Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Агульнакаф. нав. дасл. каф. реж.праздников - 20....doc
Скачиваний:
6
Добавлен:
22.04.2019
Размер:
463.36 Кб
Скачать

3 Эфектыўнасць навукова-даследчай работы кафедры рэжысуры абрадаў і свят

У 21.03.2006 г. была абмеркавана на паседжанні Савета Універсітэта і рэкамендавана для выканання кафедрай (Прат. № 7 ад 21.03.2006 г.) і зарэгістравана пяцігадовая агульнакафедральная тэма навуковага даследвання “Cвяточная культура Беларусі: традыцыі і сучаснасць”. Тэма даследвання прадугледжвае комплекснае даследванне святочнай культуры Беларусі, асэнсаванне тэндэнцый яе развіцця, этнічна-спецыфічных рысаў рознажанравых свят, раскрыццё структуры і вобразнасці новых святочных формаутварэнняў.

У рамках абранай тэмы даследвання за 2007 г. выкладчыкамі кафедры былі надрукаваны 7 навуковых і навукова-метадычных работ аб”ёмам 7,9 др. арк.

Табліца Н.1 – прафесарска-выкладчыцкі склад кафедры

Па стану

на даны

перыяд

Усяго

д-ра

навук

праф.

канд.

навук

дац.

ст.

выкл.

выкл.

Заўвагі

па штат

фактыч-на

На 01.01.2007

10

14

-

3

4

6

3

1

На 01.12.2007

10

16

-

3

4

9

3

1

Табліца Н.2 – удзел выкладчыкаў, аспірантаў і магістрантаў у НІР кафедры

Групы удзельнікаў

Кол-ць удзельнікаў

Бюджэтныя тэмы (дзярж., рэспуб. узроўню)

Навукова-метад.работа

Работа над дысер.дас.

Заўвагі

выкладчыкі

7

-

4

4

-

аспіранты

1

-

-

1

-

магістранты

-

-

-

-

Табліца Н.3 – агульныя звесткі аб публікацыях кафедры за 2007 год (ці за ўвесь перыяд да заключнай справаздачы)

№№

п/п

Від выдання

Колькасць

Аб”ём др.арк

Заўвагі

1

аддзельныя выданні:

1.1

манаграфіі

1

5 др.арк.

1.2

вучэбнікі, вучэбныя дапаможнікі

-

-

1.3.

хрэстаматыі

-

-

1.4.

дэпаніраваныя навуковыя работы

-

-

1.5.

рэпертуарныя зборнікі

-

-

1.6.

аўтарэфераты

-

-

2

Артыкулы:

2.1

навуковыя артыкулы ў навук.рэцэнзір.выданнях,зацвер.

ВАК рэсп.Беларусь

-

-

2.2

навуковыя артыкулы ў айчынных перыядыч.выданнях

5

1,9

2.3

навуковыя артыкулы ў навук.зборніках

2.4.

навуковыя артыкулы ў замежных выданнях

2.5

навукова-папулярныя артыкулы

3

Тэзісы дакладаў

3.1

На навуковых канферэнцыях, форумах, круглых сталах

3.2

На навукова-метадычных канферэнцыях

4

Праграмы

тыпавыя

вучэбных курсаў

1

1

5

Метадычныя ўказанні

6

Навуковае рэдактыраванне

УСЯГО

7

7,9

Табліца Н.4 –публікацыі выкладчыкаў кафедры за 2007 год (ці за ўвесь перыяд да заключнай справаздачы)

п/п

Прозвішча,імя, імя па бацьку

Назва публікацыі

Выхадныя даныя

Аб”ём

Др.арк.

Заўвагі

1

Гуд П.А.

“Мастацтва феерверкаў”

Мн.,Меджік БУК

5 др.арк.

2

Чарняк Ю.М.

Артыкул “Фестывальныя традыці полацкай Сафіі” – па тэме комплекснага даследавання кафедры рэжысуры абрадаў і свят

ж. “Театр масс” М.2007 г., №3.

0.5

3.

Фядотаў А.Г.

Вучэбная праграма для навучэнцаў каледжаў па прадмету “Рэжысура свят”

Мн., БелІПК, 200

2,0

4

Панін В.М.

Свята – наша рамяство

//Мастацтва, 2007 г., №4, С.52-55

0.5

5

Гуцько В.Л.

Студэнцкія аб’яднанні г.Мінска:гісторыя, тэндэнцыі развіцця

//Чалавек. Грамадства. Свет. – 2007. - №4. - С.15-23.

0,3

6.

Барвенава Г.А.

Варыянты папаўнення храмавых калекцый тэкстылю ва Усходняй Еўропе у эпоху сярэднявечча

//Лёс музейных збораў. ХІ Магілянскія чытанні. – Кіеў, 2007. – С.23-26.

0,3

Барвенава Г.А.

Сімвалы вялікакняжацкай улады і іх візуалізацыя ў сучаснай сцэнаграфіі

//мастацтва, фальклор, этнічныя традыцыі ў вырашэнні актульных задач сучаснай культуры. – Мн., - 2007. – С.68-72.

0,3

Табліца Н.5 – Удзел членаў кафедры ў канферэнцыях, навуковых семінарах, круглых сталах і г.д.

п/п

Статус,назва,месца,дата правядзення

Прозвішча,імя удзельнік.,вуч.ступень, званне

Тэма даклада

Кол-ць

удзельнік.

Групы

удзельнік.(выклад.,аспіран,магіст.,студ

1

Міжнародныя:

1

Круглы стол міжнароднай канферэнцыі “Каляда”, г.Роўна,19 студзеня 2007г.

Гуд П.А.,канд.

гіст.навук,

прафесар

“Каляды на Беларусі:

сучасны стан, праблемы і перспектывы развіцця”

7

2

Міжнародная канферэнцыя саюза развіцця феерверачнага мастацтва “Спецэфект-плюс”, Мінск,30.03.2007г.

Гуд П.А.,канд.

гіст.навук,

прафесар

“Піраспектаклі сучаснай Беларусі”

3

Міжнародная канферэнцыя (Лесь Курбасс-людина тэатра) г.Харькаў,25.03.2007г.

Гуд П.А.,канд.

гіст.навук,

прафесар

“Беларускія народныя святы на сучасным этапе”

4

Міжнародная навукова-практыч.канферэн

“Культура.Навука.Творчасць” у БДАіМ,19-20.04.2007г.

Гуцько В.Л.,

выкладчык

“Святы ў студэнцкай культуры”

5

Міжнародны семінар па фальклору ў ІПК ,

Мінск.май 2007г.

Аляхновіч А.М

канд.філал.

навук, прафесар

“Асаблівасці выкарыст.

фальклору кіраўнікамі фалькл.калектываў і

народных хораў”

6

Всероссийский семинар по массовым формам “Особен.работы над театрально-массов.представ. для детей и юношества”, Москва,18-20.03.

2007г

Чарняк Ю.М.

канд.мастацтвазнаўства,дацэнт

“Юные таланты- день лауреатов международ музыкальных .конкурсов,учащихся Полацкой школы искусств»

7..

Міжнародная науковая канферэнцыя “Мастацтва, фальклор, этнічныя традыцыі ў вырашэнні актуальных задач сучаснай культуры”,

7-8 чэрвеня 2007 г.

Барвенава Г.А.,

канд.мастацтва

знаўства,дацэнт

“Сімвалы вялікакняжацкай улады і іх візуалізацыя ў сучаснай сцэнаграфіі”

8.

Першы міжнародны кангрэс замежных навукоўцаў, г. Кракаў, 28-30 чэрвеня 2007 г.

Барвенава Г.А.,

канд.мастацтва

знаўства,дацэнт

“Гістарыяграфія пытання “Матэрыяльная культура ВКЛ””

9.

Міжнаародная канферэнцыя “Кірыла-Мяфодзіеўскія чытанні”, май 2007 г.

Барвенава Г.А.,

канд.мастацтва

знаўства,дацэнт

“Храмавыя тэкстыльныя калекцыі Беларусі”

10.

Міжнародная канферэнцыя “Сацыяльныя праблемы сучаснай вёскі ў эканамічным і сацыялагічным вымярэнні” г. Горкі, 4-6 кастрычніка 2007 г.

Камінскі А.Я., ст. выкладчык

“Рэгіянальныя традыцыі як аснова сучасных свят беларускай вёскі”

11.

Міжнародная навуковая фальклорна-этналінгвістычная канферэнцыя “Фальклорная спадчына Р.Шырмы і Г.Цітовіча” г.Мінск, БДУ, 29-30 лістапада 2007 г.

Камінскі А.Я., ст. выкладчык

“Трасфармацыя каляндарна-абрадавага фальклору ў сучаснай свточнай культуры беларускай вёскі”

2.

Рэспубліканскія:

1.

Рэспубліканская канферэнцыя “Асаблівасці выхаваўчай работы з моладдзю” – Арт-Мажор”” 18.10.2007 г.

Гуцько В.У., выкладчык

“Святочныя мерапрыемствы у БДУК і М: арганізацыя і правядзенне”

2.

Гарадскі семінар для настаўнікаў музыкі ў ГІПК,

Кастрычнік – 2007 г.

Аляхновіч А.М

канд.філал.

навук, прафесар

“Выкарыстнанне фальклору настаўнікамі музыкі ў школе”

3.

Абласны семінар у г. Гродна, 2007 г.

Чарапок Г.І., аспірант

“Выкарыстанне празаічных жанраў беларускага фальклору на сцэне” Для работнікаў культуры вобласці,.

4.

Раённы семінар па фальклору ў г. Ваўкавыску, 200 7г.

Чарапок Г.І., аспірант

“Мясцовая фальклорная традыцыя ў сцэнічным увасабленні”

3.

Міжвузаўскія

-

-

-

-

4.

Вузаўскія

Барвенава Г.А.,

канд.мастацтва

знаўства,дацэнт

Табліца Н.6 – Укараненне навуковых распрацовак у вучэбны працэс, дзейнасць культурна-асветніцкіх устаноў рэспублікі

п/п

Назва распрацоўкі

Аўтары

Дата зацвярджэння акта аб укараненні, кім зацверджаны

1.

Рэспубліканскі фестываль Нацыянальных культур

Гуд П.А., канд.гіст.навук, прафесар

2.

Міжнародны фестываль народнай творчасці “Звіняць цымбалы і гармонік”

Фядотаў А.Г., дацэнт,

Камінскі А.Я., ст. выкл.

3.

Табліца Н.7 – Удзел членаў кафедры ў праектах міжнароднага рэспкбліканскага ўзроўню (дзяржаўных праграмах, фундаментальных даследаванняў НАН Беларусі)

п/п

Назва праекта, тэрмін выканання

Мэты і задачы праекта

Прозвішча, імя, імя па бацьку удзельніка

Канкрэтныя вынікі дзейнасці за справаздачны перыяд

1.

-

-

-

-

Табліца Н.8 – Узаемадзеянне кафедры з іншымі навуковымі установамі і вучэбнымі арганізацыямі.

п/п

Асноўныя паказчыкі

Прозвішча, імя, імя па бацьку удзельніка

Назва установы

Назва сумеснага праекта, тэрмін выканання

Вынікі сумеснай дзенасці

1.

Выкладчыкі кафедры, якія прымаюць удзел у:

А) НДР іншых устаноў і арганізацый

Б) Рабоце праблемных саветаў, камісіі, рэдкалегіі і інш.

Фядотаў А.Г.

-

Мінскі дзяржаўны каледж мастацтваў

-

Праграма па курсу “Рэжысура свят”

-

Выдадзена праграма ў БЕЛІПК

-

2.

Колькасць дамоў аб творчым супрацоўнітве з іншымі установамі і арганізацыямі

-

-

-

-

3.

Колькаць супрацоўнікаў іншых устноў, якія ўдзельнічаюць у рабоце кафедры у:

  • Навуковай рабоце

  • Вучэбным працэсе

  • Падрыхтоўка навуковых кадраў (аспірантаў, суіскальнікаў)

  • Напісанне навуковых работ, вучэбных дапаможнікаў

-

1. Забэла У.П.

2. Дудчана М.Р.

Чарапок Г.І

-

БАМ

“Харошкі”

БДУКіМ

-

Свята г. Мінска

-

4.

Агульная колькасць сумесных публікацый:

  • манаграфій

  • вучэбных дапаможнікаў

  • артыкулаў

  • хрэстаматый

  • рэпертуарных зборнікаў

  • навуковых публікацый

  • тэзісаў дакладаў

Табліца Н.9 – Навукова даследчая работа са студэнтамі

п/п

Асноўныя паказчыкі

Назва мерапрыемстваў, месца і дата правядзення

Колькасць удзельнікаў, позвішча, імя, імя па бацьку, пераможцаў конкурсаў, фестываляў.

Прозвішча, імя, імя па бацьку навуковага кіраўніка, вучоная ступень, званне

1

2

3

4

5

1.

Наяўнасць на кафедры навуковай школы, аб’яднання

-

-

-

2.

Удзел у навуковых і навукова-практычных канферэнцыях:

Міжнародных

-

Рэспубліканскіх

-

Міжвузаўскіх

-

Вузаўскіх

  1. Цяліца Марына Мікалаеўна, 314 група ФТБК і СМ – “Паратэатральная дзейнасць беларускай шляхты ў ХУП-1Х стст.”

  2. Маліноўская Алёна Аляксандраўна, 314 група ФТБК і СМ –“Беларускае вяселле: традыцыі і навацыі”.

  3. Карпушкіна Кацярына Мікалаеўна, 314 група ФТБК і СМ.”Пахавальна-памінальная абраднасць. Структура, сімволіка і семантыка рытуальна-

абрадавых дзей і іх трансфармацыя на сучасным этапе”.

  1. Царэвіч Юрый Дзмітрыевіч, 314 група ФТБК і СМ – “Баявыя і спартыўныя адзінаборствы беларусаў – традыцыі і сучаснасць”.

  2. Крывых Валянціна Святаславаўна, 314 група ФТБК і СМ –“Конныя святы на беларусі ў кантэксце еўрапейскай культуры”.

  3. Лукіна Ганна Віктараўна, 314 група ФТБК і СМ – “Творчасць Г.В.Майзельса”.

  4. Гурына Алёна Уладзіміраўна, 314 група ФЗН – “Гульні ў святах каляндарнага цыкла”.

  5. Сяргейчук Дзмітрый Пятровіч, 214 група ФТБК і СМ – “Сучасны стан народных святаў каляндарнага цыкла. Сацыялагічны аналіз.”

  6. Атапкова Алеся Уладзіміраўна, 114 група ФТБК і СМ –“Этымалогія і семантыка раслін: культ раслін”.

  7. Каменданчык Святлана “Абрадавыя і святочныя стравы беларусаў”

  1. Кавалёва Марына Аляксандраўна, 144 група ФТБК і СМ – “Теория и практика собственного опыта освоения цирковых жанров”.

  2. Чарапок Галіна Іванаўна, суіскальнік – “Тэрміналогія празаічных жанраў фальклору ў кантэксце іх сцэнічнага ўвасаблення”.

  1. Патаповіч Вера Аляксандраўна, 214 група ФТБК і СМ –“Тэатральны фестываль у Авіньёне: гісторыя, тэндэнцыі і спецыфіка арганізацыі”.

  2. Цюцюнова Яўгенія Аляксееўна, 214 група ФТБК і СМ –“Рэжысёрскае вырашэнне мастацкага вобраза свята на міжнародным фестывалі дзіцячай творчасці “Барысаўскі прыстанак”.

  1. Чаркас Алесь Іванавіч, 514 група ФТБК і СМ – “Дзіцячы фальклор”.

  1. Вабішкевіч Аляксандра Аляксандраўна, 114 група ФТБК і СМ –“Тэхніка мовы ў моўным майстэрстве выканаўцы і рэжысёра”.

    1. Мацко Агата Юр”еўна, 414 група ФТБК і СМ –“Магчымасці выкарыстання шэдэўраў традыцыйнай беларускай культуры ў сцэнаграфіі сучасных свят”.

    2. Ілюшына Аліса Юр”еўна, 414 група ФТБК і СМ –“Сучасныя вогненыя феерыі: магчымасці ўкаранення ў святкаванні Купалля ў горадзе”.

    3. Смаляк-Сушыцкая Вольга Анатольеўна, 514 група ФТБК і СМ-“Успрыманне масавага відовішча рознымі ўзроставымі катэгорыямі глядачоў”.

10

2

2

1

1

3

Навуковы кіраўнік – кандыдат гіст.навук, прафесар Гуд Пётр Адамавіч.

Навуковы кіраўнік – кандыдат філал.навук., прафесар Аляхновіч Алег Міхайлавіч.

Навуковы кіраўнік – выкладчык Гуцько Вольга Леанідаўна.

Навуковы кіраўнік дацэнт Фядотаў А.Г.

Навуковы кіраўнік ст.выкладчык Аверкава Ніна Канстанцінаўна.

Навуковы кіраўнік дацэнт Барвенава Ганна Аляксандраўна.

3.

Удзел у рэспубліканскіх і міжнародных конкурсах, фестывалях

1. Міжнароднае свята дзіцячай творчасці “Барысаўскі прыстанак”, г. Барысаў, май – 2007 г.

2. Рэспубліканскі конкурс усходняга танца, Мінск, кстрычнік - 2007 г.

Цюцюнова Я.

Жарко К.,

В.Патаповіч

Кіраўнік – кандыдат гіст.навук, прафесар Гуд Пётр Адамавіч.

Кіраўнік – кандыдат гіст.навук, прафесар Гуд Пётр Адамавіч.

Заключэнне

За 2007 год у межах запланаванай агульнакафедральнай навуковай тэмы выкладчыкі кафедры правялі ніжэйпералічаную работу.

Сабраны і сістэматызаваны па тэматычных раздзелах матэрыял даследвання.

Кіраўнік тэмы П.А.Гуд завяршыў аналіз матэрыялаў па тэме “ Гісторыя феерверкаў Беларусі”. У рамках агульнакафедральнай навуковай тэмы аспірантка Чарапок Г.І. завяршыла і падрыхтавала да абмеркавання на кафедры дысэртацыйнае даследванне “ Празаічныя жанры беларускага фальклору ў сцэнічным увасабленні”, а дацэнт Фядотаў А.Г. – дысэртацыю па тэме “ Паратэатральная культура беларускага горада XYII – XYIII ст.ст. “.

На працягу года удзельнікі агульнакафедральнай тэмы правялі экспедыцыйныя паездкі ў розныя раёны Беларусі, дзе рабілі назіранні свят, абрадаў, прадстаўленняў, праводзілі аппытанне насельніцтва, аналіз сучаснага стану свят рознажанравай накіраванасці ў гарадах і вёсках РБ, новыя святочныя формаўтварэнні ў святочнай культуры Беларусі ( абласныя фестывалі нацыянальных культур у Мінску, Міёрах, Жлобіне, Жабінцы, Магілёве, Гродна ), святы г.г. Мінск, Гродна, міжнародны фестываль народнай творчасці “ Звіняць цымбалы і гармонік” у Паставах, міжнародны фестываль дзіцячай творчасці “ Барысаўскі прыстанак”, дзень Ведаў, інаўгурацыю і фестываль мастацтваў “ Арт-мажор” у БДУ культуры і мастацтваў, свята выпускнікоў ВНУ РБ, Дзень Незалежнасці ў Мінску, Магілёве, Віцебску і інш.

Па тэме даследвання выкладчыкі зрабілі 12 дакладаў на міжнародных і рэспубліканскіх навуковых канферэнцыях і круглых сталах ( 5 дакладаў у Маскве, Роўна, Харкаве, Мінску – Гуд П.А, Чарняк Ю.М., Аляхновіч А.М., Гуцько Г.А. і 3 даклада – на рэспубліканскіх канферэнцыях – Аляхновіч А.М., Чарняк Ю.М., Гуцько В.Л.). Разам з тым, Аляхновіч А.М. на працягу года двойчы выступаў

на навукова-творчых семінарах кіраўнікоў фальклорных калектываў у БЕЛІПК, а суіскальнік Чарапок Г.А. – на навукова-творчых семінарах культработнікаў у г.г. Гродна і Ваўкавыск.

На працягу года выкладчыкі кафедры здзяйснялі кіраўніцтва навуковымі работамі выкладчыкаў і аспірантаў: Гуд П.А. – работай Фядотава А.Г., Аляхновіч А.М. – суіскальніцы Чарапок Г.І., Барвенава Г.А. – аспірантак БДАМ Горавай Г.А. і Ю.М..

На студэнцкай навуковай канферэнцыі БДУ культуры і мастацтваў было прадстаўлена 19 дакладаў студэнтаў нашай кафедры.

Па тэме агульнакафедральнага навуковага даследвання ў 2007 годзе было выдадзена 7 навуковых і навукова-метадычных публікацый, у іх ліку 1 манаграфія ( Гуд П.А. “ Мастацтва феерверкаў “ – Мн., 2007). Здадзены ў друк - план 2007 г.- вучэбны дапаможнік Аляхновіча А.М. “ Фальклор у выхаванні школьнікаў “ ( З грыфам Міністэрства адукацы РБ і манаграфія Барвенавай Г.А. “ Тэкстыль сярэднявечнай Беларусі “.

Работу кафедры рэжысуры абрадаў і свят па распрацоўцы агульнакафедральнага навуковага даследвання ў 2007 годзе можна лічыць завершанай у запланаваным аб”ёме.

Спіс выкарыстаных крыніц

  1. Аксенов В.С. Организация массовых праздников трудящихся ( 1918 – 1920 ) / В.С. Аксенов. – Л., 1974.

  2. Александров А. Пиротехника. Фейерверочное дело. Руководство для ремесленников, кустарей и любителей / А. Александров. – М., 1930.

  3. Васильев Н.В. Старинные фейерверки в России / Н.В. Васильев. – Л., 1960.

  4. Гершуни Е.П. Массовые зрелища и народные представления / Е.П. Гершуни. – Л., 1962.

  5. Глан Б. Конкурс пиротехников / Б. Глан. - Декоративное искусство СССР, 1965, №12.

  6. Глан Б. Праздник всегда с нами / Б. Глан. – М., 1988.

  7. Гуд П.А., Гуд Н.І. Беларускі кірмаш / П.А. Гуд., Н.І. Гуд. – Мн., 1996.

  8. Гуд П.А. Огненная симфония / П.А. Гуд. – Дзержинск, 1997.

  9. Гуд П.А. Мастацтва феерверкаў / П.А. Гуд. – Мн., 2007.

  10. Жуйков Г. Огни салюта / Г. Жуйков. – Ленинградская правда, 1973, 27 января.

  11. Державин К. Взятие зимнего дворца в 1920 г. / К. Державин. – Жизнь и искусство, 1925. №45.

  12. Дмитриев Ю.А. Русский цирк / Ю.А.Дмитриев. – М., 1953.

  13. Ивашкявичус А. Казимир Семенович и его книга “Великое искусство артиллерии. Часть первая” / А. Ивашкявичус. – Вильнюс, 1971.

  14. Карташова И. Разрисовал он небо красками / И Карташова. – Советская культура, 1980.18 ноября.

  15. Керженцев П.М. Творческий театр Изд 2-е / П.М. Керженцев. – М., Пг., 1923.

  16. Лихачев В. Пиротехника в кино / В. Лихачев. – М., 1963.

  17. Конович А.А. Театрализованные праздники и обряды в СССР / А.А. Конович. – М., 1990.

  18. Лукьянов А. Массовые котурно-олитические зрелища / А. Лукьянов. – М.. 1930.

  19. Лукьянов П.М. История химических промыслов и химической промышенности в России Т.5 / П.М. Лукьянов. – М., 1961.

  20. Лукьянов П.М. Потешные огни / П.М. Лукьянов. – Наука и жизнь, 1971, №6.

  21. Малюченко Г.С. Первые театральные сезоны новой эпоохи / Г.С. Малюченко. –У истоков. Сб. статей, М., 1960.

  22. Немиро О. Празздничный город / О. Немиро. – Л., 1987.

  23. Петров П. 50 и 500 / П. Петров. – М., 1960.

  24. Пиотровский А. Хроника ленинградских празднеств 1919-1922 годов / А. Пиотровский. – Массовые празднества. – Л., 1926.

  25. Пущин Я. Опыт театрализации военного маневра / Я. Пущин. – Жизнь искусства, 1920, 26 августа.

  26. Сокольский В.М. Ракеты на твердом топливе / В.М. Сокольский. – М., 1963.

  27. Солодовников В.М. Пиротехника / В.М. Солодовников. – М., 1938.

  28. Сонкин М. Русская ракетная артиллерия / М. Сонкин . – М., 1952.

  29. Ткачоў М.А. Замкі і людзі / М.А. Ткачоў . – Мн.,1991.

  30. Трапенок В.А., Антонова Л.А. От маленькой хлопушки, до большого фейерверка / В.А. Трапенок, Л.А. Антонова. – СПб., 1997.

  31. Фатьянов А.И. Судовые пиротехнические средства / А. И. Фатьянов. – М., 1968.

  32. Цехновицер О. Празднества Революции. 2-е издание / О. Цехновицер. – Л., 1931.

  33. Червоный П.Е. От пращи до современной пушки / П.Е. Червоный. – М., 1956.

  34. Чечётин А. История массовых празднеств и представлений / А. Чечётин. – М., 1976.

  35. Черняк Ю.М. Образный строй праздника / Ю.М. Черняк. – Мн., 2003.

  36. Черняк Ю.М. Режиссура праздников и зрелищ / Ю.М. Черняк. – Мн., 2004.

  37. Шамшур В.В. Празднества революции / В.В. Шамшур. – Мн., 1989.

  38. Шидловский А.А. Основы пиротехники / А.А. Шидловский. – М., 1973.

  39. Шмерал Б. Правда о Советской России. Дневник. Путевые заметки / Б. Шмерал. – Прага, 1920.

57