
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Легонтай, легонтай
Оласö-вöласö мужык гозъя да нылöн куим зон. Мый и лоас — инькаыс кулас, мужыкыт дöвечöн кольччас. Дыр я, не я олас мужыкыт иньтöг, да гöтрасяс. Кöть и не озырö вайöтас, но томöс да мичаöс.
Мужык иньдöтас ыджытжык зонсö да иньсö ытшкисьны. Нiя лунтыр ытшкисясö, рытнас пондасö гортö локны. Мачека и шуö:
— Видзöт жö, зонка, бадь йылас листыс кытшöм виж! Кайлiн бы да судзöтiн, а ме бы сэтiсь аслыт йöрнöс вури.
— Но, ме судзöта, — шуас зонка да каяс бадь йылöдззас, нетшкöвтас виж листсö. А пондас лэдзчыны да нинкöмнас кышасяс ув бердö и öшöтчас юрнас увлань. Öшалö да горзö:
— Легонтай, легонтай! Вöлiмö куим вон, сэсся кыкöн кольччисö!
Мачека зонкасö сэтчö и коляс, а гортас висьталас, што сiя кытчöкö öштöтчис.
Мöдпырся мужык иньдöтас иньыскöт шöрöт зонсö турун куртны. Нiя лунтыр куртасö, пондасö гортö локны. Мачека и шуö:
— Видзöт жö, зонка, кыдз йылас листыс кытшöм веж! Кайлiн бы да судзöтiн, а ме бы сэтiсь тэныт йöрнöс вури.
— Но, ме судзöта, — шуас зонкаыт и каяс кыдз вылас. Сэтчин кышасяс воньнас да онняюрöн öшöтчас. Öшалö да горзö:
— Легонтай, легонтай! Вöлiм куим вон, сэсся öтiк кольччис!
Мачека сiйö сэтчö и коляс, а гортас висьталас, што зонкаыс кытчöкö öштöтчис.
Куимöтпырсяс мужык иньдöтас иньсö да медучöт зонсö зород тэчны. Нiя тэчасö зородсö, пондасö гортö локны. Мачека и шуö:
— Видзöт жö, зонка, пипу йылас листыс кытшöм гöрд! Кайлiн бы да судзöтiн, а ме бы тэныт сэтiсь йöрнöс вури.
— Но, ме судзöта, — шуас зонкаыс да каяс пипу вылас. Сэтчин йинас кышасяс ув бердö и öшöтчас юрнас увлань, öшалö да горзö:
— Легонтай, легонтай! Вöлiм куим вон, öнi некин эг лоö! Мачека сэтчö и коляс сiйö, а гортас висьталас, што зонкаыс кытчöкö öштöтчис.
Турунсö вайны мужык мунас иньыскöт. Локтасö бадь дынö, а бадь дынын кинкö горзö:
— Легонтай, легонтай! Вöлiм куим вон, да лёк морт оланнымöс босьтiс...
Локтасö кыдз весьтö, а кыдз дынын кинкö сiдз жö горзö, кыдз и бадь дынын. Мужык шы оз сет, одзлань вöвсö иньдöтö. Но локтасö нiя пипу весьтö, и сэтöн тожö кинкö горзыны пондас.
Мужык и шуас:
— Мый эта лоö? Кинкö горзö, а некин абу.
— Ме ог тöд сымдасö, — шуас иньыс да чеччас додьсис и вöрлань котöртас.
Вежöртас мужык: иньыс сылöн не морт, а обороника. Сiя и босьтiс зонкаэслiсь олансö. И вöтас обороникасö, додь бöрас гезöн кöрталас да быдöс деревняэсö гöгöртас: видзöтö пö, отир, кин зоннэзöс вийис.
Сэсся чапкас обороникасö кырасö.
Певрунь
Олöмась-вöлöмась öтiк гозъя. Олöмась нiя не дорас, не бöрас, а какраз му шöрас. И вöлöма нылöн ныв Певрунь, бытшöм да рам, ласков да удав. Ай-мамыс дивуйтчыны оз вермö сы вылö, сэтшöм ни вежöра да уджалiсь. Оласö, оласö нiя, а мамыс кут да и кув. Горзö нылыс, горзö айыс, да мый то керан? Дзебасö, одзлань олöны ая-ныла. Сэсся гöтрасяс мужыкыс, инькасö нылöн босьтас. Нывкаыс шадраа да чукыля сина, зато паськöмыс вылас чегö, сизьньöвтö-пежъялö, бурысся-бур.
Уна я, не я оласö, токо мачекаыс оз понды радейтны Певруньсö. Да и нылыс эз понды тöрны, косöйезнас токо видзöтлö Певруньыс вылö да сё лöсьöтчö мыйöн-нибудь нагорнитны.
Вот и шуö öтпырись кöзяиныслö инькаыс:
— Вошты кытчöкö менам син одзись торк кудельтö. Эз понды сетны олансö нылöлö.
Думайтiс-керис старик да корö иньсö:
— Норовит эшö поди вежöртчас.
Дыр я, не я оласö, вились иньыс ыждалö, зника оз сет мужыклö. Мый керны? Доддялас вöлоксö мужык, пуксьöтас Певруньöс розвальö и кыскö карö. Рыпкö-гöнитö вöлокыс, додьыс юж-важ ыскöвтö, морозко вапсыррезнас шовкöтö. А ая-ныла гегдöны-дрöжитöны: зипунокыс да шабурокыс эд оз ни унасö шонт.
Мунасö, мунасö да ойшöрнас ыджыт вöрö пырасö. А паныт нылö — кöиннэз.
— То тай, — думайтö мужык, — ульöн тай инькаö сёйис нылöс, и вöлöс, и ачымöс.
Бергöтас вöвсö бöр, оз и казяв, кыдз нывсö öштас, и сточма вöрсис петас. Нывка кольччас вöрас, кулöм не ловъя сулалö. Кöиннэс токо пиннезнаныс чакöтöны, кытшöвтiсö нывкаöс.
Певрунь кунис синнэсö, чужöмсö киэзнас вевттис. Друг кылö морт шы:
— Эн пов, басöк чужöм, видзöт ме вылö.
Дзар керис нывка: одзас гöрд йöрнöса да лöз вешъяна зонка сулалö.
Висьтасис Певрунь, кыдз сiя татчö сюрис.
— Чöв, — шуö зонкаыс, — мунам ме ордö овны, и некытшöм лёк тэнö оз босьт.
Сибöтчисö ыджыт ньыв дынö, зонка горöтчис:
— Матушка Паранюшка, осьт меным ыбöссö.
И сэк жö ны одзын кыксувда керку быдмис, öшыннэзсис зарни югыт койö, а гöгöр саддэз дзоридзалöны. Садас отир ветлöтö, орсöны да сьылöны, и некытöн öтiк пöрись морт оз тыдав.
Удiсö-вердiсö Певруньöс, бур паськöмö пасьтöтiсö, топ барыняöс. Зонка кольччыны тшöктö, ов пö миянкöт. Да айсö Певруньлö жаль, оз согласитчы: гортö пö лэдзö.
Сэк зонкаыт шовк керис оча ки — одзас локтiс кöин.
— Сет, — шуö, — сватушко, эта нывлö, мый босьтас, да нуöт гортас.
Нем эз босьт Певрунь: токо пась да пимиэз корис, шоныт шальöн шалясис. Пуксис кöиныс вылö — шакардаöн гортöдззас локтiс.
Дивуйтчö Певруньлöн айыс, радöн нывсö панталö, а мачекаыс эшö лёкжыка видчö: медбöръя копейкасö пö гортiсь ылöтiн, Певруньтö роч аканьöн керин. Мужык и висьталас сэк, кыдз аркмис.
Чулалö лун, чулалö неделя. Инька сёйöмöн-сёйö мужыксö:
— Нуöт сэтчин и менчим кагаöс да сiдз жö пасьтöт.
Стариклö нем керны, ковсис нуöтны.
Локтiсö ойшöрнас сiя жö вöрö, а паныт — кöин табун эрзö. Мужык бергöтiс вöлоксö, пöрöтiс нывкасö лымас, уськöтчис розваляс — и сточма гортас.
Ой чулалiс, лун сибалiс, а нывка эз берт гортас.
«Натьтö, оз вермы öтнас вайны добросö, — думайтö мамыс. — Ужо, ветла ачым, отсала малин тусьöлö».
Доддялiс вöлоксö мужык, розвальö веж идзас чапкыштiс, пуксьöтiс иньсö да иньдöтiс вöрас.
Мунiс иньыс да и öнöдз сё ветлö, а ая-ныла сэксянь бура олöны.