтны, а бöжнас — ёгсö чышкыны. Сылö не юан, не сёян оз ков, а тэнö прокод яйöн пондас вердны. Токо висьтав: «Тар акань, керкуö пыр, горöдзö кай!» — и сiя керкуö пырас, горöдзö пуксяс и берся яёвöй сёян пуас да пöжалас, вöлись готсьыны пондас. Сэк тэ висьтав: «Тар акань, лэдзчы горöдзсис, öтöрö пет!»
Лэдзи ме тарсö, и сiя сетiс ассис аканьсö. Ачыс аканьыс тар гöна, а бöжыс да нырыс зарниись.
Вайи тар аканьсö гортö, висьталi: «Тар акань, керкуö пыр, горöдзö кай!». Тар акань пырис, пуксис горöдзö — и сэк жö чугунын да жаровняын яй пусис и жаритчис. Висьталi: «Тар акань, лэдзчы горöдзсис, öтöрö пет!» — и сiя петiс керкусис, пондiс оградаöт ветлöтны, борддэзнас шовкöтны да бöжнас ёгсö чукöртны.
Кылас эта чудо йылiсь озыр мужык да тшöктас гусявны менчим тар аканьöс. Гусяласö, вайöтасö озыр ордö, лэдзасö оградаö. Тар акань ветлöтö, борддэзнас шовкöтö да бöжнас ёгсö чышкö. Озыр мужык тшöктö: «Тар акань, керкуö пыр, пöжав меным яй!» Тар акань пырас, но горöдзö оз пуксьы, яйсö оз пöжав. Сiдз и этадз озыр гозъя кеймасö — оз пуксьы и быдöс! Мужыклöн иньыс лöгасяс да чувйыштас тар аканьсö гормöччанöн. Гормöччан лякасяс тар акань бердö. Мездöтчас, мездöтчас инькаыт, но оз вермы, тшöктас отсавны жöниксö. Сiя павкöтчас иньыс бердö и тожö лякасяс. Тар акань петкöтас озыр гозъяöс öтöрö, нуöтö уличаöт да шувлö: «Нечестнöй мортыс миян дын сюрас, миянкöт мунас!»
Пантасяс поп попаддянас, пондас богаттёсö позорсис мездыны, да асьныс мöддэскöт йитсясö. Тар акань нуöтö нiйö мöдiк деревняэзöт да ассис прибауткасö модьö: «Нечестнöй мортыс миян дын сюрас, миянкöт мунас!»
Тар акань куим деревня гöгöртас, куим дас нечестнöй мортöс аслас лёдзö чукöртас, сэсся ме дынö вайöтiс да юалö: «Мый пондам керны энакöт?»
Ме öтпыр думайтi, мöдпыр думайтi — нем юрам эз пыр.
Куимöтпыр думайтiкас несйи, и лэбис сэтшöм тöв, што быдöннысö одзсим лэбзьöтiс.
— Эта — быдса чудо! — висьталiс мужыкыт да мунiс изны.