6. Прававая база кіравання бібліятэчнай справай Беларусі

Нарм-прававыя акты,якія рэгулююць дзейнасць б-к РБ можна уявіць у форме вертыкальнай і гарызантальнай іерархічнай стру-ры.

Іерархічная сістэма нарм.-правав. актаў выглядае наступным чынам :

Зыходнай крыніцай для дз-ці б-к—нарм.-прав акты рэспублікан.значэння:канстытуцыя РБ,законы,кодэксы РБ,нарм.-прав. акты Прэзідэнта РБ(дэкрэты,указы,маюць статус закона), нарм.-прав. акты урада РБ,пастановы.

Нарм.-прав. акты органаў мясцовага кіравання і самакіравання.

Унутраныя акты біб-к.

Заканадаўчыя акты

1)асноўнае-Канстытуцыя-змяшчае прававыя нормы і складае базу для усіх іншых прав. норм.Любы прававы акт павінен адпавядаць К.

2)пасля К.-кодэксы,законы і дэкрэты Прэзідэнта.

3)законы (орг.закан.улады,(НС)

4)падзаконныя акты(Сав.мін-ў,Мін-вы,ведамствы,органы мясцовага самакіравання)

5)ведамас. Падзаконныя акты(органамі спецыяльнай кампітэнцыі,М-ва аховы здароуя).

Вышэйшы акт-Закон РБ аб бібліятэчнай справе

7. Сістэма кіравання бібліятэчнай справай. Заканамернасці і асаблівасці развіцця бібліятэчнай справы.

Сістэма – сукупнацсь узаемасвязанных, узаемаабумоўленных элементаў, якія ўтвараюць цэлае. Бібліятэка – сацыяльная сістэма. Сукупнасць грамадскіх інтарэсаў аказвае ўплыў на стан сістэмы і на працэс яе развіцця.

У “Законе аб бібліятэчнай справе” (1995 г, рэд 2002) РБ дано вызначэнне паняцця “бібліятэчная справа” (сістэмны падыход Сталярова) – гэта галіна інфармацыйнай, культурна-асветніцкай і адукацыйнай дзейнасці, у задачы якой уваходзіць стварэнне і развіццё сеткі бібліятэк, навуковая і метадычная дзейнасць бібліятэк.

Біблітятэка –с кладаная сацыяльна-культурная сістэма, якая складаецца з падсістэм, звязаных паміж сабой, мае спецыфічныя рысы і заканамернасці.

Падсістэмы (кожная з падсістэм з’яўляецца сістэмай больш нізкага ўзроўню і ўключае шэраг падсістэм):

- сетка бібліятэк (рэспубликанскія, абласныя, ЦБС, ведамасныя, спецыяльныя)

- камплектаванне і апрацоўка БФ

- арганізацыя бібліятэчнага абслугоўвання (першасна-дакументнае, даведачна-бібліяграфічнае, інфармацыйнае, індывідуальнае/масавае, групавое)

- навуковае і метадычнае забеспячэнне дзейнасці бібліятэк.

- падрыхтоўка і перападрыхтоўка кадраў (у ВНУ, ССВУ, курсах, магістратурах, аспірантурах)

- кіраванне (на рэспубліканскім узроўні, абласным (ЦБС), раённым, гарадскім, какрэтнай бібліятэкі)

Сістэма бібліятэчная справа падпарадкоўваецца глабальнай мэце – забеспячэнню правоў чалавека на вольны доступ да інфармацыі, прыцягненне людзей да каштоўнасцей, максімальное задавальненне інфармацыйных і духоўных запытаў насельніцтва.

Біблітэчная справа мае свае адносіны з іншымі сістэмамі: выдавецкія і кнігагандлёвыя фірмы, органы НТІ, архівы, мясцовыя органы ўлады. Гэтыя адносіны рэалізуюца праз функцыю public relatons, складаюць знешняе асяроддзе бібліятэчнай справы, рэгламентуюцца законамі і іншымі нарматыўнымі дакументамі.

Важны ўплыў аказваюць сацыя-культурныя змяненні у грамадстве.

Адбываецца рост запытаў на інфармацыю, што абумоўлена НТП, біблітэчна-інфармацыйнай дзейнасцю бібліятэкі, інавацыйнымі тэхналогіямі, грамадска-палітычнымі рухамі.

Бібліятэкі павінны працаваць ў грамадстве з рознымі партыямі, павінны адлюстроўваць розныя ідэялогіі. Бібліятэкі павінны ўзаемадзейнічаць з міжнароднымі, замежнымі арганізацыямі.

Як сацыякультурная сістэма бібліятэка мае заканамернасці развіцця (сувязь паміж з'явамі у прыродзе і грамадстве). Скварцоў:

1. закон узаемадзеяння бібліятэк (здольнасць аб'ядноўваць свае рэсурсы ў інтарэсах карыстальнікаў)

2. закон максімізацыі эфекту сацыяльнага выкарыстання інфармацыі

3. дынамічнасць бібліятэчнай справы

4. дэмакратызацыя бібліятэчнай справы

5. дыялектычнае адзінства нацыянальна-дзяржаўнага і інтэрнацыянальнага ў бібліятэчнай справе

6. закон прыярытэтнасці індывідуальнага падыходу ў бібліятэчным абслугоўванні

7. закон сувязі бібліятэчнай справы з сац., экан., паліт., культ. умовамі жыцця грамадства

8. закон прапарцыянальнасці развіцця бібліятэчнай справы (усіх падсістэм адначасова)