Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
3
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Туран ырöш

Мунас мужык пес керавны, сьöрас босьтас юан да сёян: туисöн — туран ырöш, пестерöн — нянёк да луккез.

Локтас вöрас, туиссö кöз увтö сувтöтас, пестерсö кöз вылö öшöтас, ачыс керасьны мунас.

Туис дынас инмас кöч, шуас: «Пешлышта, мый сэтöн». Пешлас, коддзас да усяс сэтчö, — и туиссö осьтöн коляс.

Локтас руч да тожö юыштас мымдакö и ляп-ляп коддзас да сунгисяс кöчыс бокö.

Петас кöз дорас кöин, казялас туиссö да пöттöдз пичуритас ырöшсö и ручыс бокö куньыртчас.

А сэсся и ош сибöтчас сэтчö да юыштас, мый кольччöма, и тожö сэтiсь оз вермы мунны.

Мужыклöн горшыс пондас косьмыны, и сiя локтас туис дынас, аддзö: кöч, руч, кöин да ош куйлöны. Повзяс мужык да сысянь чик да чик несйöвтас. Кыласö несйöмсö звиррес, кок вылö тран сувтасö да öт-мöдöрö лыясö-котöртасö.

Кимось йылiсь

Анькытш Иванко

Бишедтан да чуддэз

Богатыр да Кулан

Бöб Öмель

Быдса чудо

Ваня ― бöб зон

Вежöм челядь

Вöралiсьлöн диво

Вöрись кульлöн отсöт

Гона да Öмека

Гусялöм сойез

Зарни Сюр

Зарни кöш

Зарни яблоня

Зон-богатыр

Зонка Читкыля Юр

Иван Мужыкпиян

Иван Саревич (1)

Иван Саревич (2)

Иван Саревич да Мича Ныв

Илля Муромеч да Шатёр-богатыр

Кабморт

Кам ордö била

Кама Иван

Кöртовöй вöлок

Куим зарниовöй юрси тылöп

Куим сой

Кум да кума

Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс

Кык тун

Легонтай, легонтай…

Лёгостай

Лёк туннэз йылiсь

Лёнсювко

Мам дöра

Мича Марпида

Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис

Нёль вон

Нывкаэз йылiсь каски

Нылочка да Еги-баба

Обороника

Ошвердас

Ошпель

Певрунь

Повзьöтчан керку

Рака козиннэз

Рытко, Ойко да Асывко

Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь

Сар Адмон, сылöн зон да оров Зарни Борд

Сёёвöй зон

Старик да Вöрись

Сунис моток

Сяпарись Ваней

Тёпок да Бабылiньöй

Трисан

Умöлик мерин

Чöвтöтовöй дубаса ныв

Шуд кошшиссез

Шыр да кеня

Яг-баб да зоночка

Старик да вöрись

Старик мунас тшакъявны, пемдас вöрас да лöсьöтчö узьны. Керас биок, тшаккез тэчас пöжавны. Сы дынö Вöрись петас, видчö:

— Мыйлö менчим тшаксö босьтан? Разь юасин жö?

— Мый разь юасьны? Батi вöрыс абу öтнатлöн.

— А вай вермасям сэки! Кин вынажык, сылöн и тшак лоас.

— Кыдз вермасям?

— Галя шöри чегöтам.

Вöрись лэбтас му вылiсь галя да шват чегöтас.

Старик ас пондас шуö: «Тэ вöрись, тэнат выныт унажык. Ме деревняись, менам мывкыдö унажык». И босьтас би бокись лöз уртшак, нямыртас кырымас — кашаöдз пичкас.

— Око, — шуö Вöрись. — Тэ тай ме кодь жö вына! Ноко эшö вермасям. Кин öддьöнжык ыкöстас, сылöн и тшак лоас.

Вöрись пöльтчас, пöльтчас, пöльтчас да кыдз ыкöстас — бытьтö кымöрас гымыштас, нельки пу бердiсь голиэз усяласö.

Старик ас пондас шуö: «Тэ вöрись, тэнат ыкöсыт горажык. Ме деревняись, менам мывкыдö унажык». И тшöктас Вöрисьсö баасьны, медбы кок йылiсь эз усь, кöр старикыс ыкöстас.

Вöрись баасяс, старик босьтас ёнжык кокора да сiйöн Вöрисьыслö юр кузяс сöтас.

— Око, — шуö Вöрись. — Тэ тай ме кодь жö вына! Тэнат ыкöстöмсянь юр дикмис и кынöмö пондiс симавны. Батi вердан мыйöнкö?

Старик ас пондас шуö: «Тэ вöрись, тэнат дикыт унажык. Ме деревняись, менам мывкыдö унажык». И висьталас Вöрисьлö:

— Жаритöм тшакöн верда. Осьт öмтö.

А Вöрись и рад: паськöтас öмсö — гыркыс тыдалö.

Старик кватитас бисис калитчöм голиэз, кöдна Вöрисьыс ыкöстöмсянь усисö, да веськыта паськыт öмас и чапкас.

Пизян сирыс Вöрисьлö горшас лякасяс, и сiя зубытсяняс вöрыс сувда чеччалö да ыксö:

— Ой, ой! Тэ, старик, месся вынажык, ежели сэтшöм дзирытсö верман сёйны! Мед вöрас тшакыс тэныт лоас!

— Важын ни сiдз колiс, — шуас старик да пондас сёйны пöжалöм тшаксö.

А Вöрись котöртас вöр пыдöсö и сэсся дугдас старикыскöт вермасьны.