№ раздзела, тэмы, занятку

Назва раздзела, тэмы, занятку; пералік пытанняў для вывучэння

Колькасць аўдыторных гадзін

Вучэбна-метадычнае

і матэры-

яльнае

забеспячэнне

Літаратура

Формы кантролю ведаў

Лекцыі

Практычныя (семінарскія заняткі)

1

2

3

4

5

6

7

I.

Мова ў грамадстве: гісторыя і сучаснасць

4

1.1.

Уводзіны ў дысцыпліну “Беларуская мова (прафесійная лексіка)”

2

1.1.1.

1. Прадмет і задачы курса.

2. Мова і міждысыплінарныя сувязі.

3. Роля курса ў фармір. моўна-прафесійнай кампетэнцыі студэнтаў.

Асн. літ. 12, 13, 19.

Вуснае апытанне

1.2.

Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей

2

1.2.1.

1. Мова і соцыум. Функцыі мовы ў грамадстве.

2. Беларуская мова ў прасторы і часе.

3. Нацыянальная мова і духоўная культура народа.

4. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай літаратурнай мовы.

Асн. літ. 2, 4, 5 15.

Дад.літ. 23, 29, 31, 34, 41.

Напісанне сачыненняў-разважанняў на тэму “Мова. Асоба. Радзіма”

II.

Лексічная сістэма беларускай літаратурнай мовы

10

2.1.

Слоўнікавы склад беларускай літаратурнай мовы

4

2.1.1.

1. Лексікалогія і прадмет яе вывучэння.

2. Лексічнае значэнне слова. Адназначныя і мнагазначныя словы.

3. Прамое і пераноснае значэнне слова.

4. Амонімы, сінонімы, антонімы, паронімы

3. Безэквівалентная лексіка беларускай мовы.

Асн.літ. 5, 11, 20.

Дад.літ.

34, 37, 39, 42.

Пісьмовае бліц-апытанне; творчыя заданні

2.1.2

1. Лексіка беларускай мовы паводле паходжання (спрадвечна беларуская і запазычаная лексіка).

2. Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага выкарыстання (дыялектызмы, прафесіяналізмы, спецыяльная тэрміналагічная лексіка, жарганізмы).

3. Актыўная і пасіўная лексіка. (устарэлыя словы і неалагізмы).

4. Лексіка і тэрміналогія. Месца тэрміналогіі ў лексічнай сістэме беларускай мовы.

5. Лексікаграфія. Тыпы слоўнікаў.

Асн. літ. 1, 6, 13, 20.

Слоўнікавы дыктант; пераклад тэкстаў

2.2.

Беларуская навуковая тэрміналогія

6

2.2.1.

1. Паняцце тэрміна і тэрміналогіі. Асноўныя прыкметы тэрмінаў.

2. Тэрмін і прафесіяналізм. Тэрмін і номен.

3. Тэрміны-сінонімы. Тэрміны-антонімы. Тэрміны-амонімы, што адносяцца да розных галін навукі.

4. Галіновыя тэрмінасістэмы беларускай мовы.

Мет.мат. 2, 3, 4.

Асн.літ.

3, 12, 13, 14, 16.

Структурны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці; паведамл. студэнтаў па тэме

2.2.2

1. Дыферэнцыяцыя тэрмінаў паводле паходжання.

2. Тэрміны іншамоўнага паходжання. Адаптацыя запазычаных тэрмінаў у беларускай мове.

3. Тэрміны-інтэрнацыяналізмы. Інтэрнацыянальныя элементы ў тэрміналогіі.

3. Тэрміны-словы і тэрміны-словазлучэнні. Асаблівасці перакладу з рускай мовы на беларускую тэрміналагічных словазлучэнняў, у склад якіх уваходзяць дзеепрыметнікі.

4. Асаблівасці словаўтварэння беларускай навуковай тэрміналогіі. Прадуктыўныя спосабы ўтварэння тэрмінаў (суфіксальны, прэфіксальны, прэфіксальна-суфіксальны, складанасуфіксальны і інш.).

5. Тэрміналагізацыя асобных слоў агульналітаратурнай мовы.

Мет.мат. 3, 4.

Дад.літ.21, 30, 38.

Вуснае апытанне; пераклад тэрмінаў з рускай мовы; стварэнне тэрміналагічнага руска-беларускага слоўніка па спецыяльнасці

2.2.3

1. Гістарычныя этапы развіцця беларускай тэрміналогіі.

2. Беларуская навуковая тэрміналогія на сучасным этапе. Асноўныя тэндэнцыі яе развіцця.

3. Лексікаграфічная сістэма беларускай мовы (тэрміналагічныя слоўнікі і даведнікі).

4. Галіновыя тэрміналагічныя слоўнікі. Слоўнікі эканамічнай і правазнаўчай тэрміналогіі.

Асн.літ.

2, 4, 12.

Вусныя паведамлен-ні; праца з тэрміналагічнымі слоўнікамі.

III.

Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму

6

3.1.

Паняцце білінгвізму. Моўная інтэрферэнцыя, яе віды

4

3.1.1.

1. Білінгвізм як аб’ектыўная рэальнасць у краінах свету.

2. Аспекты беларуска-рускага білінгвізму: псіхалагічны, педагагічны, сацыялінгвістычны.

Асн.літ.

7, 17.

Дад.літ.

26.

Выбарачнае апытанне

3.1.2

1. Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Праблемы інтэрферэнцыі (“трасянка”).

2. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнталагічная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная).

3. Марфалагічная інтэрферэнцыя. Назоўнік (несупадзенне ў родзе, ліку, скланенні; канчаткі -у- (-ю-), -а-, (-я-) у Р.скл.; чаргаванне канцавых зычных к//ц, г//з, х//с у М. і Д.скл.; канчаткі назоўнікаў у М.скл.; скланенне назоўнікаў на -мя; скланенне асабовых і ўласных назоўнікаў).

4. Марфалагічная інтэрферэнцыя. Прыметнік (абмежаванае ўжыванне кароткіх прыметнікаў, суфіксы прыметнікаў вышэйшай ступені параўнання, канчаткі прыметнікаў у М. і Д.скл.); лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў); асаблівасці ўтварэння займеннікаў; асаблівасці канчаткаў 1 і 2 спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адз.ліку; асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных формаў дзеепрыметнікаў.

5. Сінтаксічная інтэрферэнцыя: асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўнікаў (ужыванне прыназоўніка па з М.скл.назоўніка; прыназоўніка з пры дзеясловах смяяцца, жартаваць, кпіць, здзеквацца; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці і інш.).

Асн.літ.

7, 17.

Дад.літ.

26, 40.

Каменціра-ванае пісьмо

3.2.

Нормы беларускай літаратурнай мовы

2

3.2.1

1. Паняцце нормы.

2. Асноўныя літаратурныя нормы беларускай мовы (арфаэпічная, акцэнталагічная, арфарграфічая, марфалагічная і інш.).

Мет.мат. 3, 4.

Асн.літ.

5, 8, 11.

Дад.літ.

30, 35.

Рознаўзроў-невыя кантрольныя заданні

IV

Функцыянальныя стылі маўлення

10

4.1.

Класіфікацыя функцыянальных стыляў

2

4.1.1.

1. Паняцце “стыль” у мовазнаўстве.

2. Характарыстыка функцыянальных стыляў маўлення паводле мэты, задачы выказвання, функцый, моўна-стылявых асаблівасцей, разнавіднасцей.

Апорныя схемы (табліцы)

Асн.літ.

2, 5, 10, 20.

Дад.літ.

22, 23, 30, 40.

Падрыхтоў-ка сачыненняў на тэму “Мая будучая прафесія” ў навуковым і гутарковым стылях

4.2

Навуковы стыль

4

4.2.1

4.2.2

1. Асаблівасці навуковага стылю мовы (аб’ектыўнасць, лагічнасць, яснасць, дакладнасць, доказнасць).

2. Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю (агульнанавуковая лексіка; тэрміналагічная лексіка: агульнанавуковая і вузкаспецыяльная тэрміналогія; устойлівыя спалучэнні тэрміналагічнага характару; сродкі лагічнай сувязі (злучнікі, прыслоўі, пабочныя словы); паказчыкі ступені аб’ектыўнасці навуковай інфармацыі (тыпу напэўна, магчыма, верагодна); выражэнне суб’ектыўнасці думкі (тыпу на мой погляд, я лічу, на маю думку); спасылкі на крыніцу інфармацыі (паводле, як адзначалася, адпаведна гэтаму).

3.Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю (пашырэнне функцыі назоўнікаў, аддзеяслоўных назоўнікаў, назоўнікаў у Р.скл.; дэсемантызацыя дзеясловаў, дзеясловы-звязкі, формы 3-й асобы дзеясловаў; пашыранае ўжыванне дзеепрыметнікаў, дзеепрыслоўяў).

4.Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю (выкарыстанне ўскладнёных і складаных сінтаксічных канструкцый, няпэўна-асабовыя, абагульнена-асабовыя, безасабовыя канструкцыі, складаназалежныя сказы з даданымі прычыны, умовы, наяўнасць пасіўных канструкцый, устаўныя канструкцыі, разгорнутыя сінтаксічныя структуры).

5. Навуковы тэкст: структура і моўнае афармленне (марфалагічныя асаблівасці: абстрактныя назоўнікі, зваротныя дзеясловы, неасабовыя прэдыкатыўныя словы; сродкі лагічнай сувязі паміж сказамі, абзацамі, складанымі сінтаксічнымі цэлымі (лексічныя паўторы, указальныя асабовыя займеннікі 3-й асобы, пабочныя словы, прыслоўі, спалучальныя і супастаўляльныя злучнікі).

1. Сістэма жанраў навуковай літаратуры (анатацыя, рэферат, рэзюмэ, тэзісы і інш.).

2. Прынцыпы разгортвання інфармацыі ў навуковым тэксце (прынцыпы кампрэсіі інфармацыі і трансфармацыі складаназалежных сказаў у простыя).

3. Структурна-семантычны аналіз анатацый. Лексіка-граматычныя клішэ для анатавання.

4. Кампазіцыйна-структурная арганізацыя рэферата. Віды рэферата.

5. Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат.

Асн.літ.

12, 13, 20.

Дад.літ.

23, 34.

Пераклад профільных тэкстаў з аналізма сістэмы моўных сродкаў навуковага стылю; кампазіцый-на-структур-ны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці

Напісанне рэфератаў; складанне анатацый тэкстаў па вызначаных мадэлях; афармленне тэзісаў (на выбар).

4.3

Афіцыйна-справавы стыль

4

4.3.1

1. Афіцыйна-справавы стыль як адзін з функцыянальных стыляў кніжна-пісьмовай мовы.

2. Сфера дзеяння афіцыйна-справавога стылю, характэрныя асаблівасці дзелавога маўлення (дакладнасць, пэўнасць, лагічнасць, інфарматыўнасць, лаканічнасць і сцісласць выказвання, стандартызаванасць, нейтральнасць).

3. Паняцці “дакумент” і “службовы дакумент”.

4. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў (выкарыстанне спецыяльных тэрмінаў і прафесіяналізмаў; устойлівых слоў з афарбоўкай афіцыйна-справавога стылю: вышэйшыя органы, устаноўлены парадак, аднаразовая дапамога; складаных адыменных прыназоўнікаў: у мэтах, у адносінах, па дасягненні; выкарыстанне лічэбнікаў і займеннікаў і інш.).

5. Паняцце канцылярскага штампа.

6. Групы афіцыйна-справавых дакументаў па сваім функцыянальным прызначэнні: асабістыя, распарадчыя, адміністрацыйна-арганізацыйныя, інфармацыйна-даведачныя, справавыя лісты, фінансавыя і ўліковыя дакументы.

7. Тэкст службовага дакумента. Віды запісу тэксту: лінейны запіс, трафарэт, анкета, табліца, тэкст-аналаг.

8. Асабістыя дакументы (заява, аўтабіяграфія, даручэнне, распіска), распарадчыя дакументы (загад, пастанова, распараджэнне), адміністрацыйна-арганізацыйныя дакументы (план, справаздача, кантракт, дамова), інфармацыйна-даведачныя дакументы (даведка, дакладная і службовая запіскі). Кампазіцыйнае і моўнае афармленне.

Мет.мат. 2

Мет.мат. 2.

Асн.літ. 9, 12, 13.

Дад.літ. 32.

Асн.літ. 9, 18.

Дад.літ.

25.

Напісанне розных па відах запісу тэкстаў і функцыя-

нальным прызначэнні дакументаў (аўтабіягра-фія, заява, даведка і інш.)

4.3.2.

1. Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне.

2. Групы справавых лістоў па функцыянальным прызначэнні: лісты, што патрабуюць адказу (ліст-запытанне, ліст-просьба, ліст-зварот, ліст-прапанова і інш.); лісты, што не патрабуюць адказу (ліст-папярэджанне, ліст-напамін, ліст-запрашэнне, суправаджальны ліст і інш.).

3. Моўныя канструкцыі справавых лістоў.

Мет.мат. 2.

Асн.літ.

18.

Афармлен-не і рэдагаванне справавых лістоў

V

Культура прафесійнага маўлення

4

5.1.

Паняцце культуры маўлення. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення

2

5.1.1

1. Маўленне – маўленчая дзейнасць – агульная культура чалавека.

2. Прафесійна арыентаванае маўленне.

3. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення: правільнасць, дакладнасць, лагічнасць, чысціня і багацце (разнастайнасць) маўлення, дарэчнасць, вобразнасць.

4. Правільнасць маўлення і моўныя нормы (арфаэпічная, акцэнталагічная, арфаграфічная, марфалагічная, лексічная, словаўтваральная, стылістычная, сінтаксічная).

5.Тыповыя маўленчыя памылкі, іх прычыны, спосабы выпраўлення.

Асн.літ. 1, 10, 17.

Дад.літ.

24, 28.

Франтальнае апытанне

5.2

Маўленчы этыкет і культура зносін

2

5.2.1

1. Тэхніка і выразнасць маўлення (голас і маўленчае дыханне, дыкцыя, інтанацыя і інш.).

2.Узаемадзеянне вербальных і невербальных (жэсты, міміка, рухі) сродкаў маўленчай дзейнасці.

3. Падрыхтоўка да публічнага выступлення.

4. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення.

5. Маўленчы этыкет і культура зносін.

Дад.літ. 22, 24, 28.

Вуснае маўленне:

мадэлі маўленчага этыкету