3. Мафьуми биотсенозро аввалин маротиба ки пешниьод карда буд

А) Дар соли 1878 А.Тенсслц

Б) Дар соли 1886 Э.геккел

В) Дар соли 1877 К.Меёбус

Г) Дар соли 1980 Ф.Н.Реймерс

4. Ба таркиби биотсеноз кадом компонентьои организмьои дохил мешвад ва оньо чи ном дорад.

А) Ба таркиби биотсеноз растаниьо жамоаи растаниьо, ьайвонот жамоаи ьайвоният дохил мешаванд

Б) Ба таркиби биотсеноз аз растаниьо жамоаи растаниьо, ьайвонот микроорганизмьо микобиотсенозьо дохил мешаванд.

В) Ба таркиби биотсеноз аз растаниьо агробиотсенозьо ьайвонот жамоаи ьайвоният дохил мешаванд

Г) Ба таркиби биотсеноз аз ьайвонот жамоаи ьайвонот, микроорганизмьо, микробиотсеноздохил мешаванд.

5. Намудьое, ки дари фаъолияти ьаётии худ бештар ба жамоа даражаи муьитро месозанд ва бе оньо мавжудияти организмьо мумкин нест

А) Доминантьо

Б) Эдификаторьо

В) Агробисенозьо

Г) Эврибиосенозьо

6. Консортсия чист? Ва аз тарафи ки пешниьод гардидааст

А) Воьиди сохтории биотсеноз аз тарафи Л.Г.Ременский дар соли 1952 пешниьод шудааст.

Б) Воьиди намудии биотсеноз аз тарафи А.Гумболдт дар соли 1966 пешниьод шудааст.

В) Ин гур=ьи микроорганизмьо ба илм соли 1952 Ж.Б.Ламарк дохил кардааст

Г) Ин гур=ьи консументьо ба илм дар соли 1902 Ю. Одум дохил кардааст

7. Муносибатьои байни намудьоро км тасниф кардааст

А) А.Геккел

Б) Ф.Н.Реймерс

В) Ч.Элтон

Г) В. Бекмишев

8. Типьои муносибатьои байнамудиро номбар кунед

А) Трофц, топц, географц, фабрц

Б) Трофц, топц, географц, д=стц

В) Трофц, топц, фарц, фабрц

Г) Трофц, топц, фарц, нейтралц

9. Алоыаи фарц чист?

А) Ин иштироки як намуд ба паьншавии намуди дигар

Б) Ин истифодаи як намуд, намуди дигарро барои бунёди хона

В) Ин ьамоне, ки як намуд – намуди дигарро ё зинда ё боыимонда мурдаро щизо мекунад

Г) Ин алоыаи ьамзисти организмьо

10. Ыисми абиотии муьит, ки биотсенозро ищщол менамояд, чи ном дорад

А) Биотоп

Б) Геотоп

В) Аэротоп

Г) Гелиотоп

Мавз=и 6 Биосфера

Наыша:

1. Мафьум дар бораи биосфера.

2. Таысимоти ьаёт дар биосфера.

3. Ыонуниятьои умумии ташкили биосефра.

4. Консепсияи ноосфера.

1. Мафьум дар бораи биосфера.

Дар сольои 20-уми асри гузашта дар корьои В.И. Вернадский оид ба фаьмиши биосфера мажмўи ягонаи глобалии Замин кор карда баромада шуда буд, ки дар он ьамаи равандьои асосии табдилёбии геохимиявц ва энергетикц бо ьаёт муайян карда мешавад. В.И. Верндаский бори аввал таълимот оид ба роли геологии организмьои зиндаро нишон дод, ки фаъолияти мавжудоти зинда омили аоссии дигаргунсозии ыишри Замин мебошад.

В.И. Вернадский биосфераро ьамон минтаыае номид, ки дар он ьаёт вужуд дорад ё ким кадом ваыт мавжуд буд ва он доимо таъсири гирифтори организмьои зинда гардидааст.

Иштироки ьар як организмьои алоьида дар таърихи геологии Замин хеле беохир буда, оньо потентсиали афзоиши бланд доранд, фаълона бо муьити зист таъсир мерасонанд ва дар ьолати охир дар мажмўьои худ омильо махсуси масштаби глобалии дигар гунсозии пардаи болоии Заминро доранд.

Аьамитяи организмьо ба гуногуншакли калони оньо, дар ьар кужо паьншавии оньо, дурудароз мавжудияти оньо дар таърихи Замин, характери тасвиркунандаи фаъолияти биохимиявц, фаъолнокии баланди химивявц бо муыоиса вобаста аст.

Ьамаи мажмўи организмьоро дар сайёра В.И. Вернадский моддаьои зинда номид, ба сифати характеристикаи асоси массаи умумц, таркиби химиявц ва энергия мешуморид.

Биосфера ьамин тавр, ин ьамон минтаыаи Замин, ки таъсири моддаьои зиндаро дарбар мегирад. Аз нуытаи ьозира биосфераро ьамчун экосистемаи аз ьама гардиши бузурги моддаьоро нигоь медорад.

Ьаёти ьозира дар ыисми болоии ыишри Замин (литосфера). Дар ыабатьои поёнии пардаи ьавоии Замин (атмосфера) ва дар пардаи обц (гидросфера) паьн гардидааст.

Дар чуыурри Замин организмьои зинда дар масофаи хурд дохил мешаванд. Дар литосфера ьаёт пеш аз ьама ьарорати жинсьои кўьц ва обьои зеризаминц, ки даража ба даража бо жуыури ва дар сатьи 1,5- 15 км алоыаи + 100° С боло аст. Аз ьама жуыурие, ки дар он жинсьои ыишри замин муайян гардидааст бактерияьо аст, ки дар жуыурии 4 км ёфт шудааст. Дар жойьое, ки нафт дар жуыури 2-2,5 км мавжуд аст, миыдори зиёди бактерияьо ба ыайд гирифта шудааст. Дар уыёнусьо ьаёт то жуыурии бештар дар чўкидаьои уыёнус дар 10-11 км аз сатьи Замин, ки дар он жо ьарорат ыариб 0° С вомехўранд.

Ьудуди болоии ьаёт дар атмосфера бо зиёдшавии радиатсияи ултрабунафш муайян карда мешавад. Дар баландии 25- 27 км, ыисми зиёди нурьои ултрабунафш Офтоб бо ыабати маьини озон фурўбурда мешавад. Ьамин оргнизмьои зиндае, ки аз ыабати муьофизавии озон боло мебароянд марг таьдид мекунад. Спораьои бактерияьо ва замбўрущьо дар баландии 20-22 км, вале ыисми аоссии аэропланктон дар ыабати то 1- 1,1км мавжуданд. Дар ьудуди кўьц ьаёти рўизамини ыариб дар баландии 6 км аз сатьи баьр жойгир аст.