Мифологические образы.

Древнейшими женскими божествами были Рожаницы- были связаны с культом плодородия. Одна из них Лада- богиня любви, красоты ( у греков Афродита). Одинокие обращения к Ладе с мольбами помочь им обрести спутника. Мокошь – великая богиня, небесная мать, покровительница женских работ ( вышивания, прядения…)

Её помощницы Доля и Недоля ( отвечают за судьбу людей)

Бог Перун- бог грома и молнии.

Стрибог- бог воздушных стихий ( буря, ветер, ураган).

Даждьбог- бог Солнца, небесного огня.

Велес- покравитель домашних животных, земледельчества- по совместительству покровитель торговли и культуры.

Высшие боги жили на небесах, а земля была отдана низшим божествам, которые отвечали за узкие конкретные сферы. Их называли духами. Например Леший- дух леса. Водяной- дух озёр, рек; Русалки мифологические водяные девы. Домовой – дух дома ( старичок) ,Кикимора ( в славянской мифологии старушечка или красивая девушка; Банник- дух бани. У татар – Шурале, Алтынчэч.

Халык аваз иҗаты. Фольклорның мифологик нигезе.

Фольклор- инглиз теленнән “халык аны дип йөртелэ. Ә фольклорның нигезе миф ----итэ.

Миф – ул борынгы әйтем, сөйләү, халык уйдырмасы. Миф ул халыкнын тормыш, жир, көнкуреш, табигат турындагы фантастик күзаллауы.

Бүгенге көнгә кадәр сакланып килгән мифларда халык аллалар, аларның тырмышы, аллаларың безнең, җир ---- белән идарә итүе, табигый стихияләр кичереше турында язалар.

Мифология- ул фәнең халыктан аналогы; халык өчен табигатьнең дә жаны бар, тормыш, дөнья үзеннән узе генә тугел, ә “ кемнәрдер” ярдәмен дә барлыкка килүе бу ышанулар мәҗүсилекнең төп мәгнәсе. Язычество ( мәҗүсилек) ул купаллалык чоры.

Мифлар түбәндәге төрләргә бүленә:

1. Этнологик мифлар: борынгы кешелек, әйләнә- тирә, диңгез, тауларны Аллар тарафыннан төзелгән дип раслаучы мифлар.

2. Космогонник : бу мифларда космосның, табигый стихияләрнең буленүе, йолдызларның барлыкка килүе турында языла.

3. Календарь мифлар: алар кешеләрнең хуҗалык эшчәнлеге белән бәйле: җирнең уңышлы булуы, мал- туарның үсүе күп уңыш алу һәм башкалар. Бүгенге көндә дә халык бу ырымнарга ышана һәм куллана.

4. Героик мифлар: бу мифларда халык утны, суны, эш коралларын табучыларга, яшәргә, уҗым устерергә сәнгәткә өйрәтүче, геройлар турында язалар, бу геройлар “ героик мифлар” персонажлар.

5. Эсхатоник мифлар: бу мифлар җир шарының, кешелек дөньясының бетүе турында сөйләнә, имеш халыкның дөрес яшәмәүе, аллаларга буйсынмауы нәтиҗәсендә катастрофалар, ходаҗазалары барлыкка килэ.

Мифлар шулай ук югары һәм тубән рухларга бүленә:

Югары рухлар: күктә яшәүче аллар, фәрештәләр.

Түбән рухлар: җирдә безнең белән яшәүче өй хуҗалары җен, пәриләр- кикимора, Русалка, водяной һәм башкалар.

Мифологиг персонажлар, образлар: алар Аллалар. Борынгы словян халкының да үз аллалары булган.

Рожаницалар – кешелэрне бүләк итүчеләр, Доля, Недоля – кеше язмышлары очен җавап бирүчеләр ( кияүгә чыга алмаган кызлар аларга ялварып суженныйларын сораганнар).

Перун – яшен һәм кук кукрәү алласы. Ә җирдә ул князь тынычлык китерүче алла.

Сварог-

Даждьбог- сварог малое.

Велес- йорт һәм молтуар аллагы.

Велес шулай ук сәүдә һәм мәдәният өчен җавап биргән.

Мокошь күк анасы, бөек аллабикә, йон тетү, чигү эшлэре су белән бәйле эшләргә җаваплы.

Ярило- кояш алласы. Һәм башкалар

Христиан дине кабул ителгәннән соң язычество әкрен генэ үз кыйммәтен югалта. Аллалар яңа дин изге рухлар буларак кына куяланылар.

Ә гореф – гатәй поэзиясендә бугенге көндә дә мәҗүсилек мифологиясе, персонажлары ( йорт хуҗалары, җен пәриләр) кулланыла.