Socjalizacja I wychowanie.

Socjalizacja to proces, w wyniku którego człowiek uczy się zachowań, jakie pomogą mu funkcjonować w społeczeństwie. Proces socjalizacji przekazuje człowiekowi normy społeczne, systemy wartości, wzory zachowań, które są niezbędne w sprawnym uczestniczeniu w życiu społecznym.

Podobnym znaczeniowo pojęciem do socjalizacji jest wychowanie. Pojęcia te jednak, choć wspólnie dotyczą rozwoju społecznych sprawności człowieka, dość wyraźnie się różnią. O ile socjalizacja jest procesem, który zachodzi w pewien sposób samorzutnie w rozmaitych sytuacjach i warunkach otoczenia, to wychowanie jest działaniem ściśle ukierunkowanym. Socjalizacja człowieka rozpoczyna się wraz z momentem jego urodzenia, najpierw jest przeprowadzana przez rodzinę (socjalizacja pierwotna).

Czynniki socjalizacji.

1. Rodzina – pierwszy z najważniejszych czynników socjalizacji. To pierwszy i najbardziej trwały świat społeczny dla dziecka.

2. Szkoła – jest odpowiedzialna za przekazanie informacji, umiejętności i wartości, które społeczeństwo uważa za ważne dla życia społecznego.

3. Grupa rówieśnicza – składa się z dzieci w tym samym lub zbliżonym wieku i o tym samym statusie społecznym. W grupie rówieśniczej trzeba samemu zapracować na pozycję społeczna-w przeciwieństwie do rodziny, gdzie pozycja ta została nam od razu przyporządkowana. Socjalizacja przebiega tu w sposób nieprzemyślany i nie zaplanowany.

4. Mass media – są zbiorem różnych sposobów komunikowania treści przeznaczonych dla wielu odbiorców – obejmują np. radio, telewizje, filmy, gazety, książki itp.

5. Inne czynniki – czyli instytucje religijne, sąsiedztwo, organizacje rekreacyjne itp.

Socjalizacja pierwotna I wtórna.

Socjalizacja pierwotna – socjalizacja, którą człowiek przechodzi w dzieciństwie i dzieki której staje się członkiem społeczeństwa. W jej toku uczy się elementarnych wzorców zachowań i podstawowych rół społecznych. Uczy się posługiwać językiem i gestem, uczy się, że jest dzieckiem. Uczy się także, że rodzice mają nad nim władzę i należy ich słuchać. Jednym słowem w socjalizacji pierwotnej człowiek uczy się abecadła życia społecznego. Dlatego jest ona najważniejsza w życiu jednostki. Socjalizacja pierwotna przebiega w atmosferze nasyconej uczuciami. Silna wieź emocjonalna łączy dziecko z rodzicami, którzy są dla niego najważniejszymi osobami, przekazującymi wiedzę o otaczającym go świecie i jego regułach. Związek emocjonalny z rodzicami sprawia, że dziecko utożsamia się z nimi i bez trudu, wręcz automatycznie przejmuje i internalizuje ich sposób widzenia świata, ich wartości, postawy i wzorce zahowań. Ponadto rodzice, tacy, jacy są, są dla dziecka jedynymi znaczącymi innymi, na których jest nieodwołalnie skazane. W rezultacie świat społeczny, w takiej postaci, w jakiej rodzice go doświadczają, postrzegają i oceniają, przedstawia się dziecku jako jedynie istniejący i jedynie możliwy. Za końcową fazę socjalizacji pierwotnej uznawane jest pojawienie się w świadomości jednostki pojęcia uogólnionego innego. W socjalizacji pierwotnej pouczenia początkowo pochodzą od konkretnych osób i dotyczą konkretnych sytuacji. Chodzi tu o to, że pewne rzeczy robić należy, innych nie, ale u nie wszystkich.

Socjalizacja wtórna dotyczy jednostki, która ma już za sobą socjalizację pierwotną i zna w wersji wyniesionej z domu abecadło życia społecznego. Socjalizacja wtórna uczy, jak się nim posługiwać. Ważna część tej nauki zdobywana jest w szkole. Socjalizacja wtórna przeprowadza człowieka w poszczególne segmenty życia społecznego. W jej toku człowiek nabywa wiedzę niezbędną do odgrywania ról występujących w ich obrębie. W socjalizacji wtórnej uczeń uczy się być uczniem. Tu człowiek ma do czynienia z wieloma światami społecznymi oraz różnorodnymi propozycjami ich interpretacji, wśród których może wybierać. Na jego wybory w znacznym stopniu wpływa wcześniejsza socjalizacja pierwotna, nad którą socjalizacja wtórna jest nadbudowywana. W socjalizacji wtórnej człowiek może decydować o tym, kto będzie dla niego znaczącym innym. W zróżnicowanym świecie społecznym inaczej niż w rodzinie, która jest jedynym światem małego dziecka, człowiek może mieć wielu różnych znaczących innych.