Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
3
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Кутор чуд

Миян мужык вöлi, черöн да стружöн питайтчис, кыдз ме жö.

Кыдзкö Шабуровчисянь гортас локтö, а пондöма зэрны. Кытшöмкö куторö — Кустинö я мый я — кежöм да керкуö пырöм, неоланö. Овлöмась жö сэтöн, да чапкöмась, мунöмась олiссес.

Но, час пукалö, кыкö, а еныс сё зэрö и зэрö. И кольччас сэтчö узьны. Котомасö — юрöдзас, и куйлö.

Ойшöрнас ыбöс дзур-вир оссяс, и женскöй юалö:

— Тэ татöн, Мишка?

— Татöн, — шуö мужыкыт. — А тэ кин?

— Эн разь тöд: подругаыт, Дзаманка.

Мыйкö думно лоас мужыкытлö: кык неделя ветлöтас, гортланяс оз и петав, а Дзаманка кыдз бытьтö тöдö, кöр бертö сiя.

Кутас да котомасис шом пусö кыскас да ас гöгöрас черта керас.

Инькаыс чеччалас, чеччалас да сы сорöн и мунас. Пондас ланьтны, ыбöсыс дзур-вир оссяс, и пырö мужык.

— Тэ татöн, Мишка?

— Татöн, — шуö мужыкыт. — А тэ кин?

— Эн разь тöд? Ме посадiсь Тютюк. Чертатö вайи, Тшупсин тай кöркö да чертатö вунöтiн миянö.

— Пукты порог дорас, асывнас босьта, — висьталас мужыкыт да шомнас ас гöгöрас мöдiк йöр гижмöвтас.

Гöсьыс йирас, йирас пиннесö да петас керкусис. Час я, кыкö я куйлас мужыкыт — бöра кинкö пырö. Мишка юалö:

— Тэ кин?

— Часöт аддзылан, — шуö виль гöсьыс, да кыдз топнитас — керкуыс зэг-зэг, да кыдз вирдыштас синнэзнас — мужыкытлö недолыт лоас, но токо и горöтчас: чöв пö, эн вирдав, вай куритам да баитам. Керас трубка, бишедтаннас куимись сяркнитас — гöсьыс пон моз кав-кав да ыбöсас! Мишка видзöтас öшынас — ыджыт мужык мунö, юрыс кымöр весьтас вöрö. Этö кутор чуд вöлöма.

Умöль места

Пешнигортас медодз локтöмась овны Леш да Ена — кык вон, мöдöрсис, кöджсис, вуджöмась. Пышшöмась сэтчинiсь — умöль места сiя, öнöдз пö чудитчö сэтчин. А шогмöма эта делоыт сiдз.

Мунасö кык вон кöчавны, иннезныс гортаныс кольччасö. Öтыслöн учöт кага вöлöма. Сiя нимöтчö, мöдыс мыйкö гор гöгöрын керö. Сэтчö мужыккезныс локтöны. Токо мунасö, а бöр ни керкуас пырöны.

Дивуйтчöны кык кевъя: кыдз сiдз?

А туйным пö эз шогмы.

Казялас кагаа кевъяыс: мужыккес синкымтöмöсь. Кватитас кагасö да петуксö (петук да курöг керкуас олöмась) — и вычкöп керкусис петас! Кылö: Керкуас кевъясö кульöны. Пыкöталас öтöрсяняс ыбöссö. Мöддэс сiйö пытшксяняс жугдöны, но оз вермö: половинникись керöм, ён. Да и пернапасöн пондöтлöмась кернытö. И куллет давай йирны ыбöссö.

Йирасö, йирасö — учöтик осьта шогмас. Петiсö бы сэтi, натьтö, чужмöрöн нето дзöдзылöн, да петукыс кытсöвтас — нiя и тöрстасö сэтчö.

Локтасö гортаныс Леш да Ена кöчалансянь, осьтасö керку ыбöссö. Куллес чезнитöмась ни — польдöмась да нюжалöмась и керкутыръяс лоöмась. (Керкуэсö сэк вирöдз сувдаöсь токо керлöмась. Кöть вöрыс и вывтат пöрö, а пилатöг уна я пöрöтан?)

Инькасö, кöда керкуас йöрмöм, трубкаöн кульöмась да каменичаас сюйыштöмась кöстöмöн.

Кык вон сотасö керкунысö да мунасö мöдiклаö овны — Ипанмысас, ключ вевдöрас.

Чуд дозыляйтiс

Часöт эд чуд кельöпыт етшажык лоис, а одзжык сэтiсь токо и пов, ежели ой кежö кытчöкö ендiн.

Мекöт нем сэтшöмыс эз шогмыв, но öтпыр кыдзкö дозыляйтiс жö.

Ветлiм Внуковö изны и ойнас гортö бертам. Петыр лун панытö вöлi, дак ойес югытöсь.

Амон весьтын вöлокö тран сувтiс, жöдзны пондiс. Но, мый лоис, мыся, маш коколь? Поди сийöс ступоньыс пöрччасис? Видзöтi ― абу пöрччасьöм. И чресседельникыс кöрталöм, кыдз колö — сийöсыс оз джагöт голясö.

Пукси да иньдöта вöвсö. Сiя йöктö, öт-мöдöрö летсьö, а телегаыс зэг оз кер! Ёрттэзö ылö ни мунiсö, а ме, маш коколь, сё мырся.

Сыбöрын палеччес коласiсь бедёк казялi. Не я, мыся, сiя пыкöталö? Да мый сiя, чаль кызаыс, видзас? Видзöта: прудтурунлöн заок... Сё жö кыска, мыся. Кутi, ровно кокнита и шедтi, а токо дбрунь-дбрунь керис. Вашöтi вöлöс — мунiс.

Висьтаси мужыккеслö, нiя шуöны: «Вунöтiн, кытшöм местаын сулалiн? Чучкöй лог дорын!»