- •1)Вызначэнне гістарычнай крыніцы. Прадмет і задачы крыніцазнаўства гісторыі Беларусі.
- •2)Тыпы I віды крыніц па гісторыі Беларусі. Асноўныя публікацыі крыніц па гісторыі Беларусі.
- •3)Асноўныя этапы крыніцазнаўчага аналіза. Крыніцазнаўчая крытыка.
- •4)Даследаванні крыніц па гісторыі Беларусі ў хіх – пачатку хх ст. Асноўныя публікацыі крыніц хіх – пачатку хх ст.
- •5.Арганізацыя крыніцазнаўчых даследаванняў і публікацыі крыніц па гісторыі Беларусі ў 20 – 30 - я гг. Хх ст..
- •6)Публікацыі крыніц па гісторыі Беларусі ў 50 - 80-X гг. Хх ст.
- •7)Публікацыі гістарычных крыніц у 90-х гг. Хх – пачатку ххі ст
- •8)Агульная характарыстыка летапісаў як гістарычнай крыніцы. Этапы летапісання на Беларусі. Методыка аналізу летапісных помнікаў.
- •9)Пачатак летапісання: “Аповесць мінулых гадоў”. Крыніцы і значэнне “Аповесці...” для вывучэння гісторыі Беларусі.
- •10)Агульная характарыстыка развіцця беларуска-літоўскага летапісання. Класіфікацыя летапісаў.
- •11)“Летапісец вялікіх князёў літоўскіх” як гістарычная крыніца.
- •13)“Хроніка Вялікага княства Літоўскага і Жамойцкага” як гістарычная крыніца, яго рэдакцыі.
- •14)Хроніка Быхаўца” як гістарычная крыніца. Методыка аналізу легендарных частак летапісаў.
- •16. “Хроніка” Мацея Стрыйкоўскага. Крыніцы і значэнне хронікі для вывучэння гісторыі Беларусі.
- •18)“Баркалабаўскі летапіс” як гістарычная крыніца.
- •21. Асаблівасці агіяграфічнай літаратуры хіі – хіv ст. Як гістарычнай крыніцы.
- •22. “Жыццё Ефрасінні Полацкай” : крыніцазнаўчы аналіз.
- •23."Жыццё трох віленскіх пакутнікаў" : крыніцазнаўчы аналіз.
- •24.Царкоўна-палемічная літаратуря хі – хvііі ст.: асноўныя этапы развіцця і асаблівасці адлюстравання гістарычнай рэчаіснасці.
- •25."Ліст да Абуховіча" : крыніцазнаўчы аналіз.
- •26."Лісты" ("Отпісы") ф.Кміты-Чарнобыльскага : крыніцазнаўчы аналіз.
- •27)Арганізацыя і установы цэнзуры ў Расійскай імперыі і іх асаблівасці на тэрыторыі Беларусі ў XIX - пачатку XX ст.
- •28)Арганізацыя і дзейнасць цэнзуры ў савецкі час. Галоўліт бсср.
- •29. Общая характеристика мемуарной литературы как исторического источника, ее виды и этапы развития в Беларуси.
- •30) Асноўныя помнікі мемуарнай літаратуры XVI – XVIII ст. Як гістарычная крыніца і іх характарыстыка.
- •31."Гістарычныя запіскі" ф.Еўлашоўскага : крыніцазнаўчы аналіз.
- •32.Запіскі замежных дыпламатаў і падарожнікаў XVI – XVIII ст. Як крыніца па гісторыі Беларусі.
- •33.Мемуарная літаратура як гістарычная крыніца ў XIX – хх ст. І асаблівасці яе вывучэння.
- •34.Характарыстыка этапаў развіцця і асноўных відаў мемуараў навейшага часу. Асаблівасці крыніцазнаўчага аналіза.
- •35. Прамова Мялешкі”: крыніцазнаўчы аналіз.
- •36.Перыядычны друк як гістарычная крыніца і этапы яго развіцця ў Беларусі. Праблемы крыніцазнаўчага вывучэння перыядычнага друку.
- •37. Перыядычныя выданні на тэрыторыі Беларусі ў канцы хvііі - пачатку хх ст.
- •38. Перыядычны друк у савецкі час. Этапы развіцця і праблемы крыніцазнаўчага вывучэння.
- •40.Віды заканадаўчых дакументаў Вялікага княства літоўскага і Рэчы Паспалітай. Асноўныя публікацыі матэрыялаў заканадаўства.
- •41. Земскія прывілеі як гістарычная крыніца.
- •42. Абласныя прывілеі як гістарычная крыніца, асаблівасці іх генезіса
- •43)Валасныя прывілеі як гістарычная крыніца.
- •44.Граматы гарадам (Магдэбургскія прывілеі) як гістарычная крыніца.
- •47.Статут 1588 і яго крыніцазнаўчая характарыстыка.
- •48. Канстытуцыі сеймаў Рэчы Паспалітай як гістарычная крыніца.
- •49.Тыпы I віды заканадаўчых дакументаў канца XVIII - пачатку XX ст. Публікацыі матэрыялаў заканадаўства.
- •50.Заканадаўчыя дакументы навейшага часу, IX класіфікацыя. Асноўныя публікацыі матэрыялаў заканадаўства.
- •51. Агульная характарыстыка актавых матэрыялаў, іх класіфікацыя і фармуляр.
- •52.Агульная характарыстыка матэрыялаў справаводства, іх класіфікацыя і агульныя прынцыпы вывучэння.
- •53.Дзяржаўнае справаводства Вялікага княства Літоўскага і віды дакументавання.
- •54.“Літоўская Метрыка” як гістарычная крыніца.
- •55. Эканоміка-геаграфічныя і гаспадарчыя апісанні канца XVI – першай паловы xiх ст.: віды і асаблівасці адлюстравання інфармацыі.
- •56.Ваенна-статыстычныя агляды губерняў як гістарычная крыніца.
- •57.Статыстычныя крыніцы па гісторыі Беларусі XIX - пачатку XX ст.
- •12. “Беларуска-літоўскі летапіс 1446 г.” як гістарычная крыніца: гісторыя стварэння, крыніцы і склад.
44.Граматы гарадам (Магдэбургскія прывілеі) як гістарычная крыніца.
Одним из наиболее распространенных видов привилегий являются привилегии городам на магдебургское право. Дарственными грамотами городам верховная власть обеспечивала их жизнеспособность как центров ремесла i торговли , определяла положение горожан как сословия феодального общества ( « мещане » ) . Первыми документами , специально изданными только для горожан , были грамоты ( привилегии ) жителям городов Вильно (1387 ) i Бреста (1390 ) . На протяжении XV i XVI в. грамоты на Магдебургское право получили другие крупные города Беларуси . В них содержались прежде всего общие , характерные для многих городов правовые нормы . Вместе с тем привилегии рэгламентавалi павiннасцi горожан , которые ранее определялись нормами обычного права i которые в разных городах были неаднолькавымi . Первостепенное значение в грамотах уделялось нормам , что устанавливали порядок образования i компетенцию городских органов управления .
Привилегии на магдебургское право ряду городов выдавались по несколько раз (в результате расширения прав , потери оригинала i т. д. ) . Так , Могилев получил магдебургское право в 1561 г. , а в 1577 г. - привилегий на большое магдебургское право. В отдельных публикациях (например , в « Актах Западной России » ) помещен подтверждающие привилегии без ссылки на то , когда город получил право впервые.
45.Статут 1529 г. і яго крыніцазнаўчая характарыстыка.
Работа по подготовке первого Статута ВКЛ велась на протяжении нескольких лет первой четверти 16в. К 1522г. был подготовлен проект Статута, однако не был утвержден. Он был введен только с 29.09.1529г.
Статут был по существу, сводом законов на основе кодификации и систематизации норм местного обычного права, постановлений государственных и местных учреждений, привилеев. Фамилии составителей не известны.
Статут состоял из 13 разделов и 244 статей. Позже были внесены дополнения, в итоге количество статей увеличилось до 283. Первый Статут 1529г. распространялся в рукописных списках (копиях). Первоначальный его список, сделанный в Вильно на старобелорусском языке, не сохранился до нашего времени. Сохранились 4 списка на «русском» (старобелорусском), 3 переводные (латинский и польский языки) и 4 списка 19в. Списки названы по фамилиям их владельцев или местах сохранения. Впервые напечатаны на белорусском языке в 1841г. в Познани, в 1854г. – кириллицей в Москве.
В Статут 1529г. были впервые внесены нормы, которые в определенной ступени ограничивали права магнатов, объявлялись правила, согласно которым все особы (и убогие, и богатые) должны были судиться согласно с этим Статутом. Великий князь обязывался сохранять территориальную целостность государства, не допускать иностранцев на государственные должности, не давать им имений, земель, чинов, сохранять существующие законы. Статут подтверждал принцип индивидуальной ответственности, регламентировал участие защитников в процессе. Наконец, защищаться перед судом и доказывать свою невиновность обвиненный должен был сам. Однако, если он не мог осуществить защиту самостоятельно, то доверял это своему вернику или прокуратору. Если первый – просто доверенная особа обвиняемого, то второй – профессиональный юрист-поверенный (шляхтич), который занимался адвокатской практикой.
46. Статут 1566 г. і яго крыніцазнаўчая характарыстыка. Рост и укрепление феодальной собственности, расширение прав шляхты и антифеодальные выступления крестьянства потребовали в середине 16в. изменений в законодательстве. В 1551г. для подготовки нового статута была создана комиссия из 5 католиков и 5 православных. Подготовленный уже в 1561г., он был утвержден только в 1566г.
В Статут были вписаны Виленский привилей 1563г., который в очередной раз декларировал уравнение в правах католиков и православных, и Бельский привилей 1564г., который гарантировал невмешательство администрации (воевод и старост) в судебные дела шляхты. Основными источниками Статут 1566г., кроме того, стали другие общеземские и областные привилеи (грамоты), Судебник 1468г, Статут 1529г. и некоторые нормы обычного права.
Как и Статут 1529г., второй Статут ВКЛ не был в 16в. напечатан. Известно 58 его списков: 13 на старобелорусском, 40 на польском и 5 на латинском языках. Первая (и пока единственная) его публикация – в 1855г. («Временник императорского московского общества истории и древностей российских). Кн. 23).
В Статуте 1566г. сохранена с небольшими изменениями структура Статута 1529г. Всего разделов 14 (в сравнении с предшествующим выделен отдельно раздел 4: судебный строй и судебный процесс). Утверждалось создание подкаморских (пограничных) и земских (шляхетских) судов. Объявлялась презумпция невиновности; несовершеннолетние могли быть наказаны только после 14 лет.