Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Розбойниккезлöн пыж

Ме ачым Изкарись, и сы йылiсь берсясö кывлi. Изкар посад дынын эм Савалог, а логас кытöнкö эм барка — ыджыт пыж, и сiя пыжын — уна зарни.

А му пытшкас пыжыс сюрöма сiдз. Кöркö Изкарас вöвлöма розбойниккезлöн поз. Öтпыр розбойниккес бертöны Кама вывсянь и вайöны зарни. (Нiя грабитлöмась новгортскöй купеччезöс да мый да). Изкар дынас ни казяласö, што ны сьöрö вöтчöны не öтiк пыжöн.

Атаман тэрмöтö сынсиссесö, и барка чеччöвтöмöн уйö, а вöтчиссес оз кольччö. Атаман эшö öддьöнжык öддзöтö — мöддэс вöтöны. Сэк атаман бергöтас баркасö Савалогö (вöлöма ыджыт ва коста) да и зангас нырнас кöдакö берегö. И баркаыс быдсöн отирнас пырас муас, некытшöм след оз кольччы.

Иньва дорись клад

Круточой керöс дорын, неылын Иньва йыв дынсянь, олöма озыр чудскöй увтыр. И вöлöмась сiя увтырын богатыррез — кык вон.

И вöравны кужлöмась нiя, и ассиныс отирсö вермылöмась дорйыны, а эшö — ылiсь муэзö вузасьны ветлывлöмась. Шуöны, зарнисö не öтiк пестер чукöртлöмась.

Богатсьöтасö кык вон ассиныс увтырнысö, но локтас кад — и куласö. Дзебасö нiйö крут чой вылас, гöрд иззэз коласö, и уна зарни сьöраныс пуктасö. Пуктасö да висьталасö: ась пö быдöс эта эмбурыс не кинлöкö дöнзяс, а чудскöй увтырлö. Дозоритö пö сiйö, миян богатыррез, и эд сетö горш йöзлö.

Вот сэтшöм завет пуктасö. А чудскöй заветсö некин оз вермы разьны — абу на сэтшöм вын.

Поди сюрс во чулалас, а поди унажык, и локтасö сiйö кладсö босьтны чужöй отир. Кошшасö, кошшасö зарнисö — омöн ягпонсö соровтасö — и аддзасö сётаки. Но кöр югйöвтас зарниыс, чой дорас мыччисясö кык богатыр да юаласö локтiссеслiсь:

— Кин увтырись тi и мыйлö татчö локтiт? Клад кошшиссес веськыта висьталасö:

— Мийö не чуддэз, не черемиссэз, а сарскöй отир. А локтiм сiйöн, медбы босьтны этö кладсö.

Кык богатыр шуасö:

— Не тiйö пуктiт сiйö, не тiянлö и босьтны. Этö кладсö чукöртiсö иньвенса, и сiя нылö и дöнзяс.

Висьталасö сiдз богатыррес и дыв вашöтасö кортöм гöссесö.

Пыжтыр зарни

Мöдöр кöджас эм клад — зарниа. Вöлöм и эзыся, сiйö Ёгортан аддзöма да Кудымкарö вузалöма. Эта öддьöн важын ни вöлöма.

А гражданскöй война одзас зарниа кладсö мöдöма босьтны Кудымкарись Ёжика. Сiя баитчас Ёгортаныс нучоккöт, Пёдоркöт, да и мунасö нiя кладсö кошшыны. Гарйöв-керасö, да сэтчö ачыс — кöда караулитö — локтас и ыждавны пондас. Пёдорыс том, дак пышшас — тысö веськыта вуджас — токо юрси тылöппес тыдаласö. А Ёжикаыс шедас караульшикыслö, и сiя желльыштас инькатö ты мöдöрас. Ёжика сэтчö и кулас.

Кладыс — пыжтыр зарни, и öнöдз некинлö эз мыччись.

Кладыс кöчöн мыччасис

Стариккес висьтасьлiсö: Черепан гöгöрас кладдэз эмöсь — Максим логын — стекляннöй баля баран, ягын — эзысёвöй самовар, ты пыдöсын — зарни кöньöс. Шувлiсö: сто письня сьывны да муса не казьтывны — и зарни кöньöсыс петас му вылас.

Эмöсь и видз вылас, и Панин туй понас. Ме öтпыр ачым клад вылас инми, но öши, эг тöд, кыдз керны.

Кайи этадз Черепан мысас — паныт сьöд кöч петiс: пель йыввес да бöжыс чочкомöсь, а спина шöрас гöрд «ремень» кыссьö. Пуксис да кань моз миссьö-чышкисьö.

Ме повзи да котöртi Ёна ордö. Сiдз и сiдз, мыся, клад дынас сьöд кöч миссьö, а ме ог тöд, мый керны.

Сiя видiс менö:

— Тьфу тэ, осьтаöм! Колö шуны: «Чур, менам! Аминь!» Котöртi бöр, видзöта: некин абу.