15. Ауыспалы осы шақтың ііі жағында

тұрған сөзді табыңыз.

А) Сара сабақта

Ә) Үсен сынақ тапсырып отыр

Б) Болат дүкенге кетті

В) Балалар киноға барады

Г) Сәкен үйден келді

16. Ілік септігінде тұрған сөзді көрсетіңіз

А) Бақылау

Ә) Бақылауға

Б) Бақылаудың

В) Бақылауды

Г) Бақылаудан

17. Табыс септігінде тұрған сөзді

көрсетіңіз

А) Бағдарламаларды

Ә) Бағдарламалардың

Б) Бағдарламалар

В) Бағдарламаларда

Г) Бағдарламалардан

18. Жедел өткен шақты табыңыз

А) Оқып отыр

Ә) Келе жатыр

Б) Сабаққа барады

В) Сабаққа барды

Г) Сабаққа бар

19. Тәуелдік жалғаулы сөзді табыңыз

А) Ауданнан

Ә) Аударуда

Б) Аудармадан

В) Ауданға

Г) Ауданында

20. Жіктік жалғаулы сөзді табыңыз

А) Кезекшіміз

Ә) Кезекшім

Б) Кезекшілер

В) Кезекшіге

Г) Кезекшіні

Г) Лекциядан соң үйге қа

3.Мәтінді оқып, төменде берілген тапсырмаларды орындаңыз Амандасу - әдеп негізі

Сәлем – әдептіліктің белгісі. Сәлемнің сәлемдесу, сәлем беру, сәлем қылу түрлері бар. Сәлемдесу – кездескен адамдардың бір-бірінің амандығын біліп, қуанышқа бөленуі, бір-біріне аман-саулық тілеп, ниеттестігін білдіруі. Әрбір адам «қайырлы таң», «қайырлы күн», «қайырлы кеш», «кеш жарық» деген сөздерді амандасуға қосып, тәуліктің үш мезгілінде де бір-бірімен ақжарқын амандасуға тиіс.

Амандасқан адам қазақ салтында оң алақанын жүрегінің үстіне қойып, басын изейді. Не қол алысып амандасады.

Сәлем ­– арабтың тыныштық, бейбітшілік мағынасындағы ас-салам сөзінің тілімізде фонетикалық өзгеріске түсіп, қалыптасқан түрі. Арабтар     бір-бірімен осы сөзді қолданып амандасады

Амандасудың мәні, ең алдымен, бетпе-бет ұшырасқан сәтте болатын тоң-торыс үнсіздік, «ыңғайсыздық» пен жатырқаушылық, салқындық кедергісін жойып, бір-бірінің кейіп-кескінін тану, болмысын байқау, өзіне деген көңіл ауғанын білу және тілек арқылы өз қалауын, ниетін ұқтыру; бір-бірінің аман-саулығын сұрасу, өздерінің аман-есен дидарласып тұрғандарына қуанып, шүкіршілігін жасау, ниеттерінің ақ-адал, таза екенін білдіреді.

Орта Азиядағы туысқан түрік халықтары, барлық мұсылман елдеріндегідей, «Ассалаумағалейкум» деген араб сөзімен амандасады, оның мағынасы «Сізге тыныштық тілеймін» дегенді білдіреді. Оған жауап, яғни сәлемді алу ретінде «Уағалейкумассалам» – «Сізге де тыныштық тілеймін» айтылады. Бұрын қазақтар кішілері үлкендеріне алдымен тіл қатқан: «Армысыз, ата?» - дегенге үлкендер: «Бар бол, балам!» деп жауап қатқан екен. Мұсылман діні қабылданған бері (VIIІ ғ.) «Ассалаумағалейкум» деп сәлем беріп, «Уағалейкумассалам» деп сәлем алатын болған. Қазіргі кезде бұл сәлемдесу нұсқасы үлкен адамдар арасында көбірек қолданса, жастар арасында «сәлем» сөзінен көрініс табады.

Орындалатын тапсырмалар:

- Мәтіннің мазмұнына қарай сұраулы сөйлемдер құраңыз

- Сіздің отбасыңыздың дәстүрі жөнінде қысқа мәлімет беріңіз

- Басқа елдерде амандасудың қандай түрлері бар екен ?

- Мәтіннен етістіктерді реіп жазып, түріне қарай ажыратыңыз

26 - нұсқа

1.Мәтінді тыңдап, тапсырмалады орындаңыз

«Астана»

6. Қазақстан Республикасының ең алғашқы астанасы қай қала болды?

7. Алматы қай кездерде Қазақстан Республикасының астанасы болды?

8. 1998 жылдың 10 маусымында Астанада не өтті?

9. Астана қаласы қандай орталық?

10. Астана қаласының ортасында қандай өзен ағып жатыр?

2.Лексика-грамматика

1.Сөздердің ішінен Ә дыбысы дұрыс жазылған сөзді табыңыз

А) Әткеншек

Ә) Кәзір

Б) Рәттер

В) Әреже

Г) Кітәп

2. Қазақ тілінде неше әріп бар

А) 43

Ә) 42

Б) 27

В) 47

Г) 35

3. Сөздердің ішінен Ұ дыбысы дұрыс жазылған сөзді табыңыз

А) Уран

Ә) Үрпек

Б) Шұңқұр

В) Әнұран

Г) Әңгіме

4. Жіңішке буынды сөзді табыңыз

А) Әзірбайжан

Ә) Алакөл

Б) Елтаңба

В) Көшпенділер

Г) Бірқазан

5. Үнді дауыссыздарды табыңыз

А) З, К, Қ, Л, М, Ң

Ә) А, О, Ы, І, Ә, У

Б) Р, Л, М, Н, Ң, Й, У

В) П, Ф, Қ, К, Т, С, Ш

Г) Д, Ғ, Б, В

6 .Ілгерінді ықпал бойынша дұрыс жазылған сөзді табыңыз

А) Ғарышкерлерге

Ә) Құрылысшілерге

Б) Құрылысшілерғе

В) Ғарышкерлерғе

Г) Ғарышкерлерға

7, Кейінді ықпалды табыңыз

А) Падиша

Ә) Ескерткіш

Б) Жайнамаз

В) Аманкүл

Г) Бәрібір

8. Ұяң дауыссыз дыбыстардан құралған

сөздерді табыңыз

А) Біздің

Ә) Апа

Б) Қақпа

В) Қараша

Г) Екен

9. Үндестік заңына бағынбайтын

қосымшаны табыңыз

А) Қалалық

Ә) Білімді

Б) Әсемпаз

В) Кілтті

Г) Дұрыс

10 . Жіңішке буынды сөзді көрсетіңіз

А) Уәде

Ә) Қуат

Б) Бірақ

В) Кітап

Г) Ұзын

11. Болжалды келер шақты табыңыз

А) Айтамын

Ә) Барармын

Б) Келмек

В) Көрген

Г) Отыр

12. Мақсатты келер шақты табыңыз

А) Отырмыз

Ә) Келе жатыр

Б) Бармақпын

В) Келді

Г) Келер