Kontrola społeczna + Systemy kontroli społecznej

• zespół czynników kształtujących zachowanie jednostek w sposób społecznie pożądany (zgodny z normami). Czynniki te są natury :

- statycznej (wzory, normy)

- dynamicznej (oddziaływania zapobiegawcze, kontrolne, represyjne, podejmowane po stwierdzeniu odchyleń między zachowaniami a założeniami)

• to mechanizmy które wytwarzają i utrzymują porządek społeczny. Oddziałuje na zachowania jednostek I zbiorowości, zmierzając do ujednolicenia zachowań jednostek czy grup z obowiązującym systemem norm, stosując kary i nagrody.

• w tworzeniu tego porządku dużą rolę odgrywa proces instytucjonalizacji. Instytucje kontrolują ludzkie działania, narzucając wzory postępowania, które każą zachowywać się w taki a nie inny sposób.

• Kontrola społeczna zarówno wewnętrzna jak i zewnętrzna działa na wszystkich poziomach życia zbiorowego - w rodzinach i małych grupach koleżeńskich oraz w wielkich zbiorowościach społecznych. 

Środki kontroli społecznej:

- działające na świadomość człowieka

- wykorzystującące przemoc

- gratyfikujące

- karzące

1. sankcje – opinia publiczna, prawo, wierzenia

2. społeczna sugestia – zwyczaje

3. środki urabiające poglądy I przekonania – propaganda, edukacja, etyka

Instytucje kontroli społecznej

- rodzina, grupa koleżeńska, szkoła, wojsko, instytucje religijne, miejsce pracy, instytucje życia publicznego

Funkcje kontroli społecznej:

- programująca – wprowadza nowych członków zbiorowości do życia zbiorowego i przyucza ich zgodnie z danym porządkiem społecznym

- restrykcyjna – instytucje kontroli społecznej reagują doraźnie na przypadki naruszające porządek społeczny (kara)

-korygujące – system działań, których celem jest przywracanie respektu dla porządku społecznego dla osób, które na trwałe wyłamały się z porządku społecznego (więzienia, poprawczaki)

-dewiantyzujaca – utrwalenie zachowań nie dających się pogodzić z porządkiem społecznym

Socjalizacja i wychowanie + Funkcje (rola) procesów socjalizacji.

• to złożony wielostronny proces uczenia się, dzięki któremu człowiek, staje się istotą społeczną, członkiem określonego społeczeństwa i reprezentantem określonej kultury.

Proces stawania się  takim, jakim chce nas mieć nasze otoczenie społeczne.

• jest rezultatem zarówno wpływów zamierzonych, określanych często mianem "wychowania: jak i niezamierzonych. 

• wpływ socjalizacyjny na człowieka ma grupa rówieśnicza, grono przyjaciół, organizacje, do których należy, miejsca w których pracuje, to co czyta i ogląda.

W toku socjalizacji człowiek poznaje i przyswaja sobie umiejętności, które leżą u podstaw wszelkich interakcji społecznych, takich jak:

- znajomość społecznie konstruowanych systemów znaczeń, zdolność rozumienia znaków( języka i symboli )

- normy i wzory zachowań, zarówno społecznie akceptowane i kulturowo określone wzory zaspokajania biologicznych potrzeb i popędów 

-wartości

-umiejętności posługiwania się rozmaitymi przedmiotami, która jest konieczna do spranego funkcjonowania w danej cywilizacji. 

uczenie składa się z trzech mechanizmów:

-wzmacniania - nagradzanie odpowiedniego zachowania

-naśladowania -

-przekaz symboliczny - znaczną część wiedzy o tym co jest dobre a co złe, i jak się należy zachowywać w rożnych sytuacjach uzyskuje przez pouczenia słowne ze strony innych ludzi, 

Czynniki socjalizacji.

1) rodzina – pierwszy I najbardziej trwały świat społeczny dla dziecka

2) szkoła – jest odp. Za przekazywanie wartości, umiejętności I informacji, które społeczeństwo uważa za ważne dla życia społecznego

3) grupa rówieśnicza : w tej grupie socjalizacja przeważnie przebiega w sposób nieprzemyślany I nie zaplanowany

4) mass media

5) inne czynniki : np. Instytucje religijne, sąsiedztwo

Socjalizacja pierwotna i wtórna

Socjalizacja pierwotna

rodzaj którą człowiek przechodzi w dzieciństwie. Dzięki niej staje się członkiem społeczeństwa.

Uczy się elementarnych wzorów zachowań i podstawowych ról społecznych.

W jej procesie, kształtuje się osobowość podstawowa charakterystyczna dla danej kultury.

Przebiega w atmosferze nasyconej emocjami, uczuciami. 

końcowym etapem jest pojawienie się w świadomości uogólnionego innego. odkrycie ogólnospołecznych reguł. 

wtórna:

dotyczy jednostki która ma już za sobą socjalizacje pierwotną. 

Dokonuje się w wieku dorosłym przez samą jednostkę, w drodze interakcji z innymi przedmiotami. Uczenie się przez jednostkę ról rodzinnych, zawodowych, ról pełnionych w różnych grupach społecznych lub instytucjach

Jednostka uczy jak posługiwać się nauczonymi już umiejętnościami. 

Wprowadza człowieka w poszczególne segmenty życia społecznego. 

socjalizacja wtórna jest skuteczna, ale treści nabyte w jej toku bywają słabiej zinternalizowane i mniej trwałe niż treści nabyte w procesie zabarwionej emocjonalnie socjalizacji pierwotnej. 

Typy indywidualnych przystosowań (konformizm, innowacja, rytualizm, ucieczka, bunt) i ich rola w społeczeństwie.

Typy indywidualnego przystosowania wg Mertona:

1) Konformizm – jednostki akceptują zarówno cele jak i środki narzucane przez kulturę; zdaniem Merton większość ludzi taka jest; gdyby ludzie nie byli konformistami, społeczeństwo byłoby nieprzewidywalne; dzięki temu, że większość ludzi jest konformistami, możemy przewidywać pewne reakcje społeczeństwa

2) Innowatorzy – nacisk na osiągnięcie celu powoduje, że jednostka chcąc go zrealizować podejmuje działania, które są zabronione, ale skuteczne; temu przystosowaniu sprzyja sytuacja, gdy mamy ograniczony dostęp do akceptowalnych środków osiągania celów, np. warstwy biedniejsze w społeczeństwie amerykańskim; odstępstwa od norm zdarzają się we wszystkich warstwach społecznych tyle tylko że w warstwach niższych przestępstwa są bardziej rygorystycznie ścigane i sprzyja to ujawnianiu faktów innowacyjnych; „zły przykład z góry” – jeżeli możliwy awans społeczny nawet przy pomocy niedozwolonych środków, kiedy już się dorobisz społeczeństwo akceptuje Twój stan; tym którzy wzbogacili się już na pewien poziom społeczeństwo wybacza, zły przykład dla tych którzy nadal są na dole

3) Rytualiści – odrzucenie celów na rzecz ścisłego przestrzegania norm instytucjonalnych; często wynika z faktu, że jednostka zdaje sobie sprawę, że nie ma szans osiągnąć celu, a wstyd mu się do tego przyznać, więc zasłania się

środkiem

4) Wycofanie – odrzucenie wszystkich celów i środków

5) Bunt – bunt przeciwko zarówno celom jak i środkom a jednocześnie chęć zmiany

Dewiacja

• "zboczenie z drogi, odchylenie od właściwego kierunku , błądzenie"

odchylenie od normy obowiązującej w społeczeństwie, odchylenie od wzoru postępowania uznanego za słuszny, naruszenie ładu społecznego zbudowanego na podstawie norm.