Мәтінді қажетті сөздермен толықтырыңыздар.
Тарихқа көз жүгіртіп қарасақ Конституция ұғымын ерте заманда Грецияда Аристотель........... болатын. Ол кезде «конституция» деген сөз «саяси құрылыс».......... білдіретін. Конституция ...... қазіргі түсінігі 18 ғасырдан бастап орнықты. Алғашқы конституция 1787 жылы АҚШ-та ............ 1789 жылы Францияда қабылданды. Кез келген конституция ...... орныққан тәртіптің негізгі ұстанымдарын бекітіп береді. Мұнда өмірдегі аса ........ өзгерістер көрініс табады.
Қажетті сөздер: маңызды, қоғамда, сонан соң, ұғымын, ұғымының, қалыптастырған.
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан кейінгі Ата Заңдар қай жылдары қабылданды?
Конституция күнін атаңыз.
Қазақстан Республикасының Конституциясы неше бөлімнен тұрады?
Конституцияның негізгі бөлімінде нелер туралы айтылады?
Сөйлемдер мәтін мазмұнына сәйкес келсе «шын» деп, сәйкес келмесе, «жалған» деп белгілеңіздер.
Қазақстан Республикасының қазіргі Конституциясы бесінші Ата Заң.
Кейінгі екеуінің алдыңғыларынан айырмашылығы жоқ
Ата Заңды қабылдау әдісінің орасан зор маңызы бар
Ата Заң бүкілхалықтық дауыс беру арқылы қабылданбады.
5. Қазақстан Республикасының қазіргі Ата Заңы 1995 жылғы 30 тамызда республикалық бүкілхалықтық дауыс беру (референдум) арқылы қабылданды.
Сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.
Қазақстан Республикасының Конституциясы барлық заң салаларының заңдық базасы болып табылады, ал оның нормалары басқалар үшін нормалық принцип болып есептеледі. Қазіргі кезде Қазақстандағы құқық жүйесінің қалыптасуы елімізде құқықтық мемлекет құру бағытымен ұштастырылуда. Сондықтан еліміздің Ата Заңының мәні мен алатын орны барған сайын жоғарлауда . Қазақстанның XX ғасырдағы тарихында бұдан бұрында Конституциялары болған.
Шашылған сөздермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
1.Заңы, Республикасының , Қазақстан, Ата, беру , дауыс, бүкілхалықтық, қабылданды, арқылы.
2. Конституция өтпелі, тұрады, мәтіннен, қазіргі, ережелерден, негізгі, қорытынды, және , кіріспеден
3. Ата, бар, Заңды, қабылдау, маңызы, зор, әдісінің, орасан
4. Конституция, 9, баптан, 98, бөлімнен, Қазақстан, және, де, Республиканың, көптеген, тұрады, тармақтардан
Төменде берілген сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастырыңыздар.
Ең жоғары, ерекше, белгілері, негізгі құқықтар, әлеуметтік даму, заң салалары, халықаралық қатынастар
Бұйрық райлы етістіктерді тауып, жақтық мағынасын ажыратыңыздар.
Құнды сөзді құйма құлақ тыңдасын. Айтпас жерде тіліңді тарт. Айтарыңмен асықпа, қайратыңмен асық. Ауыр істен қорықпа, ауыр сөзден қорық. Бұра сөйлеме, тура сөйле. Ердің өзіне қарама, сөзіне қара. Кеште жат та ойла, ертең тұр да сөйле.
Сөз тіркестерін орыс тіліне аударып, сөйлемдер құрастырыңыздар.
Жоғарғы заңдық күші бар, ҚР Конституциясының негізінде, белгілеген рәсім бойынша, халықаралық келісімдер, қолданылып жүрген нормалар, қағидаларына қайшы келетін заңдар, заңдық күші болмайды, ағымдағы заңдар, құқықтық мемлекет құру.
Мәтінді орыс тіліне аударыңыздар.
«Жалпы ережелер» деп аталатын І бөлім жаңа конституциялық құрылысқа сапалық сипаттама бере отырып, Республикада мемлекеттік билік біртұтас, ол Конституция мен заңдар негізінде заң шығарушы, атқару және сот тармақтарына бөліну, олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы, өзара іс-қимыл жасау қағидатына сәйкес жүзеге асырылатындығын баяндайды. Сонымен қатар, ол Қазақстан Республикасын – Президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет екендігін айқындап берген. Олай дейтініміз – біздің ұлан-байтақ жеріміздің ұлттық-аумақтық бөліністерге – облыстарға, қалаларға, аудандарға, ауылдарға т.б. – бөлінетіндігі және олардың жоғарыдағы бір орталыққа бағынатындығы.
«Адам және азамат» деп аталатын ІІ бөлім адам мәртебесін мемлекетпен тікелей байланыстырмай, жеке бастары мен бостандықтары халықаралық құқықтың мойындалған қағидаттары мен қалыптарына тікелей байланыстырылған. Жаңа қазақстандық Ата Заңның басты желісі – азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын мемлекет мүддесінен жоғары тұрғыдан қарау болып табылады.
«Президент» деп аталатын ІІІ бөлім мемлекет басшысы ретінде Президенттің жаңа мәртебесін толық бейнелейді.
Басқа мемлекет органдарының құрылуы мен қызметі IV-VIII бөлімдерде көрсетілген. Мұнда билікті бөлу принципі нақты берілген. Парламент, Үкімет, Соттар және сот төрелігі туралы логикалық негізде үйлестіріліп берілген.
Қазақстан Республикасы Конституциясының құрылымында әр бөлім өз қисынымен ретті орналасқан. Жалпы алғанда Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясы өз құрылымы мен қисыны жөнінен баршаға айқын түсінікті деп айтуға болады.
«Қорытынды және өтпелі ережелер» деп аталатын ІХ бөлім жаңа Ата Заңды күшіне енгізу нормаларын бекітеді, бұрынғы Конституцияның күші қай кезден бастап жойылғанын нақтылайды. 1995 жылғы Конституция күшіне енгенге дейін қолданылып келген заңдардың одан әрі қарай қолданыста болу тәртібін көрсетеді.
