1956 r - odbył się strajk w Poznaniu wyszli robotnicy,protestując przeciwko rządom komunistycznym i ciężkim warunkom życia
BBWR - Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem Józefa Piłsudskiego (1928-1935)
BBWR -Bezpartyjny Blok Wspierania Reform (1993-1997)
Centrolew – sojusz partii centrowych i lewicowych zawiązany w 1929 w celu zwalczania systemu rządów sanacji obozu Józefa Piłsudskiego.
W skład Centrolewu weszły: PSL "Wyzwolenie", PSL "Piast", Narodowa Partia Robotnicza, PPS, Stronnictwo Chłopskie i Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji (patrz chrześcijańska demokracja).
W wyniku łamania przez obóz sanacyjny zasad obowiązujących w państwie demokratycznym ugrupowania opozycyjne wywodzące się z kręgów lewicowych i centrowych postanowiły się zjednoczyć. W ten sposób w 1929 powstał Centrolew, który dążył do obalenia rządów autorytarnych i przywrócenia w Polsce rządów parlamentarnych. W czerwcu 1930 koalicja Centrolewu na Kongresie Obrony Prawa i Wolności Ludu w Krakowie, proklamowała m.in. walkę o usunięcie dyktatury Józefa Piłsudskiego, aż do zwycięstwa oraz chciała powołania "rządu zaufania" Sejmu i społeczeństwa.
Władze sanacyjne zaczęły zdecydowanie przeciwdziałać. 25 sierpnia 1930 powołano nowy rząd którego premierem został sam Piłsudski. 30 sierpnia prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał Sejm i Senat i zarządził nowe wybory, wskutek czego parlamentarzyści opozycyjni zostali pozbawieni immunitetu[1]. 10 września nastąpiły aresztowania aktywnych polityków opozycji, oraz dalsze represje. Miało to wpływ na wybory, które przyniosły Centrolewowi dotkliwą porażkę. Spowodowało to całkowity rozpad Centrolewu. Aresztowanych działaczy osadzono w twierdzy brzeskiej nad Bugiem. Proces brzeski odbywał się w Warszawie od 26 października 1931 do 13 stycznia 1932.
Różnica między Konstytucją marcową z 17marca 1921 roku a kwietniową z 1935 roku jest taka że Konstytucja marcowa z 17 marca 1921 roku miała charakter demokratyczny przewagę miał Sejm(władza ustawodawcza) prawa obywatelskie były zabezpieczone panował system wielopartyjny. Konstytucja kwietniowa z 1935 roku była całkowitym zaprzeczeniem demokracji i swobód obywatelskich w 2 Rzeczpospolitej. Ograniczono znacznie rolę Sejmu(władzę ustawodawczą) najważniejsza była władza wykonawcza skupiona w rękach Józefa Piłsudskiego i jego obozu politycznego Sanacji.W zasadzie konstytucja Kwietniowa z 1935 roku sankcjonowała na dobre rządy autorytarne Józefa Piłsudskiego i jego całego zaplecza politycznego(Sanacji). Najprościej mówiąc konstytucja Marcowa z 1921 roku miała charakter bardzo demokratyczny a Konstytucja Kwietniowa była całkowitym zaprzeczeniem jakiejkolwiek demokracji(czyli z greckiego władzy ludu) ponieważ całkowita władza i kontrola państwa polskiego odbywała się za zgodą i wiedzą jednej osoby Józefa Piłsudskiego.
KONSTYTUCJA KWIETNIOWA uchwalona 23 kwietnia 1935 przez piłsudczyków - ustrój autorytarny - kładła nacisk na znaczenie państwa Polskiego - obowiązki obywatela: przyczynienie się do wzrostu siły państwa, wierność RP, wypełnianie obowiązków wobec RP - ograniczanie praw i wolności obywateli w tym prawo wyborcze - nieograniczona władza prezydenta: mógł wskazywać następcę i podlegały mu: rząd, sejm senat, siły zbrojne - odpowiadał jedynie przed ,,historia i Bogiem''
KONSTYTUCJA MARCOWA: uchwalona 17 marca 1921 przez sejm ustawodawczy - system demokratyczny - władza zwierzchnia narodu - przewaga władzy ustawodawczej (sejm i senat) - wolność osobista, nietykalność osobista, swoboda wyznania poglądów politycznych - obowiązkowe kształcenie na poziomie szkoły podstawowej - obowiązki obywatelskie: wierność RP, przestrzeganie Konstytucji, służba wojskowa, poszanowanie dla władzy
marcowa została uchwalona przez Sejm ustawodawczy, kwietniowa przez prezydenta 2. marcowa ograniczała kompetencje prezydenta, kwietniowa poszerzyła władzę prezydenta: możliwość rozwiązywania parlamentu, wydawania dekretów, likwidacja odpowiedzialności głowy państwa 3.konstytucja marcowa - ważny naród, konstytucja kwietniowa - ważne państwo
Najważniejsza różnica była taka, że konstytucja marcowa bardzo ograniczała rolę prezydenta, pełnił on właściwie tylko funkcję reprezentacyjną, zaś konstytucja kwietniowa dała mu nieograniczoną władzę, mówiło się, że jest od odpowiedzialny "tylko przed Bogiem i historią".
Porównanie konstytucji marcowe z kwietniowa Sytuacja II RP po odzyskaniu niepodleglosci Po oficjalnym uzyskaniu niepodległości przez Polskę, trzeba ją było jeszcze zachować. Oprócz postanowień traktatu wersalskiego, w kształtowaniu się powojennej Polski dużą rolę odegrały walki toczone z państwami sąsiadującymi. Na zachodzie w Wielkopolsce 27 grudnia 1918 roku wybuchło powstanie. Powstańcom udało się zaskoczyć władze niemieckie zajęte tłumieniem powstania robotników w Berlinie. Dzięki akcjom powstańców dowodzonych przez gen. Józefa Dowbora- Muśnickiego udało się wyzwolić województwo poznańskie. Powodzenie powstania miało duże znaczenie dla przebiegu konferencji w Paryżu. Mocarstwa zachodnie zostały bowiem postawione przed faktem dokonanym. Niestety, w pozostałych kwestiach postanowienia nie były korzystne dla Polski. Podjęte zostały decyzje o plebiscytach na następujących terenach: Powiślu, Warmii i Mazurach, Górnym Śląsku. Polska otrzymała w zasadzie tereny już zajęte czyli obszary Pomorza Gdańskiego (bez Wolnego Miasta Gdańsk pozostającego pod opieką Ligi Narodów) Wielkopolskę i okolice Działowa. W wyniku przeprowadzonych plebiscytów Polacy utracili Warmię, Mazury i Powiśle. 11 lipca 1920r. zyskano jedynie kilka wsi z prawego brzegu Wisły. W wyniku totalnie niecelnej polityki polskiej, utracony został Górny Śląsk, mimo silnych tendencji narodowościowych przejawiających się w powstaniach śląskich, krwawo stłumionych przez Niemców. O ile można jeszcze zrozumieć politykę Polski z okresu 2 pierwszych zrywów czyli sierpnia 1919 i sierpnia 1920r. Polska toczyła wtedy wojnę z ZSRR i walczyła o wschodnią granicę. Walki na wschodzie zaczęły się, gdy tylko Niemcy zaczęli się wycofywać. Już 1 Listopada 1918r doszło do starć z Ukraińcami. Walki te oprócz Lwowa objęły cał Galicję. Podobnie rzecz się miała na terenach Litwy. Walki między wojskami polskimi a radzieckimi trwały od grudnia 1918r. Spowodowane to było polityką Piłsudskiego, który pragnął utworzyć jak najszerszą strefę oddzielającą Polskę od ZSRR. Mimo potępienia działań polskich przez mocarstwa zachodnie, w kwietniu 1920r. Polacy decydują się na ofensywę na Ukrainie. Jednak Rosjanie, którzy uporali się już z kontrrewolucjonistami, odpowiadają miażdżącym kontruderzeniem. Armia Czerwona dowodzona przez marszałka Tuchaczewskiego staje na przedpolach Warszawy. W sierpniu dochodzi do osławionego "Cudu nad Wisłą". W rzeczywistości Tuchaczewski miał niewielkie szanse na zdobycie Warszawy. Polskie wojska były znacznie lepiej wyszkolone, walczyły na własnym terenie i wiedziały, że bronią stolicy, zaopatrzenie Armii Czerwonej było rozciągnięte na długim odcinku. Poza tym, wbrew pozorom, Tuchaczewski borykał się z brakiem odpowiedniej liczby żołnierzy, co uniemożliwiło mu zabezpieczenie skrzydeł. Dzięki bohaterskiej obronie polskich oddziałów gen.
Ignacy Ewaryst Daszyński (ur. 26 października 1866 w Zbarażu, zm. 31 października 1936 w Bystrej Śląskiej koło Bielska) – polski polityk socjalistyczny, premier rządu lubelskiego w 1918, publicysta, współzałożyciel PPSD (Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej), później PPS, w 1929 jeden z założycieli Centrolewu. W czasie przewrotu majowego w 1926 poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji. Marszałek Sejmu w latach 1928–1930.
W działalności konspiracyjnej i twórczości publicystycznej używał pseudonimów: Daszek, Żegota i Ignis.
Bolesław Bierut, znany pod pseudonimami, tj. "Jerzy Bolesław Bielak", "Bolesław Birkowski" oraz pseudonimami Anatol, Bielak, Borzęcki, Jan Iwaniuk, Janowski, Mietek, Mikołaj, Tomasz, Tomasz Biały, Wacek, Wagner [1] (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Brygidkowskich[2] (dziś dzielnica Lublina), zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski polityk, działacz komunistyczny, agent NKWD[3], Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, Prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, Prezes Rady Ministrów PRL od 1952, Poseł na Sejm PRL I kadencji, członek Komisji Wojskowej Biura Politycznego KC PZPR nadzorującej tzw. Ludowe Wojsko Polskie od maja 1949[4].
Kto objął fotel prezydenta i premiera po śmierci Sikorskiego?
Premierem był Mikołajczyk
a prezydentem
chyba Raczkiewicz
Endecja - Narodowa Demokracja
Ententa (czyta się "antanta", z franc. entente – porozumienie, Potrójna Ententa, Trójporozumienie) – sojusz pomiędzy Wielką Brytanią, Francją i Rosją. Do jego powstania dochodziło stopniowo. Był odpowiedzią na zawarte w 1882 Trójprzymierze.
Kto był prezysebtem od 1926 – Mościcki
Czerwiec 1976 – określenie nadane fali strajków i protestów, które miały miejsce w PRL pod koniec czerwca 1976 r., po ogłoszeniu przez rząd Piotra Jaroszewicza wprowadzenia drastycznych podwyżek cen urzędowych na niektóre artykuły konsumpcyjne.
Grudzień 1970, wydarzenia grudniowe, rewolta grudniowa, wypadki grudniowe, masakra na Wybrzeżu – bunt robotników w Polsce w dniach 14-22 grudnia 1970 roku (demonstracje, protesty, strajki, wiece, zamieszki) głównie w Gdyni, Gdańsku, Szczecinie i Elblągu, stłumiony przez komunistyczną milicję i wojsko.
Bolszewicy (ros. большевики) – określenie grupy członków Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, która na II Zjeździe tej partii w 1903 roku, uznała się za większościową frakcję w partii, a swoich przeciwników określiła mienszewikami.
NKWD, Narodnyj komissariat wnutriennich dieł, Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych, centralny organ władz bezpieczeństwa ZSRR. Początkowo (1917-1924) jego rola jako sekcji specjalnej nie była duża. Wzrosła gwałtownie, gdy w 1934 doszło do reformy: funkcję Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego (OGPU) przejął Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB), który stał się częścią NKWD. Oznaczało to zwiększenie uprawnień tego organu przez koncentrację m. in. wywiadu politycznego, służb porządkowych i Gułag. NKWD był głównym narzędziem tzw. wielkiej czystki przeprowadzonej w latach 1934-1938 na rozkaz centralnych organów partii komunistycznej. W tym okresie zamordowano kilka mln ludzi, a kilkakrotnie więcej trafiło do obozów koncentracyjnych.
Józef Beck ?/i (ur. 4 października 1894 w Warszawie, zm. 5 czerwca 1944 w Stăneşti) – polski polityk, dyplomata, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego, pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego.
Członek POW, w latach 1914–1917 żołnierz Legionów Polskich i adiutant Józefa Piłsudskiego. Attaché wojskowy RP w Paryżu i Brukseli w okresie 1922–1923. W latach 1924–1925 był słuchaczem rocznego Kursu Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Z dniem 15 października 1925, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego przydzielony został do Oddziału IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej na stanowisko szefa wydziału.
W 1926 w czasie zamachu majowego opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego. W latach 1926–1930 szef gabinetu ministra spraw wojskowych, od 25 sierpnia do 4 grudnia 1930 – wicepremier w rządzie Józefa Piłsudskiego, a następnie (do 1932) – wiceminister spraw zagranicznych. Od 2 listopada 1932 minister spraw zagranicznych, samodzielnie kierował polską polityką zagraniczną aż do wybuchu II wojny światowej. Starał się stosować politykę równowagi w stosunkach między dwoma wielkimi sąsiadami Rzeczypospolitej – ZSRR i Niemcami. Przyczynił się do zawarcia 25 lipca 1932 w Moskwie układu o nieagresji ze Związkiem Radzieckim, a 26 stycznia 1934 w Berlinie podpisania deklaracji o niestosowaniu przemocy z Niemcami. Przez przeciwników oskarżany o prowadzenie polityki proniemieckiej i antyfrancuskiej. Spowodował włączenie do Polski Zaolzia po układzie monachijskim a przed aneksją Czechosłowacji przez Niemcy. Jesienią 1938 i wiosną 1939 zdecydowanie odrzucił składane Polsce przez Niemcy propozycje, w których jako rekompensatę za zgodę na przyłączenie Gdańska do Rzeszy i zbudowanie eksterytorialnej autostrady przez polskie Pomorze do Prus Wschodnich, Niemcy proponowali udział Polski w pakcie antykominternowskim oraz przedłużenie paktu o nieagresji z 10 do 25 lat. Doprowadził do zawarcia w 1939 sojuszu z Wielką Brytanią. Po agresji sowieckiej na Polskę, w nocy z 17 na 18 września 1939 ewakuował się wraz z rządem do Rumunii, gdzie został internowany. Generał Władysław Sikorski pod wpływem otoczenia (m.in. Stanisława Kota) uniemożliwił jego wyjazd na Zachód (pomimo wydanej wizy angielskiej). W Rumunii napisał tom pamiętników Ostatni raport. Zmarł w Stăneşti 5 czerwca 1944. Jego drugą żoną była Jadwiga Salkowska, która wydała jego wspomnienia.
Plebiscyty w Polsce (1920-1921), dotyczyły ustalenia przebiegu granicy pomiędzy Polską i Niemcami. Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego (1919) do obszarów plebiscytowych zaliczono: Górny Śląsk, Warmię, Mazury i Powiśle. Najwcześniej przeprowadzono plebiscyt w okręgach olsztyńskim i kwidzyńskim (11 VII 1920). Zakończył się on zdecydowanym zwycięstwem Niemiec, które w okręgu olsztyńskim otrzymały 363 209 głosów przy 7980 głosach dla Polski. W okręgu kwidzyńskim za Niemcami głosowało 96 923 osoby, za Polską 8018 osób.