- •1. Ф. Яе сутнасць и эвалюцыя.
- •2. Прадмет и структура ф.
- •3. Ф.Праблематыка ,ф-ии филисофии.
- •4. Формы тлумачэння сусвету, светапогляд.
- •5. Узаемаадносины ф. И прыватных навук
- •6. Матэрыялизм и идэализм (их варыянты)
- •7. Филасофия Пифагора
- •8. Філасофія старажытнай Індыі.
- •9. Філасофія старажытнага Кітая.
- •10. Милецкая филасофия.Гераклит
- •12. Филасофия Зянона
- •13. Атамистычная филасофия
- •14. Вучэнне сафистау.
- •15. Филасофия Сакрата
- •16. Филасофия Платона.
- •17. Филасофия Арыстоцеля
- •18. Схаластыка.
- •19. Рэалізм - Наміналізм.
- •20. Филасофия адраджэння.
- •21. Филасофия новага часу.
- •22. Филасофия Канта
- •23. Филасофия Гегеля.
- •24. Филасофия Феербаха
- •26. Асноуныя катэгорыи марксизма
- •27. Быццё як филасофская катэгорыя
- •28. Гисторыка-филасофскае бачанне матэрыи.
- •30. Прыродазнаучае разуменне матэрыи
- •31. Сутнасть уяуленняу аб рэчыва-полевай матэрыи
- •32. Матэрыи и рух, асноуныя формы руху.
- •33. Виртуальнасть и карпускулярна хвалевы дуализм.
- •34. Энергетызм і пытанне цепл смерці сусвету.
- •35. Прастора и час як форма быцця матэрыи.
- •36. Тыпалогия рэальных прасторау.
- •37. Свядомасть. Варыянтнасть яе тлумачэння.
- •38. Дыялектыка и яе прынцыпы
- •39. Дыялектычныя законы
- •40. Синэрггетыка
- •41. Каэвалюцыя прыроды і грамадства.
- •42. Метафизіка, яе сутн и асн ф-мы
- •43. Филасофск разуменне исцины
- •44. Законы гнасіялаг.І прагнастычн ф-цый
- •45. Пачуццёвае и рацыянальнае пазнанне
- •46. Навука як спецыфичны тып пазнання
- •47. Логика развицця сацыяльнай филасофии.
- •48. Грамадства як систэма
- •1)Фармацыйная мадэль
- •2)Цывилизацыйная мадэль
- •50. Тэхнагенная цывілізацыя
- •51. Філасофія тэхнікі
- •52. Прыродныя асновы грам жыцця. Пасіянарнасть.
- •53. Культура.
- •55. Экзістэнцыялізм: быццё сапраўднае і несапраўднае.
- •54. Філасофія Жыцця.
- •56. Фенаменалогія
- •57. Неапазітывізм.Фізікалізм ў сацыялогіі.
- •58. Герменэутыка
- •60. Прагматызм
- •61. Філасофская думка Беларусі.
- •62. Руская ф 19-20
16. Филасофия Платона.
Платон быу вучнем Сакрата и пайшоу па шляху пашырэння дэдуктыунага метаду Сакрата. Цэнтральным паняццем у Платона выступае идэя. Идэи иснуюць сами па сабе и не маюць якога небудзь носьбита. Яны зьяул. сапраудным быццём, а усе прадметы выступаюць як часовыя. Доказнасць иснавання идэй Платон падмацоувау
прыкладами. Ен адзначау што каб парауноуваць физичныя прадметы памиж ими заусёды знаходзицца идэальны прадмет, з яким и адбываецца асноунае параунанне. Што датычыцца иерархии идэй у разуменни Платона то Платон адзначау што у прыродзе усё знаходзицца ва узаемасувязи,
адкуль выцякае, што иснуе узаемасувязь и иерархия идэй, якая прадстаулена наступными группами идэй.
1)Самыми галоуными идэями у разуменни Платона были идэи прыгажосци и справядливасци.
2)Идэи дакладных прадметау
3)Идэи жывёльнага свету
4)Идэи физичнага свету.
5)Идэи адносинау(роунасць, симметрыя, прапорцыя)
Платон працягвау вучэнне сафистау аб тым ,што чалавек складаецца з цела и душы. Цела характэрызуецца смяротнасцю, а душа вечнасцю. Душа нясе у сабе шматгранную и разнастайную инф аб иснаванни сусвету, якая перадаецца свету идэй, пасля смерци чалавека. Таким чынам свет идэй и свет прыродных прадметау знаходзицца у узаемасувязи. Душа складаецца з трох асноуных частак:
а) Разумная душа- пры дапамозе гэтай душы чалавек разважае. (у галаве)
б) Неразумная душа-пры дапамозе якой чалавек адчувае небяспеку.(страўнік)
в) Вогненная душа-Займае сярэдняе месца памиж першыми двумя, и дзякуючы ей чалавек валодае гераизмам и мужнасцю и г.д.(сэрца)
Дзякуючы вучэнню Платона аб душы аформилася навука психалогия.
Дзяржаве Платон прысвяциу 2 сваих працы: ‘Дзяржава’,’Палитыка’. Платон адзначау што правильнасць дзяржау иснуе тольки у идэальным варыянце. У зямных умовах дзяржава у сваим развицци праходзиць у наступных нормах:
1)тэмакратыя-улада належыць немногим и кирауники дзяржавы карыстаюцца пашанай и аутарытэтаму народа, а за тым казнакрадства
2)алигархия-улада меньшасци(дярж бедных і дярж багатых)
3)тэрания-улада аднаго(найгоршая форма)
4)дэмакратыя-улада народа. Па Платону гэта таксама непрвильная форма дзяржаунасци так як большасць праз выбары галасаваннем змушаюць падпарадкавацца меньшасць.
Ідэальная дярж-мудрасць кір-ка і мужнасць народа.Кір-к не павінен разбірацца у дакладных справах, а філосафам. Нахуй генералаў!(бо казарма)
17. Филасофия Арыстоцеля
У тэрмин форма Грэки укладвали сэнс: ‘тварэнне з ничога’. Паводле Арысля любы физ. прадмет складаецца з двух момантау:
1)з матэрыи або матэрыялу-физ. сутнасць прадмета.
Нешта для пачуццёвага успрымання.
2)з формы-идэальнай сутнасци прадмета, якую можна разумець тольки рацыянальна т.е.розумом а не пачуццём.Форма гэта нябачная але вельми актыуная частка прадметау.
Арыстоцель ставиць пытанне –што зьяул формай и адкуль яна бярэцца. Прыклад: з глины можна зрабиць шар яки будзе адзинствам глины як матэрыи и шарападобнай формы. Адсюль Арыстоцель робиць выснову што кожная матэрыя мае магчымасць(патэнцыю) ствараць розныя формы.
Родава-відавыя формы(від-бяроза, род-дрэва)
Арыстоцель личыу што увесь свет ствараецца першарухавиком ци самай высокай формай. И Ён уводзиць паняцце энергии у якое закладвае сэнс пераходу ад патэнцыяльных магчымасцей да рэальнага иснавання. Гэты працэсс ен называе энтэлехия. Усе прадметы на 3 гр:нерухомыя, самарухлівыя і якія рух-ца пад уздз сілы.Першарух-ні да якой з груп.
Паводле Арыстоцеля иснуюць 4 виды прычын:
1)матэрыяльн-прысутничае у самим физ. матэрыяле
2)фармальная-прысутн у аснове узникнення нейкай дакладнай формы
3)дзейсная-дзякуючы гэтай прычыне иадбываецца дзеянне, матэрыял набывае адпаведную форму(праца, скульптура)
4)мэтавая-мэта и ёсць прычына любога працэссу
Арысль пиша, што стваральникам мэты у прыродзе зьяул эрас-адначасова дзицця багацця и беднасци.
Таким чынам эрас ёсць тольки жаданне а не само валоданне. Вяликую увагу Арыстоцель выдзяляу прыроднай фили якая наз ‘фюзис’. Физика Арысля пачыналася з прызнання парных супярэчначцей и их злучэнняу наступным чынам:
1)цёплага з сухим(агонь)
2)цёплага з вильготным(паветра)
3)Халоднага з вильготным(вада)
4)Халоднага з сухим(зямля)
Актыуныя элементы: цяпло, холад
Пасссиуныя: вильготнасць, сухасць
Акрамя 4 класичных першастыхий Арыстоцель прызнае и 5ую першастыхию-эфир.