
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Ыджытжык
Мужык пöрöтöма керку понда вöр. Пемытöдз уджалас — сё бы унажык луннас керö. Сы дынö петас старик, паджас уджсис:
— Дугды ни керасьнытö, вöрыс онмöссьö бы.
— Тэ объешшик? — юалö мужыкыс Старик шуö:
— Ыджытжык.
— Десятник?
— Ыджытжык.
— Начальник инö?
— Ыджытжык... Вай куритам табактö, сэсся ачыт аддзылан.
Мужык курöтас: на пö, курит.
Старик четверть кузя чигарка керас, öзтас да и мунас.
Мужык чер-пиласö босьтас да сы бöрсянь бы иньдöтчас, но казялас, кыдз сылöн табакурыс мунö, и синнэсö паськöтас: вöрсö, дзик сю, юклалö. Ачыс ыджыт и ыджыт!
Бедьыс мöдлаö нуöтiс
Кыдзкö гедö, Василий Парфёнович Анфалов, мыррез шедталöм — ыбсö ассис ыждöтöм — да гортö локтö. Ёна мыдзас, пуксяс шоччисьны да и шуас: «Кытчö нö бедьжугсö коли? Бедьтöг умöль...»
Кытiськö том детина сы одзö петас, юалö:
— Абу я эта бедьыт? — и бедь гедкоöлö сетö.
— Сiя и эм! Аттьöв тэныт бедьö понда! Том детина шуö:
— Поди тэныт отсавны муннытö? Старик откажитчас:
— Öнi бедьö гортöдз ни вайöтас.
Вайöтöм тай: быдса неделя Виселистöйыт гедкоöс кыскалöма. Не ачыс Виселистöйыс, а бедьыс: ассис эд гедкоöлö мыччöм!
Тимшорись кержак вöлi гедкоöс аддзöм да гортö петкöтiс.
ЛЁКЕЙ
Кыдзкö гожумöн Кудымкарö ветлi да кая гортö. Кадыс рытъяв гöгöр ни, некö вöлi. Кожин лягаас мортöс вöтi — учöтик, кöсыник, юр вылас шляпа. Мыся, уполномоченнöй, натьтö. Сувтöтi вöлöс, кора:
— Пуксьы, деревняöдззас кыска.
Шы эз сет — мöд бокас пуксис, ме вöвсö вашöта. Трекнитi вожжисö — вöлыс телегасö эз вермы вöрзьöтны. А вöв проворнöй, ён, косилка увтiсь.
Ныкнитi — нюжöтчис сiдз, бытьтö сорок пуд сю кыскö. Дугаыс нямрасьö, гужиэс нюжалöны, а телегаыс оз вöрзьы!
Öвтыштчи вожжинас — вöлыс чеччöвтöмöн босьтö бы, да оз вермы. Но, мыся, мыр передок увтас «быдмис». Чеччи бöра да видзöта: телегаыс волькыт местаын сулалö. И горöтчи:
— Чо-тось некорошо стало, товариш...
Мортыс шы эз сет и чеччис телегасис. Вöлыс сэк жö гöнитны уськöтчис — невна менö эз коль. И лягасис скач петiс, и гортöдз намак вайöтiс. Ме — тпру! тпру! — а сылöн токо бöжыс павъялö... Вöлись и вежöртi, кин пуксьылiс — кöспельыс, лёкубскöй мужыкыт. Не весь сiйö Лёкейöн шуöны — лёк и эм, мортыслö бурсö оз думайт керны.
Лешачика кыскалöма
Менам Илля гедö öшлiс вöрö и быдса мисеч гортын эз вöв — лешачика сьöрас кыскалöма. Мунöма горт вöрö, кöда Кудымкарыскöт ордчöн, а петöма Пожва дынö — этö веськыта мунны, дак и то чуть я не сто километра. И пыр вöрöт мунöма, некытшöм деревня, некытшöм туй абу пантавлöм. Паськöмыс леш-вош орöм, нинкöммес досповна бырöмась. Ачыс умöльтчöм, öдва кок йылас öшшö.
Айö вöлöн ветлiс, вайöтiс гортö. Мийö юасям, кытöн вöлi, мый керис, а сiя токо öтiкö баитö:
— Öши, челядь, вöрас, туйсö гортö эг аддзы.
— А мый нö сёйин, кыдз тшыгйöн эн кув?
— Вöрас ягöдыс тыр и тыр! Сiйöн и питайтчи. А кытшöм ягöд, кöр гожумыс вöлись пондöтчис? Сэсся, мымда бы эг юасьö, нем эз висьтав.
Эта бöрсянь год токо и олiс.
Вöрын олiсь инька
Шуöны, ыджыт морттэс абу и эзö пö вöлö, а ме ог верит: ачым аддзылi. Да не токо ме. Поди öнi абу, а одзжык вöлiсö ыджыт морттэс — вöррезын олiсö.
Кытшöмкö годö мийö туруналiм мужыкöкöт. Ме курта, сiя турунсö чукöртö. Сэтчö кытiсь и петiс ыджыт инька, сулалыштiс да лöга бергöтчис — юбкаыс ылына öвтыштсис. И мунiс зород сайö. Мужыкö шуö:
— Пуксьы, Евгень, вöв вылö, вöт сiйö да юав, кытiсь татчö локтiс.
Ме видзöтi зород саяс — сiя абу ни сэтöн, и эг мун. А мунi бы, дак сьöрас нуöтiс, натьтö.
А инькаыс, ме думайта, вовлiс мужыкöс нуöтны: эта бöрсянь сiя чожа кулiс. Мöдiк мужыкö война вылын öшис. Куимöтö гортын кулiс.