23. Ссудалық пайызға ықпал етуші факторлар

Ссудалық пайыз тауарлары өндіріс жағдайында және қоғамда несие қатынастары дамығанда пайда болады. Несие болмаған жерде ссудалық пайыз болмайды. Ссудалық пайыздың мәні мыналарды білдіреді:

а) ссудаға берілген құнды пайдаланғаны үшін төленетін төлемді;

ә) несиеге қосылатын үстемені;

б) несие берушінің шығыстарының орнын толтыру әдістерін.

Ссудалық пайыз сандық тұрғыдан пайыз мөлшерлерінен білінеді. Банктік тәжірибеде ссуда бойынша жай және күрделі сыйақы есептеу формулалары қолданылады. Жай пайызды есептеу: I = (ipn)/(360*100). i – сыйақы мөлшерлемесі, p – қарыз қалдығы, n – сыйақы есептелген кезеңдегі күндер саны.

Күрделі пайыз: I = p[(in/1200) - 1] .

Егер несиелеу мерзімі кезеңінде қарыз қалдығының бір бөлігі мерзімі өткен ссудалық қарызға сыйақы есептеу келесі формуламен анықталады: g = Q[(1+(ig/1200))t₁ – (1+(ig/1200))t₂] мұндағы ig – мерзімі өткен сыйақы бойынша есептелетін сома.

Ссудалық пайыз мөлшерлемелері мазмұнының жалпы сызбасы былайша берілуі ықтимал: банк беретін несиенің пайыздық мөлшерлемесі жалпы жағдайда тартылған ресурстардың плюс пайыз маржасының төлем мөлшерлемелерінен қалыптасады. Соңғысы өз кезегінде бірнеше бөліктерден тұруы ықтимал: қалыпты маржалар, яғни банктің жұмыс істеуімен және банктің қалыпты пайда алуымен байланысты шығыстардың орнын толтыруды қамтамасыз етушілер. Қалыпты маржа сенімділік деңгейі жоғары несиеге бағдарланады; тәуекелдік үстемесі неғұрлым жоғары болса, банктің ссуданы қайтарып алуға сенімділігі соғұрлым төмен болады; нарық жағдайына (сұраныс - ұсыныс) жеңілдік және ондағы сатушының (бәсекелес - монополия) жағдайы.

24.Сақтандыру компаниялары

Сақтандыру компанияларының мақсаты:қоғамдық ұдайы өндірістің үздіксіздігін қамтамасыз ету үшін азаматтарды,мүліктерді,өндіріс прцестерін қоғамдық және ұжымдық қорғау болып табылады.

Міндеттері:

-әлеуметтік сақтандыру түрі ретіндегі сақтық қорғауды ұсынудың қағидаттарын нақтылау;

-сақтандыруды қолдану аясын кеңейту және міндетті сақтандыру түрлерін нақтылау;

-әлеуметтік сақтандыру жүйесіне енгізілген адамдарды сақтандыру арқылы қорғауын күшейту;

-сақтандыру жарналарын жинау және қорларды қалыптастыру есебінен әлеуметтік көрсетілген қызметтерді қаржыландыру үшін ресурстарды шоғырландыруға бағдарланған экономика;

-инвестициялық-уақытша еркін ақша қаражаттарын мемлекеттік қарыздар,кәсіпорындар акцияларына,банкінің бағалы қағаздарына және басқа қаржы құралдарына жұмсаудан пайда алу есебінен сақтандыру қорларын арттыруға бағыттау;

-реттеу-сақтандыру тәуекелдерін бөлу.

Қызметтері:

-сақтандыру;

-инвестициялық қызмет;

-сақтандыру қызметіне байланысты мәселелер бойынша консультациялық қызмет көрсету;

-сақтандыру саласында мамандардың біліктілігін арттыру мақсатында оқытуды ұйымдастыру мен жүргізу;

-тиісті жинақтаушы салық шартында көзделген сатып алу сомасы шегінде өзінің сақтанушыларына қарыз беру;

-консорциум және серіктестік құруға құқылы;

Табысы:

1.Сақтандыру қызметінен тікелей алынған табыс.Сақтандыру компаниялары сақтандырудан алынған салымдардан сақтандыру төлемдері мен сақтандыру салаларын төлеуден резервтік қорларды құрайтын,сақтандыру салымдарының ағымдағы түсімдерінің қорын құрайды;

2.Компанияның сақтандырылмайтын қызметінен түскен табыс (банк депозиттері,қозғалмайтын мүлік және т.б).Алынған табыстар сақтандыру компаниясының табыстарына қосылады;

3.Басқа қызметтерден түсетін табыс-консультациялық,делдалдық.