Алғашқы жәрдем / егер адам тұншығып жатса (задыхается).

Тұңшығу (асфиксия) әр түрлі себебтен пайда болуы мүмкін.

Олардын ішінде негізгілер:

• Демалатын жолы құсықпен, қанмен, сыңған тіспен, тілмен жабылыпқалған. Мұнын бәрі көбімен санасыз түрде адаммен пайда болады.

• Кеуденіз кысып немесе өкпеге зақым келу.

• Газбен улану, мысалы көміртек қышқылгазбен.

• Электротогімен зақым келтіру.

• Мойынызға ілгек қыса.

• Астма немесе бронхит қатты приступтарында.

Осының барлық жағдайларында адамға демалу өте қиын және демалу мүлде тоқтап қалу мүмкін, самай (висках) және мойынызда тамырлары көгеріледі. Адам ақырын сананы жоғалтады (теряет сознание).

Сіздің іс-әрекетіңіз:

1. Егер адам өз санамен тұрса (в сознании), одан тұншығудың себебі жайлы сұрап көру керек, немесе өзініз бұл себебін іздестірініз.

2. Тұншығудың себебіне сәйкес адамға алғашқы көмекті көрсетініз.

3. Жедел жәрдем көмекті (скорая помощь) шақырыныз. Ол келгенше ауырған адамнын жанынан кетпеніз, өйткені тұншығу кез келген уақытта қайталау мүмкін.

Алғашқы жәрдем / егер адам санадан айырылды (упал в обморок).

Санадан айырылу – бұл адамның уақытша (бірнеше секундтан, 30 минутка дейін) санаға келмеуді айтады.

Белгілері:

1. Бас айналуы.

2. Қөзіне қаранғы түсуі (потемнение в глазах).

3. Құлағында шу есту (шум в ушах).

4. Лоқсу (тошнота).

5. Әлсіз жүректің жиі соғуі.

6. Адам тез ағарады да және жабысқақ термен терлейді.

Себептері: шошыну (испуг), қан жоғалу (большая потеря крови), қарынашу (голодание), ауаның жетпеу (пребывание в душном помещении), жаман хабар (трагические известия).

Сіздің іс-әрекетіңіз:

1. Бөлмеңізді таза ауанызбен қамтамасыз етініз.

2. Сосын зардап шеккен адамға (пострадавшему) дұрыс демалуға үшін жағаңызды, белбеуді, лифтчик шешініз. Адамның аяқтарын басынан жоғары қою керек, сонда қан басына қарай жақсы ағады. Бұл өте маңызды, өйткені адам санадан айырылу себебі басының қанның жетіспеушілігінен пайда болады.

3. Нашатыр спиртке мақтаны батырып адамға искеуге берініз және содан кейін бұл мақтамен шекені (виски) уқалаңыз.

4. Адамның басын және кеудені суық сумен сүртініз.

Алғашқы жәрдем / егер адам күйік алса (получил ожог).

Күйік оттан, будан, қайнаптұрған судан, химиялық заттардан, күн сәуледен болу мүмкін.

4 дәрежелі күйік болады:

Бірінші және екінші дәрежелі күйікте сұйықпен толтырылған көпіріктер (пузырьки) пайда болады. Үшінші және төртінші дәрежелі күйікте тек қана адам терісі ғана емес, сонымен бірге одан да терең тканьдар жарақатталады (обугливаются или свариваются).

Емделу:

1. Күйік жерін киімнен ажыратыңыз. (Огалите пораженный участок кожи)

2. Күйік жерін суық суға немесе ағып тұрған суық суға салыныз және ауыр басылғанша солай үстап тұрыныз (10 минуттан 30 минутке дейін).

3. Содан кейін күиік жерін матамен немесе басқа таза шүбірекпен орап қойыныз.

4. Маймен, креммен немесе мазьбен жағуғу тиім салынады.

5. Қөпіріктерді (волдыри) жармаңыз, әйтпесе оған микроп түсу мүмкін.

6. Егер күйік қатты немесе терең болса, онда оны дәрігерге көрсетініз.

КҮН СӘУЛЕДЕН КҮЙІГІ (Солнечный ожог)

Белгілері:

1. Терініздің қызаруы.

2. Температура.

3. Құсық (рвота).

4. Бас ауру.

Емдеу:

1. Күйік жерінізге суық матаны (компресс) қойып, оны жиі ауыстырып отырыныз.

2. Ауруды басу үшін (для снятия боли) аспирин немесе парацетомол ішіңіз.