
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Кама иван
Служитас армиаын савдат. Дыр служитас. Гажтöм лоас, и корсьö гортас. Мунас начальник дынö, кеймисьö:
— Вашескороддё, лэдзлы кöть час-мöд кежö гортö. Айö пöрись, мамö пöрись, куласö — ог и аддзыв.
Начальник шуö:
— Вит год служитiн да и гортö ни корсян? Тэ стукйы кöть дассö да вöлись ме дынö лок. Сэк поди савдат ни лоан да и ветлан.
Öбидитчас савдат эта дырна ни служитö, а сё не савдат. Сы сорöн и мунас.
Чулалас лун, чулалас кык, куимöтас савдатöс начальник корö. Локтас начальник дынö, доложитас, дзик сёрток сьöртi лыддьöтас:
— Вашескороддё, савдат Кама Иван локтiс тэ син одзö!
— Вот мый, — шуö начальник. — Гортат сё бы ветлан?
— Точно сiдз, Вашескороддё! — шуö савдат.
— Сэк кырас дорись пост вылö ветлы. Сэтчинiсь быд ой пес гусялöны, и некин оз шед. Кутан ворсö али он сет гусявны — гортат ветлан. Вежöртiн?
— Точно сiдз, Вашескороддё, вежöртi!
Мунас Кама Иван пост вылö, сьöрас тесак босьтас. Час сулалö, кыкö сулалö — оз и вöрзьöтчы местасис Ойшöр локтас — кок шы кылö Чуш-паш басöк нывка сы дынö сибöтчас да öмидз голосöн горöтчас:
— Ванюш, тэ мыйлö татчö локтiн? Разь он ни бы сэсся чочком югытсö аддзыв? Разь он мöд гöтрасьны? Али гортыт абу жаль?
— Ме эшö тэсся дыржык ола да тэсся басöкжыкö босьта, басöк нывка!
Пес поленич сы коста гиль-голь киссяс!
Казялас Иван, што пессö гусялöны, чепöссяс сэтчин — абу некин. Бöр котöртас — вöлi да абу нывкаыт, дзик юрсигусь, лэбзьö.
Ашынас Кама Иванöс корö дынас начальник, юалö:
— Кыдз ой чулалiс, дзонь я песыт?
— Дзонь, — шуö савдат, — токо мылякö поленичыс киссис.
― Сiдзкö, умöля видзöтiн — пестö нöбöтiсö? Талун мунан — бура видзöт!
Вот Кама Иван мöдiк ой кежö мунас. Сулалö — оз и вöрзьöтчы.
Ойшöр сибалас — кык басöк нывка локтöны.
— Ванюш, тэ бöра татöн? Сет миянлö пестö. Он кö сет, дак асьтö нöбöтам!
— А этö эд аддзылö? — и сюйыштас ныр увтаныс ассис тесаксö.
Сэтчö поленич гиль-голь киссяс. Дзар керас савдат — джын песыс абу, и нывкаэс, дзик юрсигуссез, лэбзьöны. Ашынас начальник бöра юасьö:
— Но, кыдз ой чулалiс, савдат? Дзонь я песыт? Кама Иван шуö:
— А мый сылö лоас? Токо поленичыс бöра мылякö киссис.
— Сiдзкö, умöля дозирайтiн. Ме кылi ни: вовлöмась кык гусясись. Этадз пондан служитны — юртö дыр он новйöт. Ветлы эшö öтпыр, видзöтам, мый петас.
Керны нем, приказ эм приказ. И бöра савдат мунас пост вылö, но талун тесаксö пельпон вылас ни видзö и ас гöгöрас синмöн видзöтö.
Сибалас ойшöр. Локтöны кык басöк нывка, шöраныс пöрись-пöрись инькаöс вайöтöны, бытьтö гуляйтны петöмась.
— Сувтчö! — чирзö савдат. — Сибöтчат — юрнытö керала!
А нiя сё матöжык, матöжык локтöны.
Мöдпырись тшöктас сувтчыны — оз кывзö сiйö. Куимöтпыр сувтöтö — нiя сёроно локтöны.
Сэк Кама Иван ковскас пöрись каргаыслö юр кузяс — тесак увтсис би чепöссяс, а басöк нывкаэс да пöрисьыс, кыдз юрсигуссез, лэбзясö, а поленичаыс оз киссьы и песыс дзонь кольччас.
Ашынас начальник юасьö:
— Кыдз ой чулöтiн, савдат?
— Дзонь песыс, токо тесакöс лязi.
— Зудъяв тесактö и лöсьöтчы гортат, — висьталас начальник.
Кама Иван тэчас котомка, тесаксö бокас кышалас, трек-трек керас котомканас — кокнитöв сiя, эта сёянö гортöдз пö оз тырмы. А кинкö — то ли шондiыс, то ли тöлокыс — сылö шуö: «Тырмöтчы сiйöн гортöдз, некинлiсь сёянсö эн босьт».
Но, сiдз, дак сiдз — ог пö некинлiсь кор, — и айда гортö!
Лунтыр мунас — локтас ю дорö, котомка чöвтас, коккесö пöрччалас да пуксяс павжнайтны и одзланься туй йылiсь думайтны. Пукалö, йирö няньтор. Сы дынö сибöтчö басöк нывка.
— Тэ кытчö, Ванюш, иньдöтчин?
— Гортö тай.
— Эн мун — тэнö кöин сёяс.
— Ме ачым кöин кодь: Кама дорын чужи, Иньва дорын быдми.
— Смев тэ, да видзöтам, ылö я мунан.
— Муна сэтчинöдз, кытчöдз думайтi.
— Но лок инö сёйышт ме ордын, шоччись невна. То менам керкуö — керöс вылас.
Дзар керас Кама Иван — ыджыт да басöк керку сулалö, öшынтыр чочком би сотчö.
— Менö тшöктiсö аслам няньсолöн гортöдз локны. Некытчö ог мун.
Узяс кöз увтын Кама Иван и бöра одзлань писькöтчö. Лунтыр мунас — пуксяс шоччисьны паськыт пожум увтö. Басöк нывка петö — мöд сойыс.
— Тэ кытчö, Ванюш?
— Гортö тай.
— Эн мун — тэнö ош сёяс.
— Ме ачым ош кодь: Кама дорын чужи, Иньва дорын быдми.
— Смев тэ, да видзöтам, ылöдз я мунан.
— Муна сэтчинöдз, кытчöдз думайтi.
— Но, лок инö сёйышт ме ордын да шоччись. То менам керкуö — ю дорас.
Дзар керис Кама Иван юланяс — сэтчин кыксувда керку сулалö — öшыннэстыр лöз би сотчö.
— Менö тшöктiсö аслам няньсолöн гортöдз локны. Некытчö ог мун.
— Ачыт тöдан, Ванюш.
Чулöтас ойсö кöз увтын и бöра гортас орöтчö. Мунас, мунас, мыдзас да сёйны пуксяс, а котомкаыс пустöй. Мый керны? Аддзö: бур керку сулалö, куимсувда. Улын — чочком би, шöрас — лöз, вылын — гöрд.
«Ноко пырала да нянёк корышта?», — решитiс Кама Иван. Пырас оградаö — стойлоэзын уна йöз сулалö да чисто коми. «То тай-ка, — думайтö, — тыдалö, сюри эд!» Мöдас бöр петны, а воротаыс пöдана ни. «Но, мый лоас, сiя и ло, а керкуас пырала!» Пырис, некин оз тыдав, токо джоджас уна паськöм валяйтчö да ыбöс дынас пон куйлö — синнэс, кыдз петаккез, гöгрöсаöсь. Кайис вылö — тожö некинöс эз пантав, токо кöртовöй öррезын ва пизьö да косяк бердас чеп вылö кöрталöма кöин — синнэс, топ солонкаэз. Кайис куимöт сувдаас — сэтчин старука гор вылын туплясьö да ойзö, аслас юрыс пызандöраöн каттьöма, бокас морт юррез да вильöтöм коскаэз куйлöны, а ыбöс дорас ош сулалö — синнэс, топ бекöррез, а вапсыррес — печкан лап пасьтаöсь.
Тöдiс Кама Иван — эстöн ачыс пöрись каргаыс олö, и эстiсь нем бурсö он аддзы.
Бергалiс-керис савдат да мöдiс бöр петны, а ош кык кок вылö ордчис, öмыс — пильöм ыжда, турунъюр тöрас сэтчö.
Старука кылiс ошыслiсь шысö, путшöтiс юрсö да шуис:
— А, миян тай гöсь эм! Ноко мыччась, кин тэ! Кама Иван мыччисис, карга шуö:
— Тэ менчим юрöс тесакнат поткöтiн, öнi ме шогала. Орöт шульга китö, ме нимала сiйö, сэк ловйöн эстiсь петан. Он сет виртö нимавны — быдсöн асьтö сёя.
— Ме Кама дорын чужи, Иньва дорын быдми. Некытöн эг öш, некытчö эг сибды, и тэныт, карга, менö не сёйны!
— Смев тэ, да видзöтам, петан я татiсь. Лок инö сёйышт мекöт, раз пырин.
— Менö тшöктiсö аслам няньсолöн гортöдз локны.
Серöмтчас карга да гор вывсис увтор чапкас. Увторыс чеччöвтас да дявпиянö пöртчас и давай джагöтны Кама Ивансö, но савдат ештас тесаксö кыскыны да кералас дявпиянсö.
Карга чапкас кокорка — сiя дяв лоас и Кама Иван вылö уськöтчас, но савдат и сылö оз сетчы.
Пöрись карга чуркаöн гор вывсис чеччöвтас да ножö савдатсö вартны, сiйö и видзöт — нето коккесö чеглалас, нето юрсö поткöтлас. И мымда бы Кама Иван оз керав чуркасö, некыдз сы дынiсь оз вермы мездöтчыны. Сэсся эд кыдзкö инмас вачкыны чурка помас, и сiя шовк потас да кык торйö усяс.
Ош ряв-ряв керас да вешшас ыбöс одзсис, и Кама Иван лэдзчас кöин дынö. Кöин уннялöмöн мунас порог одзсис, лэдзас савдатсö медулö лэдзчыны, а улын поныс абу ни — чеп сорнас орöтчöма.
Кама Иван осьтас стойлоэсö да лэдзас сэтчинiсь коми йöзсö, кöднö пöрись карга видзöма яй вылö, а пувлöма нiйö кöртовöй öррезын какраз гусялöм песнас.