
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Вöралiсьлöн диво
Олöмась-вöлöмась старик гозъя. Вöлöмась нылöн курöггез да кык пон. Мунас старик вöравны. Пырас ыджыт вöрö, кытöн урыс да туаныс унажык. Öт понсö — Жыськосö — иньдöтас веськытланьö, а мöдсö — Низькосö — шульгалань — кошшö пö звирсö бытшöмика.
Недыр и виччисяс старик — Жысько пондас вувтны. Лöга и лöга вувтö. «Кинöс сэтшöмсö аддзис? — думайтö старик. — Поди горттöм ош?»
Зарадалас пишальсö пуляöн, лöсьöтчас мунны поныс дынö, а сэтчö и мöдыс кутчас камгыны — ештöмась öтлаасьны ни.
Мунас старик поннэс шы вылö, видзöтö: кузь мыр гöгöр кыкнанныс чеччалöны, мырыслiсь вевдöрсö судзöтöны бы, да оз судзö. А мыр вылас учöтик гедок сулалö да тошсö малалö.
— Тэ öв, — шуö гедок, — поннэтö. Нiя менö невна эз сёйö. И лэдз менö мунны. А сы понда ме тэныт диво сета.
Старик öлас поннэсö, дынас корас.
— Мун, гедок, öнi оз вöрзьöтö тэнö.
Гедок шуö:
— Пышальсит патронтö кыскы, ме пышаль пырйöттят муна.
Вöралiсьыт сiдз и керас, а гедок кир-пар пырас дулоас, мöд помас петас да висьталас:
— На, бур морт, менчим дивоöс, — и тошнас стариксö малыштас. — Да некинлö эта диво йылiсь эн висьтась. Кыдзи висьтасян — сэсся не вöравны тэныт. Вежöртiн?
Горöтчас этö гедко да кытчö и лоас — дзик пакмас. И друг вöралiсь кылö:
— Талун эстöн не ур, не кöч абу.
Этö Жысько баитö сiдз. И старик быдöс баснисö сылiсь вежöртö.
А Низько шуö:
— Абу звирыс эстöн. Колö яг дорö мунны.
— Мунам вай.
Поннэс мунасö яг дорö, вöралiсь — ны бöрсянь. И сымда сэтчин урресö вияс — öдва новйöтö ношасö.
Рытнас керас нодья, аслыс и поннэслö юан-сёян лöсьöтас, сёясö и быдöнныс шоччисьöны.
Жысько и шуö:
— Тэ, Низько, томжык, мун-ко тэ гортö караулитчыны. Тöн ме кылi умöль морттэзлiсь басни: мöдöны деревняас гусясьны. Кыдз бы миянö эз пыралö.
— Но, муна сэк, — висьталас Низько и котöртас гортас.
Старик öддьöн и дивуйтчас эта вылö, но шы оз сет, токо думайтас: «А быль эд кывсьö, што гусясьöны. Старукаö ойнас садьтöг узьö, кöть асьсö нöбöт».
Асывнас Низько локтас, стариклiсь кисö нюлыштас: эн вид пö, што ойнас тэкöт эг вöв. А Жысько юалö:
— Вовлiсö воррес?
— Вовлiсö. Ме казьмöтi кöзяйкалö, да сiя эз пет, токо öшынас видзöтiс. Воррес пондiсö амбарас пырны, а ме нiйö повзьöтi.
— Бура керин, Низько. Кöзяйканым сы понда, натьтö, ошкис да чöскыта вердiс тэнö.
— Эз ошкы не эз верд, а видiс да вартлiс: онöс пö менчим дзуган! Кöиныс пö тэнö оз вермы джагöтны!
Старик кывзö этö да пель саяс гардö. Рытнас локтас гортас, кöзяйствосö видзöтас — эз я нем гусялö — и баитö иньыслö:
— Ойнас Низькоыс гортын вöлi?
— Вöлi.
— Увтiс?
— Увтiс, ёрдöм юр, узьны эз сет.
— Сiя воррезöс вашöтiс, а тэ сылö и няньтор эн чапкы, эшö видiн да вартлiн. Сiдз эд вöлi?
Иньыслö ыджыт диво лоас: кыдз старикыс эта йылiсь тöдö? И ножö модьны: висьтав да висьтав! Но эд висьталас кö старикыт, дак сэсся не вöравны сылö!
А старука некытшöм зника оз сет: висьтав и токо! Он кö висьтав пö — ачыт няньсö пöжав, ачыт песлась-миськась.
Мый сэтöн старикытлö керны?
Пукалö старик да тöждiсьö. Старука курöг поз весöтö да сё дозыляйтö сiйö. Сэтчö джодж шöрас курöггез петасö да пондасö тышкасьны. Петук пурк чеччöвтас ны шöрö, öтсö юрвоманас кокыштас, мöдсö корпаас саныштас — и лöньсясö курöгггес да позаныс пырасö. А петук и баитö старикыслö:
— Мый тöждiсян, кöзяин?
— Да кыдз ни тэ сэтöн он тöждiсь, кöр тэнö видöны да асьтö страпайтны тшöктöны?
Петук и шуö:
― Ме сизим инькаöн ола, да некин менчим волясö оз босьт, а тэ öтiксö он вермы велöтны? Тэ месянь велöтчы! Старука игналас курöггесö позас да бöра старикыс
дынö:
— Висьталан али он? Старик шуö:
— Бергöтчы меланьö бöрнат да кывзы.
Старука бергöтчас сыланьö бöрнас, а старик пöрччалас коссис ременьсö да кыдз чажгас да чажгас лядьвей кузяс — иньыс нёжтöм голосöн чирöстас!
Сэксянь старукаыт дугдöма жöниксö дозыляйтны. И поннэсö дугдöма вартлыны да тшыгйöн видзны.