Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
КТМ Экология.rtf
Скачиваний:
1315
Добавлен:
06.08.2019
Размер:
1.13 Mб
Скачать

2. Аьамияти об дар табиат ва ьаёти инсон.

Нависандаи фаронсави Антуанде Сент Экзаюперт ки баъд аз фалокат дар биёбони Сахара арзиши хакикии обро фахмид, дар яке аз асархои худ навишта аст: «Об! Ту не маза дориву, на рангу на буй, туро тасвир кардан бенихоят душвораст, ки ту барои Хайт зарур мебоши, ту худи хаёт хасти.

Ту дар чахон аз хама сарвати гаронбахову бебахои!»

Точикистон дорои 20 км оби нушокихои тоза дорад ва дар зери замини он 6 км оби тоза нихон аст. Об сарчашмаи шифои беморон аст. А. Сино дар асри Х дар асари «Конуни илми тиб» дар катори дигар воситахои муоличаи маризон обро чун нигохдорондаи саломати кайд намудааст.

Аз асархои гузаштаи халки точик махсусан мардуми вилояти имрузаи Сугд аз обхои чашмахои чун воситаи шифохи беморон истифода мебаранд. Обдарёи Сир, дарёхои Хочабакиргон, оби сафед, Усмон ва Ширин барои муолича органхои хазмкунц аз оби чашмаи Тагоб дар води Хочабакиргон барои муолича касалихои пуст аз оби чашма Кургончаи дар сохили дарёчаи Усмони ва аз оби чашмаи Кургончаи дар сохили дарёчаи Усмони ва бахри рахо ёфтан аз касалии зарди (гепатит) аз оби лойкаи шифо аз кули Оксукони дар дехаи Камишкугони нохияи ашт аз оби чашмаи Шуйбулоки санаторияи Хавотог дар нохияи Истаравшан, беморихои органхои харакаткунанда (дасту пой), сил органхои хозима торхои асаб гузаронида мешавад. Соли 1948 дар нохияи Исфара ба максади чустучуи нафт то чукурии 1300 метр ба чои нафт оби минерали натрии ба монанди оби минерали Еснутки Кавкази Шимоли фавора мезанад. Аз асри Х оби шифои Зумрад, ки дар сохили дарёи Исфара вокеъ аст, маълум аст.

Дар бораи манзарахои сохили дарёчаи Исфара дар асри Х сайёх ва мутафакири араб Истахри дар асари «китоб роххои мамлакатхо» ва дар асри ХV-XVI Бобур низ маълумот додаанд.

«Зумрад» чун макони истирохат, соли 1970 ба кор сар мекунад. Соли 1959 пас аз сохтмони обанбори Катасой дар сохили он санаторияи Уротеппа (холо Истаравшан) сохта мешавад, ва он дар соли 1977 пурра ба кор медарояд. Дар води ду дарёча оби мазор ва оби каландар дар води Хисор 8 км. Дур аз шахри Душанбе Хочи Оби гарм чойгир аст.

Харорати оби он аз 45 то 96 гарм буда, оиди ин оби шифо аз асри VIII маълум аст. Дар ин чо касалихои устухон, радикулит, баланд будани фишори хун ва гайрахо муолича карда мешавад. Оби шифои Шохамбари аз Чукурихо 624-1830 метр мебарояд дар як литр оби он 3,5-то 16,3 гарми минералхои гуногун мавчуд аст. Оби шифо ба максади беморихои занона муолича карда мешавад. Оби чашмаи минералии «Калтут» дар дараи Ромит муайан карда шудааст, дар ин чо касалихои асаб, таробот, касалихои занона ва гайрахо муолича карда мешавад.

Дар Точикистон обхои минераливу зеризамини бисёранд: 150 чашма, ки хамаи онхо шифобахш мебошад, масъалан Хуча оби гарм, оби гарм Хаватаг, Явроз, Анзоб, Шохамбари, Гармчашма, чилчорчашма ва г.

Зиёда аз 60 обамборхо сунъи сохта шудааст: Норак, Кайрокум, Сарбанд, Байпаза ва диг.- истехсоли кувваи барк барои ахолии ва сохахои гуногун саноати, кишоварзи чорводори ва г. дар аксарияти онхо мох ива паррандахо парвариш мекунанд, зонахои истирох-ат, туризм ва г. Обамбори калонтарин _Ыайроккум ё бахри Точик – сатхаш – 520 км, чукуриаш хамаги 18 м, ъачмаш 4,2 км.Норак – бахри Норак, дарозиаш 70 км хачмаш 10,5 км лекин сатхаш 98 км. Дар обамборхои Точикистон намудхои гуногун мохи, парранда ва ширхурхо пахн шудаанд.