3.Мәтінді оқып, төменде берілген тапсырмаларды орындаңыз

Жер – Ананы аяла

«Жер» деген сөздің көп мағынасы бар. Жер дегеніміз – ел, Отан, халық. Адамдар үшін жерде жұмыс істеуден, өз жерін қорғаудан маңызды ештеңе болмаған.

Көпке дейін адамдар табиғатты, жерді өзіне бағындырғысы, табындырғысы келді. Жауды бағындырады, ал адамзаттың тіршілік көзі болған Жер-Ананы бағындыра алмайды! Шындыққа тура қарайтын уақыт келді, Жер-Ана қазір жаралы.

Ядролық жарылыстар – жер үшін ең қорқынышты қауіп-қатер. Семейде алғашқы жарылыс 1949 жылдың 29 тамызында жасалыпты. Ал соңғысы 1989 жылдың 19 қыркүйегінде болды. Осы 40 жыл ішінде 470 ядролық жарылыс жасалған. Олардың 90-ы әуеде, 26-сы жер бетінде, қалғаны жер астында өткізілген. Оған қоса 175 химиялық қару сынағы өткізілген. Бір ғана Абыралы аймағы қаншама зардап шеккен. Ойлап қарасаңыз, Байқоңыр да – сынақ алаңы. Бұларға Аралдың қасіретін қосыңыз.

Қазақстанның барлық аймағы көмекке зәру. Емдейтін, қорғайтын, аялайтын уақыт келді. Осы тығырықтан шығуға бола ма? Бүгінгі ұрпақ, бұл сіздердің азаматтық көзқарастарыңызға байланысты.

Орындалатын тапсырмалар:

- «Жер – Ананы аяла» мәтіні бойынша 10 сұраулы сөйлем құрастырыңыз.

- «Жер – Ананы аяла» мәтіні бойынша жоспар құрыңыз.

- «Жер – Ананы аяла» мәтіні бойынша септік жалғаулы сөздерді теріп жазып,

олардың сұрағын, септігін анықтаңыз.

-Мәтіннен етістіктерді теріп жазып, түрін ажыратыңыз.

- Мәтіннен тәуелдене септелген сөздерді теріп жазып,

олардың сұрағын, септігін анықтаңыз.

4- нұсқа

Мәтінді тыңдап, тапсырмалады орындаңыз

«Астана»

1. Алматы қаласы қай жылдан бастап Қазақстан Республикасының астанасы болды?

2. 1920 жылы Қазақстанның астанасы қай қала болды?

3. 1997 жылы қазанның 20-сында Н.Ә.Назарбаев қандай жарлыққа қол қойды?

4. Ақмола қаласының аты қай жылы Астана қаласы деп ауыстырылды?

5. «Ақ барыс» мүсіні нені білдіреді?

Лексика-грамматика

1. Қазақ тіліне тән дыбыстар қатарын белгілеңіз.

А) а, ә, о, ө

В) а, о, у, ү

С) ұ, і, ә, ң

Д) қ, к, ұ, ү

Е) ү, ө, о, у

2. Қатаң дауыссыздар қатарын көрсетіңіз.

А) р, л, й, у

В) м, н, у, ұ

С) ң, у, ү, з

Д) б, в, г, д

Е) қ, т, ф, к

3. Көптік жалғаулы сөзді табыңыз.

А) қазуар

В) анар

С) жазар

Д) баулар

Е) жабар

4. Тәуелдік жалғаулы сөзді белгілеңіз.

А) халыққа

В) халқы

С) халықтар

Д) халықпен

Е)халықтарда

5. Ілік септікте тұрған сөзді табыңыз.

А) келдің

В) иілдің

С) елдің

Д) бердің

Е) емдейсің

6. Барыс септіктегі сөзді белгілеңіз.

А) үйде

В) әкеме

С) сенен

Д) жіңішке

Е)кереге

7. Табыс септік жалғауын дұрыс жалғаңыз:

Адам бәрі... жасайды.

А) -ні

В) -ді

С) -ті

Д) –н

Е)-ң

8. Жатыс септіктің сұрағын белгілеңіз.

А) қалай

В) қалайша

С) қашан

Д) қандай

Е) қайда

9. Шығыс септіктегі сөзді табыңыз

А) кеден

В) кешеден

С) еден

Д) кешен

Е) бөтен

10. Көмектес септікте тұрған сөзді белгілеңіз

А) емен

В) көңілден

С) көңілмен

Д) өрлеу

Е) жең

11. Сөйлемді дұрыс құраңыз.

Қазақстан қабылдаудың бар өзіндік азаматтығын шарттары

А) 312645

В) 452613

С) 654231

Д) 152463

Е) 153642

12. Берілген сөздің аудармасын табыңыз: ылғалды

А) влажный

В) прохладный

С) сухой

Д) теплый

Е) водинистый

13. Берілген сөздің антонимін табыңыз: жоғары

А) биік

В) аласа

С) төмен

Д) жақын

Е)жаны

14. Жіктік жалғауы жалғанбайтын сөзді белгілеңіз

А) студент

В) екінші

С) ақылды

Д) әй

Е) келер

15. Келер шақта тұрған етістікті көрсетіңіз.

А) бағалайды

В) бағалады

С) бағалап жүр

Д) бағаламады

Е) бағаламапты

16. Нақ осы шақтағы етістікті табыңыз

А) жүр

В) жүреді

С) жүрді

Д) жүрмейді

Е) жүрген

17. Мүмкіндік модальдық мағыналы етістікті табыңыз:

А) қадағаладым;

В) алып келді;

С) бара аласыз;

Д) бара жатыр;

Е) жанып тұр.

18. Болымсыз етістікті табыңыз.

А) алма

В) үйірме

С) түйме

Д) тырма

Е) жама

19. Тиісті сұрау есімдігін қойыңыз.

Сіз ... курста оқисыз

А) қашан

В) қандай

С) қай

Д) қалай

Е) қайда

20. Сұраулы сөйлемді табыңыз

А) Дала қандай керемет

В) Ол қандай жер

С) Қандай мамандықты таңдайтыныңды ойлан

Д) Қандай деген сұраққа жауап береді

Е)Шіркін, дүние