Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Калян рöдiсь нывка

Öтiк инька мунöма öшöмöс дорö вала. Пондас гумыштны васö, а сэтöн пельняннез пусьöны — дзирыт пар кайö. Пельняннес чочкомöсь, волькытöсь.

Инька повзяс: эта пö мыйкö умöль эд! И ватöг гортас мунас да стариккеслö висьтасяс, мый öшöмöсас керсьö. А сэтчö öшын увтас локтас ыджыт нывка — шöлк сарапана, виль котiа, кузь чикися. Синнэс лöзöсь, сарапаныс лöзöв.

Нывка шуö:

— Кöзяйка, ме пельняннез пуа, лок сёйны мекöт. Инька öшынас шуö:

— Ме неважын сёйи, пöт.

— Лок и лок!

Стариккес оз лэдзö кöзяйкасö мунны, а нывка сё корö.

А керкуас гор лонтiсяс, горас ваэз шоналöны. Старик гумыштас кöшö дзирыт ва, осьтас öшынсö да койыштас ыджыт нывкаыс вылö.

Нывка пышшö да горзö:

— Öдöбö, öдöбö! Киэзöс сотiсö!

Котöртас керöс увтö и öшас: нето Нисти юас, нето öшöмöсас уськöтчас.

Ыджыт нывкаыс калян рöдсис вöлöма.

ЛЁМА

Тшыг воэзас, видзöт, ми кöктоин да кöчазь сёйлiм и босьтлiм нiйö быдлаись, Катайсёрдöдз ветлöтiм. Сэтчин жö вöлi нывка мунöма. Ог тöд мыйла, но пырöма сёрдас да и öшöма. Ыксöма, ыксöма — некин паныт оз шыась. Сэсся горзыны пондас, оз тöд кöдлань мунны. Горзö и кылö: «Шлёч, шлёч, шлёч...» Этö сёрдöттяс, ваöт, кинкö мунö, а оз тыдав.

Нывка дугдас горзыны да мунас сылань. А одзас старука мунö — кöстiсьöм мышка, нятьöсь паськöма, киас бедь.

— Баба, тэ кытчö мунан? — юалö нывкаыс.

— Гортö, — висьталö старука.

— Тэ кытiсь?

— Гортiсь.

— Ме тэкöт муна?

— Лок, токо эн кольччы ме сьöрись.

Нывкаыс и мунас сы бöрсянь. А ваыс сё пыдынжык, вöрыс пемытжык. Старука виззьö-мунö, бöрас оз видзöт.

«Кытчö сiя?», — повзяс нывкаыс да чышъянсö мöдöрöн пуктас юр вылас.

Старука сы ладорö бергöтчас, видзöтас, видзöтас, чульс сьöвзяс да кöз сайö сайöвтчас.

Сiя старукаыс Лёма вöлöма — Катайсёрдсис кöзяйкаыс.

Кöбы нывкаыс эз мöдöрт чышъянсö, Лёма пыртiс бы сiйö гортас.

Вöрись чуддэз

Абу вермöм диктыны

Бедьыс мöдлаö нуöтöм

Биа öма тупыль (вар. Сотчан турунъюр)

«Вöр дорын олöм сторож…»

Вöр кöзяин

«Вöр шöрын...»

Вöрись дядько

Вöрись инька

Вöрись ордын

Вöрисьлöн инь кодь

Вöрисьлöн керку

Вöрисьыс кежöтлöма

Вöрын олiсь инька

Гитлерка

Дявлöн туй

Дядькалöн пестуння

Лешак

Лешак да лешачика

Лешак нуöтлöма

Лешачика дюттьöтöма

Лешачика кыскалöм

Лёкей

Митрофан Митрофановичлöн тётка

Мыйсянь чегис кок

Пон кучика вöрись

Пон сёйись

Пугырнюрись хозяин

Синкымтöм матшка

Сотчан турунъюр (вар. Биа öма тупыль)

Сто майöг

То ыджыт, то учöт

Тшакъявтöн чудитчис

Ыджытжык

Биа öма тупыль

Ми томувъя пукавны ветлывлiм мöдiк деревняэзö — сiя и вöлi арся рыттэзнас забаваыс. А воэс вöлiсö сьöкытöсь, битöг олiм, грамота эг тöдö, и быдкодь чудыс чудитчис. Посад саяс эм места, сiя одзжык öддьöн гажтöм, полöтана вöвлi. Кынымись и чудитчис сэтöн ойезнас. Локтам ойшöр гöгöр гортö, а нёжтöминас миян сьöрö пондö вöтчыны кытшöмкö быгыль — öмсис би петö. Катыльтö и катыльтö бöрсянь, шы абу, токо öмсис биыс ыждö. Ми котöртам, а тупыльыс оз кольччы, сё матöжык сибалö, батi кутны кинöскö мöдö. Ми туй вылас кушак чапкам — дугдö катыльтны, кушаксö оз вермы вуджны.

— Разь не простöй кушакыс?

— Сымдасö ог тöд. Бат и кытшöмкö мöдкодь вöлi, а быгыль сiйö эз вермыв вуджны.