V. Билгин көдлмш. Нег ил бичг (открытка) тогтаҗ бичтн (эк-эцкдән, аав-ээҗдән, үүртән, багштан ...).

февраль 2012

9 Класс

11 - вариант

I. Текстәр көдллһн.

1) Сакл үүдн деер хадад өлгәтә бәәсн сагсг цаһан махлаһан толһадан дарҗ өмсәд һарч одв.

2) Тер кевтән хөөнә хашад ирв. 3) Үүдинь секәд орлһнла, өмнәснь Саклин иҗлдсн зуңһгин шүвтр үнр каңкнад одв. 4) Барун булңд өлгәтә панран авад шатаһад хәләхлә, маңнадан шар төөлгтә, җил болһн икрлдг цаһан хөн үүдн тал кевтнә. 5) Эзән орҗ ирсинь эдн медчкәд, кевәсән кевҗәсн эвтәкн аман әрә көндәһәд, өкәр дууһар «маниг яһҗаснчн энв» гисн бәәдлтәһәр мәәлв. 6) Наадк хөөднь «эн медҗәнә» гисн кевтәһәр терүг дахад мәәлцхәв. 7) Тер дуунднь тесч ядад, зүркнь менрәд, Сакл адһҗ панран унтрачкад, гүүҗ һарад, ардан үүдән батлҗ хааһад, һазаһаснь төдглв. 8) Хөөч хойр хонгт хот уга мәәртҗәсн хөд үзчкәд, нег шиидвр авв. 9) Эврәннь нөкдтәһән хоюрн гертән ирәд, цанан ууцарнь цухрулдад, хашаннь үүдәр орулчкв. 10) Бийнь күрз, биил авад, хашан ора деернь һарад, бүркәһинь дорагшан хольвлв.

11) Гертәс Җирһл һарч ирв. 12) Түрүн авгтан герин ора деерк цас хайҗана болһад, эмгн алңтрҗ өвгндән келв:

13) - Шуурһн тогтнад уга бәәтл, күн цас унһадв. 14) Түүнә ормд орад халуһар цәәһән уутн, - болв.

15) Дәкәд хаша цумлад, деерәс хольвлад унһаҗах солом үзчкәд, чирәнь хүврәд, дора цанын өөр биилтә зогсчасн Сергейүр гүүҗ ирв.

16)– Сергә, энчн ю кеҗәхмб? – гиһәд, ханцаснь татад, Җирһл деегшән заав.

17) Сергей шуурһна дуунд, эмгнә келсн үгинь эс соңссн бийнь, докъяһарнь медчкәд, иим хәрү өгв:

18) - Колхозин хөд хот угаһар үкҗәнә, тегәд эн соломиг тиигән авч одхар бәәнәвидн, - гив.

1.1. Текстиг айслулҗ умштн. Үүдсн седклиннь тускар келҗ өгтн.

1.2. Эн текстин үгмүдт синонимс олҗ бичтн: шиидвр, хот уга.

1.3. Өггдсн зәңгст сурврмуд тәвтн:

а) Сакл үүдн деер хадад өлгәтә бәәсн сагсг цаһан махлаһан толһадан дарҗ өмсәд һарч одв.

б) Хөөч хойр хонгт хот уга мәәртҗәсн хөд үзчкәд, нег шиидвр авв.

1.4. Текстин һол учр-утхинь медүлҗәх үгмүд (ключевые слова) буулһҗ бичтн.

II. Үүрмүд хоорндан хальмг теегин зөөрин тускар күүндҗәнә. Ямр кевәр эднә күүндвр тогтх зөвтә?

III. «Малян шарх эдгдг, келнә шарх эдгдг уга» гидг үлгүрлә ирлцҗәх җирһлиннь нег йовдлын тускар келҗ өгтн.

IV. Орчуллһн.

У каждого свои дела.

В нашей семье все трудятся. Папа должен рано утром уходить на работу. Поэтому маме надо рано-рано встать, приготовить завтрак, накрыть на стол, заварить чай. Сестры Цаган и Кема учатся в школе. Они любят поспать, но опаздывать на урок нельзя. Надо быстро собраться, убрать постель, сложить в рюкзак книги и тетрадки, позавтракать и бежать в школу. Дома остается ээджа. Она любит готовить обед, печь вкусные пироги и борцоки, шить и вязать.

После школы девочки должны сделать уроки и помочь бабушке по хозяйству.Бабушка просит их сходить в магазин, принести продукты, вымыть посуду. Когда все дела сделаны, можно идти гулять.

V. Билгин көдлмш. Нег ил бичг (открытка) тогтаҗ бичтн (эк-эцкдән, аав-ээҗдән, үүртән, багштан ...).

февраль 2012