Metody socjologii

W nauce badaniami, czyli gromadzeniem i analizowaniem informacji o rzeczywistości zawiaduje ujednolicone postępowanie zwane metodą naukową. Staranne prowadzenie badań polega na: określeniu problemu badawczego, odpowiedzi na pytanie, co spodziewasz się znaleźć, sformułowanie hipotezy, problemu, schemat badań, analiza, ocena wiarygodności. W socjologii istnieją cztery podstawowe sposoby prowadzenia badań: 1)eksperyment; 2)badania anketowe; 3)obserwacja; 4)analiza danych historycznych. Eksperyment polega na sprawdzeniu skutków działania określonego zjawiska na jakąś dziedzinę rzeczywistości społecznej – na ogół reakcji ludzi na konkretny bodziec lub sytuacje. Badania anketowe polegają na odpowiedzeniu na zadawane pytania na interesujący badawcza temat. Obserwacja – wmieszanie się pomiędzy ludzi znajdujących się w realnych sytuacjach życiowych po to, by obserwować ich zachowania. Dzięki temu można odkryć najrozmaitsze niuanse, kontekst i poznać lepiej przebieg wydarzeń.

Robert k. Merton

Amerykański socjolog, profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Wprowadził wiele pojęć, które należą dziś do powszechnie uznanego kanonu myśli socjologicznej. Rozwija przede wszystkim ogólną teorię społeczeństwa, otwart, niedogmatyczną wersję ‘funkcjonalizmu’, uwzględniającą fenomeny konfliktu i zmian społeznych. Jest również autorem teorii oferującej modele i uogólnienia dotyczące wyrażnie określonego pola danych empirycznych. Centralną perspektywę socjologii definiował jako poszukiwanie niezamerzonych następstw indywidualnych i zbiorowych działań ludzi. Jest twórcą socjologii szczegółowej. Badał mechanizm karier naukowych, rozdziału uznania w nauce, funkcjonowania społeczności uczonych, społeczne warunki odkryć i wynalazków, rozmaite zjawiska patologiczne w nauce.

Karol Marks

Filozof niemiecki, który program ideologiczny i polityczny zwany komunistycznym. Według Marksa, działalnością wyróżniającą człowieka z przyrody jest praca, a zatem centralną dziedziną życia społecznego jest ekonomia: sposób produkowania i dystribucji dóbr. Człowiek jest z natury istotą twórczą i społeczną, realizuje się w pracy i kooperacji z innymi. Ale kształt struktur ekonomicznych i politycznych prowadzi do zniewolwnia i wyzysku jednych ludzi przez drugich. Praca staje się udręką konieczną tylko do zdobycia środków do życia, a stosunki z innymi przepajają konkurencja, konflikt i walka. Podstawowym źródłem takiej sytuacji jest prywatna własnośc środków produkcyjnych, która prowadzi to rozbicia społeczeństwa na klasy posiadające i pracujące.

Kontrola społeczna

Kontrola społeczna w najszerszym rozumieniu oznacza wszystkie mechanizmy uruchamiające lub wymuszające współdziałanie, utrzymujące porządek społeczny. Służy zachowaniu konformizmu wśród członków zbiorowości wobec określonych norm i wartości. Do podstawowych procesów kontroli społecznej należy proces instytucjonalizacji narzucający wzory postępowania i proces socjalizacji. Są to elementy kontroli wewnętrznej. Dopiero kiedy zawodzi kontrola wewnętrzna konieczne staje się zastosowanie mechanizmów kontroli zewnętrznej, operujących systemem sankcji, czyli kar i nagród.  Kontrolę społeczną można podzielić na kontrolę nieformalną i formalną. Do pierwszej z nich należą wszystkie sankcje stosowane spontanicznie, na zasadzie zwyczaju, takie jak: pogarda, ostracyzm, wykluczenie lub działające na zasadzie sankcji pozytywnej: oznaki szacunku, wzrost prestiżu. Natomiast do kontroli formalnej należy zaliczyć prawo, przepisy zawarte w regulaminach, sankcje opierają się zaś na przymusie fizycznym, a ich egzekwowaniem zajmuje się wyspecjalizowany aparat.