КР бел.яз. 1-ый курс. В-1

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Установа адукацыі

Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі

Кантрольная работа па курсе

Беларуская мова (прафесійная лексіка)

Варыянт № 1

Мiнск 2010

Заданне 1. Размяркуйце словы па групах.

Агульнаўжывальныя	Абмежаванага ўжытку
	Дыялектная лексiка	Спецыяльная лексiка	Жаргонная лексiка

Азон, шрыфт, гаспадарка,аптычны дыск, плошча, нямашака, зубарыць, лета, камп’ютэрны вiрус, стукач, санорны гук, школа, фiлонiць, дзiценак, мiкраэлектронiка, перадаваць.

Адказ:

Агульнаўжывальныя	Абмежаванага ўжытку
	Дыялектная лексiка	Спецыяльная лексiка	Жаргонная лексiка
плошча	нямашака	санорны гук	фiлонiць
школа	зубарыць	мiкраэлектронiка	стукач
лета	дзiценак	камп’ютэрны вiрус
гаспадарка		аптычны дыск
перадаваць		шрыфт
		Азон

Заданне 2. Прывядзiце прыклад навуковага тэксту. Выявiце: а) тыповыя лексiка-граматычныя сродкi арганiзацыi гэтага тэксту (абстрактныя назоўнiкi, назоўнiкi роднага склону, зваротныя дзеясловы, неасабова-прэдыкатыўныя словы, аддзеяслоўныя назоўнiкi); б) тыповыя лексiка-сiнтаксiчныя канструкцыi.

Адказ:

Прэзідэнт — выбарная пасада кіраўніка дзяржавы або тэрытарыяльна-адміністрацыйнага ўтварэння ці старшыні калегіяльнага органа, грамадскага аб'яднання або камерцыйнай арганізацыі, а ў некаторых краінах (напрыклад, у ЗША) — таксама пажыццёвы тытул асобы, якая займала такую пасаду ў мінулым. У дзяржавах з прэзідэнцкай формай кіравання прэзідэнт з'яўляецца кіраўніком выканаўчай улады, з парламенцкай — толькі кіраўніком дзяржавы. У наш час прэзідэнтамі афіцыйна мянуюць сябе таксама некаторыя дыктатары.

А) тыпавыя лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі тэксту:

• абстрактныя назоўнікі – аб'яднання.

• назоўнікі роднага склону – дзяржавы, старшыні, органа, арганізацыі, асобы, улады, дзяржавы.

• зваротныя дзеясловы – з'яўляецца.

• аддзеяслоўныя назоўнiкi - аб'яднання, арганізацыі.

Б) тыпавыя лексіка-сінтаксічныя канструкцыі

• тэрміны – прэзідэнт.

• сродкі міжфразавай сувязі:

• Прэзідэнт — выбарная пасада кіраўніка дзяржавы…

• …краінах (напрыклад, у ЗША) — таксама пажыццёвы тытул…

• …з парламенцкай — толькі кіраўніком…

• складаныя сказы з рознымі відамі сувязі:

Прэзідэнт — выбарная пасада кіраўніка дзяржавы або тэрытарыяльна-адміністрацыйнага ўтварэння ці старшыні калегіяльнага органа, грамадскага аб'яднання або камерцыйнай арганізацыі, а ў некаторых краінах (напрыклад, у ЗША) — таксама пажыццёвы тытул асобы, якая займала такую пасаду ў мінулым.

• Прыназоўнікі - у дзяржавах.

Заданне 3. Вызначце стыль тэксту пры дапамозе прыведзеных сказаў. Знайдзiце моўныя памылкi. Выпраўце iх.

Камп`ютарны вiрус – гэта спецыяльна напiсаная невялiчкая па памерах праграма, якая можа “прыпiсваць” сябе да iншых праграм, а таксама дзень пры днi выконваць розныя непажаданыя дзеяннi на камп`ютары. Бяда, калi такая праграма пачынае работу…

Адказ:

Камп`ютарны вiрус – гэта спецыяльна напiсаная невялiкая па памерах праграма, якая можа аднесці сябе да iншых праграм, а таксама дзень за днём выконваць розныя непажаданыя дзеяннi на камп`ютары. Бяда, калi такая праграма пачынае працу…

Навуковы стыль тэксту.

Заданне 4. Складзiце тэзiсны план тэксту па спецыяльнасцi (на выбар студэнта).

Адказ:

Электронная пошта.

Для таго каб мець магчымасць абменьвацца лістамі па электроннай пошце, карыстальнік павінен стаць кліентам адной з камп’ютарных сетак. Як і ў тэлефонных сетках, кліенты камп’ютарных сетак называюцца абанентамі.

Для кожнага абанента на адным з сеткавых камп’ютараў выдзяляецца вобласць памяці - электронная паштовая скрынка. Доступ туды ажыццяўляецца паводле адраса, які паведамляецца абаненту, і паролю, які абанент прыдумвае сам. Пароль вядомы толькі абаненту і сеткаваму камп’ютару. Кожны абанент электроннай пошты можа праз свой камп’ютар і мадэм паслаць ліст любому абаненту, зазначыўшы ў пасланні яго паштовы адрас. Усе лісты, што паступаюць на некаторы паштовы адрас, запісваюцца ў выдзеленую для іх вобласць памяці сеткавага камп’ютара. Сеткавы камп’ютар, які ўтрымлівае паштовыя скрынкі называецца хост камп’ютара (ад host-“гаспадар”). Існуюць два асноўных спосаба прыёма электроннай пошты. Першы называецца off-line (па-за лініяй), заключаецца ў тым, што пры кожным сеансе сувязі камп’ютара абанента з сеткавым камп’ютарам адбываецца абмен лістамі ў аўтаматычным рэжыме: усе пасланні, што прыйшлі на адрас абанента адпраўляюцца на яго камп’ютар. Назва off-line падкрэслівае той факт, што азнаямленне з лістамі і іх чытанне адбываецца, калі сувязь з сеткавым камп’ютарам ужо завершана.

Другі спосаб, які, натуральна, называецца on-line ( на лініі), заключаецца ў тым, што абанент падчас сеанса сувязі со свайго камп’ютара атрымоўвае магчымасць звярнуцца да сваёй паштовай скрынкі, прачытаць лісты, калі яны ёсць. Некаторыя пасланні можна выдаліць, не чытаючы, на другія-адразу даць адказ, скарыстаўшыся клавіятурай свайго камп’ютара. Можна таксама адаслаць ўсе раней загатаваныя лісты, якія з’яўляюцца тэкставымі файламі. У рэжыме on-line абанент не карыстаецца аўтаматычным рэжымам, а адсылае ўсе лісты сам, зазначаючы іх адрасы і аддаваючы адпаведную каманду сеткаваму камп’ютару.

Адзін камп’ютар можа абслугоўваць некалькіх абанентаў. У выпадку выкарыстання on-line сеткі, кожны карыстальнік ажыццяўляе сувязь з камп’ютарнай сеткай і выконвае неабходныя маніпуляцыі для атрымання або адпраўкі інфармацыі адпаведна сваім задачам подчас сеанса сувязі.

Для абанентаў сеткі off-line існуе магчымасць мець асобную скрынку на адным камп’ютары. Кожны абанент карыстаецца толькі сваёй паштовай скрынкай, а адсыланне і атрыманне лістоў, сувязь з тэлеканферэнцыямі і звароты да базаў дадзеных для ўсіх абанентаў, што карыстаюцца гэтым камп’ютарам, ажыццяўляецца аўтаматычна ў момант сеанса сувязі з камп’ютарнай сеткай. Такая складаная арганізацыя абмена інфармацыяй пры выкарыстанні аднаго камп’ютара прывяла да небходнасці выдзялення спецыяльнага адміністратара для каардынацыі ўсяго абмена інфармацыяй, ажыцяўлення сеансаў сувязі і знаходжанне заблукаўшых лістоў.

Тэзiсны план:

1. Для кожнага абанента на адным з сеткавых камп’ютараў выдзяляецца вобласць памяці - электронная паштовая скрынка.

2. Сеткавы камп’ютар, які ўтрымлівае паштовыя скрынкі называецца хост камп’ютара (ад host-“гаспадар”).

3. Існуюць два асноўных спосаба прыёма электроннай пошты:

а) off-line (па-за лініяй);

б) on-line (на лініі).

4. Адзін камп’ютар можа абслугоўваць некалькіх абанентаў.

5. Для абанентаў сеткі off-line існуе магчымасць мець асобную скрынку на адным камп’ютары.

Заданне 5. Знайдзiце памылкi ў тэксце, выпраўце iх.

Стварэнне аутаматызаванных сiстэм кiравання – заканамерный этап на шляхе развiця i ўдасканальвання метадау i тэхналогiй кiравання сучастнай вытворчасьцю, галiнамi народнай гаспадаркi, сiстэмамi массавага абслугоування i iнш.. Неабходнасьць аутамацiзацыi працэссаў кiравання абумоулена многiмi прычынамi. Паскараюцца тэмпы роста выпускаемай прадукцыi, узрастает складанасьць абьектау кiравання i умоваў iх функцыянiравання, узмацняецца канцэнтрацыя i спецыялiзацыя вытворчасьцi, змяняецца склад прадукцыi і яеспажывецкiх якасцяў.

Адказ:

Стварэнне аўтаматызаваных сiстэм кiравання – заканамерны этап на шляху развiцця i ўдасканалення метадаў i тэхналогiй кiравання сучаснай вытворчасцю, галiнамi народнай гаспадаркi, сiстэмамi масавага абслугоўвання i iнш.. Неабходнасць аўтаматызацыi працэсаў кiравання абумоўлена шматлікімі чыннікамі. Паскараюцца тэмпы росту прадукцыi, якая выпускаецца, узрастае складанасць аб'ектаў кiравання i ўмоў iх функцыянавання, узмацняецца канцэнтрацыя i спецыялiзацыя вытворчасцi, змяняецца склад прадукцыi і яе спажывецкiх якасцяў.

Заданне 6. Перакладзiце. тэкст на беларускую мову. Знайдзiце ў перакладзе прыклады магчымай iнтэрферэнцыi. Вызначце яе вiд. Выпiшыце тэрмiны.

Предметом электронной техники является теория и практика применения электронных, ионных и полупроводниковых приборов в устройствах, системах и установках для различных областей народного хозяйства. Гибкость электронной аппаратуры, высокие быстродействия, точность и чувствительность открывают новые возможности во многих отраслях науки и техники.

Радио (от латинского “radiare” – излучатель, испускать лучи) –

1. способ беспроволочной передачи сообщений на расстояние посредством электромагнитных волн (радиоволн), изобретённый русским учёным А.С.Поповым в 1985 году;

2. область науки и техники, связанная с изучением физических явлений, лежащих в основе этого способа, и с его использованием в связи, вещании, телевидении, локации и т.д.

Радио, как уже было сказано выше, открыл великий русский ученый Александр Степанович Попов. Датой изобретения радио принято считать 7 мая 1895 г., когда А.С.Попов выступил с публичным докладом и демонстрацией работы своего радиоприемника на заседании Физического отделения Русского физико-химического общества в Петербурге.

Развитие электроники после изобретения радио можно разделить на три этапа: радиотелеграфный, радиотехнический и этап собственно электроники.

В первый период (около 30 лет) развивалась радиотелеграфия и разрабатывались научные основы радиотехники. С целью упрощения устройства радиоприёмника и повышения его чувствительности в разных странах велись интенсивные разработки и исследования различных типов простых и надёжных обнаружителей высокочастотных колебаний – детекторов.

Адказ:

Прадметам электроннай тэхнікі з'яўляецца тэорыя і практыка ўжывання электронных, іённых і паўправадніковых прыбораў у прыладах, сістэмах і ўсталёўках для розных абласцей народнай гаспадаркі. Гнуткасць электроннай апаратуры, высокія хуткадзейнасці, дакладнасць і адчувальнасць адчыняюць новыя магчымасці ў шматлікіх галінах навукі і тэхнікі.

Радыё (ад лацінскага "radiare" - выпраменьвальнік, выпускаць прамяні) –

1) спосаб бяздротавай перадачы паведамленняў на адлегласць пасродкам электрамагнітных хваль (радыёхваль), вынайдзены рускім навукоўцам А.С.Паповым у 1985 годзе;

2) вобласць навукі і тэхнікі, звязаная з вывучэннем фізічных з'яў, якія ляжаць у аснове гэтага спосабу, і з яго выкарыстаннем у сувязі, вяшчанні, тэлебачанні, лакацыі і г.д.

Радыё, як ужо было сказана вышэй, адкрыў вялікі рускі навуковец Аляксандр Сцяпанавіч Папоў. Датай вынаходства радыё прынята лічыць 7 мая 1895 г., калі А.С.Папоў выступіў з публічным дакладам і дэманстрацыяй працы свайго радыёпрымача на паседжанні Фізічнага аддзялення Рускага фізіка-хімічнага грамадства ў Пецярбургу.

Развіццё электронікі пасля вынаходства радыё можна падзяліць на тры этапу: радыётэлеграфны, радыётэхнічны і этап уласна электронікі.

У першы перыяд (каля 30 гадоў) развівалася радыётэлеграфія і распрацоўваліся навуковыя асновы радыётэхнікі. З мэтай спрашчэння прылады радыёпрымача і падвышэнні яго адчувальнасці ў розных краінах вяліся інтэнсіўныя распрацоўкі і даследаванні розных тыпаў простых і надзейных выяўнікоў высокачашчынных ваганняў - дэтэктараў.

Iнтэрферэнцыя:

паўправадніковых - марфалагічная (полуправадніковых),

у - сінтаксічная (в),

розных - марфалагічная (разных),

апаратуры - марфалагічная (аппаратуры),

навукі - марфалагічная (наукі),

новыя - марфалагічная (новые),

ў - сінтаксічная (в),

радыё - марфалагічная (радыо),

ад - сінтаксічная (ат),

выпускаць - марфалагічная (выпускать),

рускім – марфалагічная (русскім),

гэтага - марфалагічная (этага),

з - фанетычная (с),

лакацыі - марфалагічная (лакаціі),

ужо - марфалагічная (ужэ),

вышэй - марфалагічная (вышэ),

адкрыў - марфалагічная (аткрыў),

рускі - марфалагічная (русскі),

Папоў марфалагічная (Папов),

дэманстрацыяй - марфалагічная (дэманстрацыей),

свайго - марфалагічная (сваяго),

рускага - марфалагічная (рускага),

Пецярбургу - марфалагічная (Пецярбурге),

этапу - марфалагічная (этапе),

радыётэлеграфны - марфалагічная (радыотэлеграфны),

радыётэхнічны - марфалагічная (радыотэхнічны),

развівалася - марфалагічная (развівалась),

распрацоўваліся- марфалагічная (распрацоўвалісь)

вяліся - марфалагічная (вялісь)

радыёпрымача - марфалагічная (радыопрымача)

Тэрмiны: іённ, паўправадніковыя прыборы, выпраменьвальнік, радыёхваля, фізічная з'ява, радыё, сувязь, вяшчанне, тэлебачанне, лакацыя, дэманстрацыя, радыёпрымач, электроніка, радыётэлеграфія, радыётэхніка, высокачашчынныя вагання, дэтэктар.