6.Państwa azjatyckie:

6.1. TURCJA

W większośći lezy na półwyspie Azja Mniejsza, reszta kraju w Europie na Półwyspie Bałkańskim. Ludność to 70, 6 mln osób. Większość stanowią Turcy. Turcja to kraj górzysty (Taurus na południu i wschodzie oraz Góry Pontyjskie na północy).

Regiony turystyczne:

1. Stambuslki

Obejmuje Tracje, 2 cieśniny- Bosfor i Dardanele, Stambuł i Morze Marmara. Warte zobaczenia są Stambuł-pałac Topkapi, Hagia Sophia (była światynią, meczetem,a obecnie-muzeum), Błękitny Meczet; Bursa- Zielony Meczet, Zielone Mauzoleum, Troja Iznik, Edirne.

2. Egejski

Obejmuje obszar nizinny wzdłuż M. Egejskiego i zach. część Wyż. Anatolijskiej. Ważne miasta: Efez- Artemizjonem( jeden z 7 cudów świata), Selcuk- Muzeum Efeskie, bazylika św. Jana; Bergama- ruiny świątyń, wielki ołtarz, którego rekonstrukcja jest w muzeum w Berlinie; Izmir- muzea archeologiczne i etnograficzne; niedaleko Izmiru zobaczyć można Pamukkale- wapienne tarasy na górskim zboczu; Kuşadasi-główny port morski regionu, Bodrum-zamek św.Piotra.

c) Śródziemnomorski

Obejmuje wybrzeże Morza Środziemnego i sąsiadujace z nim południowe stoki gór Taurus.Ważne miejsca to: Riwiera Turecka, Antalya –Brama Hadriana z II w., Anamur- twierdza krzyżowców z XIII w. , jaskinie Niebo i Piekło, Antakya- muzeum z bogatą kolekcja mozaik.

3. Region centralny

Obejmuje Wyż. Anatolijską. Atrakcyjne turystycznie są: Ankara- Muzeum Starożytnych cywilizacji, meczety; Kapadocja- bogata w jaskinie, wąwozy; Göreme (Zielone Mauzoleum), Konya.

4. Region Armeńsko- Kurdyjski

Znane miasta tego obszaru: Van-cytadela,meczet, muzeum archeologicznie; Dogubayazit-XVII-w. pałac reprezentujący różne style architektoniczne. Nad regionem znajduje się stożek Araratu (według Biblii miała tu osiąść Arka Noego).

5. Region północny

Obejmuje wybrzeże Morza Czarnego i pn. stoki Gór Pontyjsich. Ważnym centrum turystycznym jest Trazbon-bizantyjska cytadela, liczne światynie. Jest to ważne kapielisko. Godna uwagi jest tez Sumela-wykuty w skale klasztor.

ZAGOSPODAROWANIE TURSYTYCZNE

Z każdym rokiem coraz więcej osób odwiedza Turcję. Są to głównie Europejczycy. Zatrudnienie w usługach turystycznych wzrasta. Zwiększa się tez corocznie ilość miejsc noclegowych, jednak ich standard nie zawsze jest wysoki. System komunikacyjny funkcjonuje bardzo dobrze. Obecnie buduje się nowe drogi i autostrady. Rozwija się tez transport lotniczy.

6.2. SYRIA

Obszar 185 tys. km2; 14 muhafaz; 12 mi ludności. Większe miasta to: Halab, Hims, Latakia, Hania Arabowie 89%, mniejszości: Kurdowie 6%, Ormianie i in. Do Syrii należą wschodnie stoki granicznych z Libanem gór Antyliban (2659 m n.p.m.) oraz masywu Dżabal asz-Szajch (góry Hermon 2814 m n.p.m.). Z okresu krucjat pochodzą twierdze krzyżowców przeciw muzułmanom w mało dostępnych górach Dżabal an-Nusajrija. Do najbardziej okazałych należy zamek Krak de Chevaliers (Kalat al-Hisn) z XII, XIII.

Damaszek-meczet Omajjadów (VIII w., odnowiony XIII, XIX2), z innych zabytków: mauzoleum Saladyna (Salah ad-Dina; XII, XIII w.), cytadela i mury miejskie (XIII, XIV w.), kopułowy meczet Sulajmanije (XVI w.), pałac Kasr al-Azm (XVIII w.); Hims - zachowały się resztki murów miejskich, liczne meczety, łaźnie tureckie. Szczególnym zabytkiem świata antycznego są na terenie Syrii wykopaliska Palmyry - wolnego miasta w prowincji rzymskiej, a następnie stolicy królestwa (III w. n.e.) - położonej w oazie pustyni syryjskiej na szlaku z wybrzeża Morza Śródziemnego do Mezopotamii. Ar-Rakka nad Eufratem - rezydencja kalifa Haruna ar-Raszida, jest symbolem wysokiego poziomu cywilizacji arabskiej. Znajdują się tu ruiny monumentalnych budowli miejskich, mury miejskie, meczet.

6.3. LIBAN

Obszar 10,4 tys. km2; 6 okręgów (muhafaz); 3,3 min ludności, większe miasta: Trypolis , Zahla , Sajda ; Arabowie ok. 93% (10% uchodźcy z Palestyny), ponadto Ormianie, Kurdowie, Turcy.

Kraj wybitnie górzysty, położony nad Morzem Śródziemnym. Większość powierzchni zajmują dwa zrębowe masywy górskie, zbudowane z mezozoicznych wapieni i piaskowców. Liban jest krajem bardzo atrakcyjnym pod względem turystycznym. Dominuje krajobraz śródziemnomorski (dł. wybrzeża 240 km) i górski. Ważne miasta fenickie: Tyr, obecnie Sur oraz Sydon,obecnie Sajda. Ciekawe miejsca to Bejrut- ma charakter nowoczesnego miasta europejskiego ("Paryż Bliskiego Wschodu").Zabytki Bejrutu to meczety (Omara XIII w.), katedry (grecko-katolickie, prawosławne), pałace (Bajt ad-Din - rezydencja prezydenta z XIX w.) i in. Na uwagę zasługuje słynne muzeum archeologiczne (zbiory egipskie, fenickie, m.in. Galeria Alfabetu aramejskiego i fenickiego - inskrypcje). Trypolis (arab. Tarabulus asz-Szam) założony w VII w. p.n.e., jest drugim pod względem liczby ludności miastem w Libanie (port, przemysł). Zabytki reprezentują głównie sztukę islamu (meczety, medresy, seraje, bazary i in.), ponadto znajduje się tu twierdza krzyżowców (z XII w. przebudowana w XIV, XV w.). Poza zabytkowymi miastami, w wielu miejscowościach nadmorskich zakładane są nowe ośrodki turystyczne nastawione na żeglarstwo, surfing, narty wodne, łowiectwo podwodne(m.in.Dżunie,Tabardża). Góry Liban są terenem turystyki letniej i zimowej. Są dobrze zagospodarowane. Liban jest klasycznym przykładem negatywnego wpływu destabilizacji politycznej na ruch turystyczny. Baza hotelowa (6,7 tys. łóżek ogółem) skupiona jest głównie w stolicy kraju; znane jest powiedzenie: w jeden dzień można zobaczyć cały Liban, zatrzymując się na nocleg w Bejrucie.

6.4. IZRAEL

państwo w południowo-zachodniej części kontynentu azjatyckiego, na Bliskim Wschodzie. Obszar 21 946 km², łącznie z 445 km² wód śródlądowych oraz tzw. terenami okupowanymi – 7500 km^2.Na jego obszarze można wyróżnić cztery krainy. Najwyższy szczyt kraju to Góra Meron (1208 m), najniższy punkt - Morze Martwe (400 m p.p.m.).Większe miasta: Tel Aviv, Hajfa, Holon, Petach-Tikva, Ramat Gan, Beersheba, Bene Beraq oraz w obrębie obszarów okupowanych: Hebron, Nablus, Bethlejem, Jerycho oraz Gaza (Okręg Gazy). 6 276 873 mieszkańców.Godne odwiedzenia są m.in.: Stare Miasto w Jerozolimie, góry Herzl i Zion, Galilea, wzgórze Golgota, Betlejem, Beersheba, Eilat, Jerycho. Będąc już w Izraelu, musimy uwzględnić w planach turystycznych również terytoria Autonomii Palestyńskiej na Zachodnim Brzegu Jordanu. Tereny te bowiem stanowią z punktu widzenia geograficznego, jak i historycznego, integralną całość z terytorium Izraela. Na tych ziemiach znajduje się niezliczenie wiele zabytków historycznych i ponad 3 tys. stanowisk archeologicznych. Wśród nich godne polecenia jest Muzeum Rockefellera gromadzące największe i najwspanialsze zbiory Orientu, a także Muzeum Izraela, w którym możemy podziwiać słynne zwoje z Qumram oraz kultową sztukę żydowską. 60% powierzchni Izraela to pustynie - Negev i Judejska. Pust Negev- Niezwykłymi zjawiskami geologicznymi na tej pustyni, są trzy największe na Ziemi zagłębienia, powstałe w wyniku erozji skał powierzchniowych. Procesy te zachodziły w okresie kilku milionów lat. Największe zagłębienie - Makhtesh Ramon liczy sobie 300 m głębokości, 8 km szerokości i 40 km długości. Inną przyrodniczą atrakcją tej pustyni jest En Avdat - jeziorko położone w głębokim kanionie o bardzo stromych ścianach z dobrze widocznymi wylotami jaskiń. Jednak na terenie Izraela najbardziej fascynującym i niepowtarzalnym w skali całej Ziemi, jest głęboki rów tektoniczny, ciągnący się na przestrzeni ok. 400 km wzdłuż całej wschodniej granicy tego państwa. Park Narodowy Hurshat Tal -słynny z rosnących tu wiekowych dębów liczących sobie około 2000 lat. Morze Martwe położone jest w głębokim zapadlisku, między surowymi zboczami Pustyni Judejskiej i masywem Gór Moab w Jordanii. Jest to najgłębsze na lądzie stałym, zagłębienie w skorupie ziemskiej. Na szczególną uwagę zasługują trzy miejsca - Qumran, Ein Gedi i Masada. w miejscowości Timma -zwiedzić należy unikalny w skali światowej Park Natury z pozostałościami kopalń i hut miedzi sprzed 6-ciu tysięcy lat. Są to najstarsze kopalnie podziemne i piece hutnicze jakie dotychczas znamy. Eilat - miasto marzeń dla turystów, Park Narodowy Ein Gedi. Jest to malowniczy, pustynny kanion Nahal David, w którym bujna roślinność daje schronienie wielu zwierzętom. Aby w pełni zobaczyć piękno tego miejsca, warto tu przyjść jeszcze przed wschodem słońca, przed nadejściem tłumów turystów. Największą atrakcją rezerwatu jest wodospad Dawida. Znany jest także Park Narodowy Massada. Ruch turystyczny w Izraelu przez prawie cały rok jest duży. Większość miast jest więc dobrze przygotowana na przyjęcie gości i oferuje liczne ułatwienia. Do Izraela dolecieć można z wielu krajów Europy i Ameryki Północnej. Drogą lądową dostać się można z Libanu, Egiptu i Jordanii.

7. Państwa afrykańskie

7.1. EGIPT

Obszar 1001,5 tys. km2; 26 gubernatorstw; 53,2 min ludności ; większe miasta : Aleksandria , Giza ; Egipcjanie 99%, Beduini, Nubijczycy. Egipt dzieli się na 4 regiony naturalne: dolinę i deltę Nilu, Pustynię Zachodnią, Pustynię Arabską oraz półwysep Synaj. Najcenniejszymi walorami turystycznymi Egiptu są niewątpliwie zabytki staroegipskiej architektury i sztuki, licznie występujące na całej długości doliny Nilu. Symbolem Egiptu stały się piramidy, których skupisko znajduje się na południe od Kairu. Najsłynniejsze są piramidy w Giza (dzielnica Kairu): Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa. Oprócz piramid znajdują się tu również posągi, w tym słynny Sfinks wyobrażający faraona Chefrena, a także świątynie, mastaby królewskie (rodzaj grobowców) i groby możnowładców. Duży kompleks zabytków zachował się też w miejscowości Sakkara, która w starożytności stanowiła część nekropoli Memfis. Najważniejszy jest tu zespół grobowy króla Dżesera z III dynastii, ze słynną piramidą schodkową, wzniesioną w XXVII w. p.n.e., uważaną za najstarszą piramidę egipską. Począwszy od Abydos, leży szereg miejscowości również znanych z zabytków staroegipskich. Abydos znane jest np. głównie ze swych świątyń, spośród których na uwagę zasługuje świątynia Seti z XIX dynastii. Należy jeszcze dodać, że ogromne zbiory bezcennych zabytków starożytnych zgromadzono w muzeach Egiptu, a zwłaszcza w Muzeum Egipskim w Kairze. Dużą atrakcją turystyczną starego Kairu jest bazar Chan al-Chalili, gdzie sprzedaje się m.in. dywany, wyroby jubilerskie, rozmaite artykuły spożywcze itp. Ważnym ośrodkiem turystycznym jest leżąca nad Morzem Śródziemnym Aleksandria. Nad Morzem Czerwonym, którego dużą atrakcją są przybrzeżne rafy koralowe, największymi kąpieliskami są: Hurghada (nazwa konwencjonalna, oficjalna to Al-Ghardaka), Ras Gharib, Dżamsa, Marsa al-Alam i Bur Safadża. Spośród uzdrowisk i stacji klimatycznych największym i najlepiej zagospodarowanym jest Heluan (źródła żelaziste i siarkowe).Obiektami, które można zaliczyć do największych osiągnięć technicznych na świecie są w Egipcie: Kanał Sueski (otwarty w 1869 r.), najważniejszy obok Panamskiego kanał morski, oraz Wielka Tama na Nilu, mająca 3,8 km długości i 111 m wysokości.

7.2 LIBIA

Libia ma 5 900 000 mieszkańców. Większość populacji tego kraju to Arabowie. Powierzchnia Libii wynosi 1 759 540 km². Libijskie plaże nie są tak zatłoczone jak egipskie i tunezyjskie, a uwielbiane przez turystów antyczne ruiny, robią nawet większe wrażenie, niż te w sąsiednich krajach. Jedyną barierą rozwoju turystyki w Libii są ograniczenia wprowadzone przez władze kraju, do Libii rzadko są wpuszczane zorganizowane grupy turystów. Jednak, jak potwierdzają badania oraz prognozy autorów przewodnika "The Lonely Planet", w Libii duże szanse rozwoju ma turystyka indywidualna. Około 90 proc. powierzchni Libii zajmuje Sahara. Jednak główne atrakcje turystyczne znajdziemy na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Libia to ogromny kraj, który z pewnością może stać się wielkim hitem turystycznym chociażby ze względu na wspaniałe zabytki rzymskie. Atrakcji jest jednak dużo więcej m.in. wspaniałe, puste plaże i tanie ośrodki wczasowe. W Trypolisie należy zobaczyć; zamek Assai al.-Hamra-zamek  nosi nazwę czerwonego zamku i stanowi główną atrakcję Trypolisu . Jest  położony przy Placu Zielonym (Green Square). Jego wnętrze to małe miasteczko z wieloma ulicami, korytarzami, placami, domami wybudowanymi w okresie od XVI do XIX wieku i  ozdobione  antycznymi kolumnami, rzeźbami oraz mozaikami. Muzeum Dżamahirijii- to rodzaj muzeum narodowego medynę-stara dzielnica, to niemal w całości dzielnica handlowa , nad  dachami której góruje okazały meczet Achmeda Paszy Karamanlisa.

Leptis Magna  położone około 100 km. na wschód od Trypolis jest najlepiej zachowanym miastem rzymskim w basenie Morza Śródziemnego. Oto co należy zobaczyć: Łuk  Septymiusza Sewera z  roku 203;   z żółtego wapienia, z kolumnami korynckimi i repliką reliefu przedstawiającego  cesarską rodzinę . Łaźnie Hadriana - mury, wzniesione początkowo z piaskowca i wapnia, zostały  później pokryte marmurowymi płytami.. Forum Sewera -  rumowisko,  w którym dostrzec można kapitele korynckie, pozbawione  głów posągi, cokoły z fragmentami reliefów, resztki arkadowego portyku z głowami Meduz. Targowisko -  to prostokątny plac, otoczony ze wszystkich stron kolumnowym portykiem. Teatr -  zbudowany w pierwszych latach nowej ery, zadziwia swym doskonałym pięknem, funkcjonalnością i dobrym stanem. Drugi  teatr w Afryce (po Sabracie). Inne miasta to: Kabaw, Ghadames.

Do Libii kursuje kilka samolotów z krajów arabskich i Europy. Autobusem dostać się można z Aleksandrii i Kairu (Egipt) oraz Safakis, Gebes, Medeniny i Tunisu (Tunezja).

7.3 TUNEZJA

Obszar 163,6 tys. km2; 21 wilajetów, 7,9 min ludności ,większe miasta : Safakis , Bizerta , Kabis (Gabes, ); Arabowie i Berberowie. Większość terytorium Tunezji zajmują niziny i niewysokie wyżyny, a tylko w północno-zachodniej części wznoszą się pasma górskie Atlasu Tellskiego i Saharyjskiego. Tunis-centrum Tunisu stanowi stare arabskie miasto - Medi-na, z wieloma zabytkowymi meczetami, m.in. Wielkim Meczetem (az-Zajtuna; VIII w.). W Tunisie znajduje się też słynne Muzeum Bardo, drugie pbok Muzeum Egipskiego w Kairze, najważniejsze muzeum Afryki, w którym zgromadzone  są   bogate   zbiory z wczesnego okresu historii Afryki Północnej, m.in. kolekcje mozaik rzymskich. W pobliżu Tunisu leżą ruiny Kartaginy. Ruiny budowli starożytnych na terenie Tunezji znajdują się również w Dugga, Sbeitla, Thuburbo Majus, Bulla Regia, Utyce i Al-Dżamm. Największe po stolicy kraju miasta Tunezji to leżące na wybrzeżu Safakis i Susa. Znajdują się tu zabytki sztuki arabskiej: meczety, stare dzielnice, pałace. Z pozostałych miast Tunezji najwięcej zabytków arabskich ma założony w VII w. Kairuan. Jest to jedno ze świętych miast islamu. Z wielu zabytków Kairuanu wymienić należy: Wielki Meczet (Sidi Okba) z VII w., basen Aghlabidów i studnię Bir Baruta. Najbardziej znanymi miejscowościami wypoczynkowymi nad Morzem Śródziemnym w Tunezji są Al-Hammamat i wyspa Dżarba-wyspa ma także dobrą dostępność komunikacyjną (połączenia lotnicze i autostrada biegnąca po grobli). W głębi kraju atrakcyjnymi miejscami są oazy saharyjskie, a zwłaszcza Kafsa, Kabis, Nefta i Tozer.

7.4. ALGIERIA

Obszar 2381,7 tys. km2; 48 wilajetów; 24,9 min ludności (1989 r.); większe miasta: Oran Konstantyna , Annaba; Arabowie i Berberowie 99%, ponadto Europejczycy (ok. 70 tys.). Ponad 80% powierzchni Algierii zajmuje Sahara. Na tym olbrzymim obszarze występują różne typy krajobrazu pustynnego. Od północy Saharę ograniczają góry Atlas, biegnące równolegle do wybrzeży Morza Śródziemnego. Najwyższe ich pasmo — Atlas Tellski charakteryzuje się rzeźbą typu alpejskiego i piętrowym układem roślinności. Niewielkie fragmenty tych gór chronione są w parkach narodowych, m.in. Dżurdżura, Warszanis, Chrea i Babor. Północna Algieria, a zwłaszcza wybrzeża Morza Śródziemnego i Atlas Tellski odznaczają się walorami krajobrazowymi i bogactwem zabytków architektury oraz sztuki. W regionie tym znajdują się też główne miasta Algierii — Algier (składa się z dwóch części - starej arabskiej Kasby i nowego miasta typu europejskiego. W Kasbie zachowały się zabytkowe budowle, m.in. meczety Sidi Ab-darrahmana i Dżami Al-Dżadid, pochodzące z XVII w. ), Oran-miasto portowe kraju i Konstantyna. Z okresu starożytnego przetrwały w Algierii zwłaszcza miasta: Timgad, Lambessa, Dżamila i Tipasa. Góry Atlas, a zwłaszcza Atlas Tellski odznaczają się dużą różnorodnością form krajobrazowych. Znane są także z występowania gorących źródeł, wykorzystywanych już w starożytności do celów leczniczych. Obecnie miejscowościami uzdrowiskowymi są: Hammam Meskoutine, Hammam Salahine, Hammam Righa, Hammam Bou Hadjar i Hammam Boughrara. Dużą atrakcją gór Atlas jest możliwość uprawiania sportów zimowych w ich najwyższych partiach.

7.5. MAROKO

Obszar 444,6 tys. km2; 34 prowincje; 25,1 min ludności. większe miasta (tys.): Casablanca , Marrakesz, Fez, Al-Kunajtira .muzułmanie 99%;Większość Maroka zajmują góry Atlas, dzielące się na kilka pasm. Przez środek kraju   przebiega  pasmo  Atlasu  Wysokiego (Dżabal Tubkal 4165 m n.p.m.), a równolegle do niego w kierunku południowym Antyatlas, zaś na północy Atlas Średni, który z kolei przechodzi w rozległą Mesetę Marokańską. Na północy kraju, wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego wznoszą się góry Ar-Rif .Regiony turystyczne: Głównym regionem turystycznym Maroka są wybrzeża Oceanu Atlantyckiego i Morza Śródziemnego. Znajduje się tu kilka dużych miast, jak: Rabat-zachowało się wiele zabytków, m.in. Kasba Al-Udaja (XII w.), w której mieści się muzeum sztuki, wieża Hassana (XII w.) i brama Bab al-Ruwah (XII w.)., Casablanca-centrum turystycznym jest Plac Mohammeda V i bulwar Muhammad al-Hansali, przy których skupiają się sklepy z wyrobami sztuki ludowej.-, Tanger i Aga-dir oraz wiele mniejszych, a także liczne kąpieliska nadmorskie.

Poza wybrzeżem największymi ośrodkami turystycznymi Maroka są 3 dawne stolice królewskie: Fez-,pochodzący z IX w. meczet Karawijn, Marrakesz(najsłynniejszy jest meczet Kutubia z XII w., jeden z najwspanialszych pomników sztuki arabskiej. Do cennych zabytków należą także: bramy miejskie, mauzolea, medresy i pałace) i Meknes(najwspanialsza w całym Maroku brama miejska Bab Mansur).

W Maroku słabo rozwinięta sieć kolejowa, na południe pociągi dojeżdżają tylko do Marrakeszu; wiele jest połączeń promowych.

OBIEKTY ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA KULTURY I NATURY UNESCO:

HISZPANIA

• Meczet w Kordobie

• Alhambra i Generalife, Granada

• Katedra w Burgos

• Klasztor Escorial, Madryd

• Park Guell, Palacio Guell i Casa Mila, Barcelona

• Grota Altamira

• Stare miasto w Segovia wraz z akweduktami

• Kościół Cesarstwa Asturii w Ovideo

• Santiago de Compostela (stare miasto)

• Stare miasto Avila wraz z kościołem Extra Muros

• Architektura Mudejar w Teruel

• Historyczne centrum Toledo

• Park Narodowy Garajonay

• Stare miasto Caceres

• Katedra i zamek oraz archiwum Indian w Sewilli

• Stare miasto Salamanca

• Klasztor w Poblet

• Zespól archeologiczny w Merida

• Klasztor Santa Maria de Guadalupe

• Droga do Santiago de Compostela

• Park Narodowy Donana

• Historyczne miejskie mury Cuenca

• „ La Lonja de la Seda” w Walencji

• Los Medulos

• Palau de la Musica Catalona w Barcelonie

• San Millau Yuso i klasztor Suso (Kastylia)

• Alcala de Heneres- Uniwersytet

• Sztuka skalna basenu Morza Śródziemnego na Półwyspie Iberyjskim

• Laguna San Cristobal

• Kultura i Biodiversity na Ibizie

• Zespół archeologiczny Tárraco

• Ogród Palmowy w Elche

• Rzymski mur w Lugo

• Kataloński kościół w stylu katalońsko-romańskim w Vall de Boí

• Atapuerca-stanowisko archeologiczne

• Krajobraz kulturowy Aranjuez

• Zespoly renesansowych posągów- Ubeda, Baeza

• Most biskajski

• Park Narodowy Cañadas del Teide

FRANCJA

*Mont Saint-Michel wraz z zatoką * Katedra w Chartres * Wersal - zespół pałacowo-ogrodowy * Opactwo benedyktyńskie i wzgórze Vézélay * Jaskinie z malowidłami i rytami naskalnymi w dolinie Wezery (w tym jaskinia Lascaux) * Pałac i park w Fontainebleau * Katedra w Amiens * Teatr rzymski i okolice oraz łuk triumfalny w Orange * Rzymskie i romańskie zabytki Arles * Opactwo cystersów w Fontenay * Królewskie żupy solne w Arc-et-Senans * Place Stanislas, Place de la Carrie`re i Place d'Alliance w Nancy * Kościół w Saint-Savin sur Gartempe * Korsyka - przylądki Girolata i Porto, rezerwat przyrody Scandola i zatoki Piany * Rzymski akwedukt Pont du Gard * Grande île (Wielka Wyspa) w Strasbourgu * Nadbrzeża Sekwany w Paryżu * Katedra Notre-Dame, opactwo Saint-Remi i pałac arcybiskupi w Reims * Katedra w Bourges * Zabytkowe centrum Awinionu * Canal du Midi * Ufortyfikowane stare miasto w Carcassonne * Pireneje - Mont Perdu/Monte Perdido (wpis rozszerzony w 1999) - wspólnie z Hiszpanią * Szlaki pielgrzymkowe do Santiago de Compostela * Zespół zabytkowy w Lyonie * Okręg Saint-Emilion * Miejskie wieże strażnicze (beffroi) we Flandrii, Walonii i północnej Francji - wspólnie z Belgią * Dolina Loary między Sully-sur-Loire i Chalonnes * - Provins - średniowieczne miasto targowe * Hawr, miasto odbudowane przez Auguste'a Perreta

* Port de la Lune (Księżycowy Port) w Bordeaux

WŁOCHY

• Malowidła naskalne w Valcamonica koło Bresica

• Kościół i konwent Dominikański Santa Maria delle Grazie z „Ostatnią wieczerzą” Leonarda da Vinci

• Historyczne centrum Florencji

• Wenecja wraz z lagunami

• Piazza del Duomo w Pizie

• Historyczne centrum San Gimignano

• I Sassi di Matera (osady troglodytów)

• Vicenza-(miasto, Palladino, Veneto)

• Historyczne centrum Sieny

• Historyczne centrum Neapolu

• Ferrara- miasto renesansowe

• Crespi d’Adda- miasto przemysłowe z XIX w.

• Zamek del Monte

• „Trulli” w Alberobello k. Pugli (domy w wapieniach)

• Wczesnochrześcijańskie budowle i mozaiki w Ravennie

• Renesansowe centrum miasta Pienza (Toskania)

• Zespół San Lencio (Pałac królewski w Caserata i akwedukty w Vanvitelli)

• Pałac królewski księcia Savoy k.Turynu

• Ogród botaniczny w Padna

• Zespół architektury w Modena (katedra, plac ,wieża)

• Zespół archeologiczny Pompei Herculanum i Torre Anunzieta

• Villa Romana del Casale (przykład wiejskiej rezydencji)

• Su Nuxuri di Barumini (prehistoryczna architektura na Sardynii)

• Portovenere, Cinque Terre i liguryjskie wyspy (Tino, Polomina i Tenetto)

• Wybrzeże Amalfitana koło Amalfi i Ravello (walory krajobrazu kulturowego)

• Zespół archeologiczny w Agigento. Grecka kolonia z VI w. p.n.e.

• Cilento i Vallo di Piano Park Narodowy ze stanowiskami archeologicznymi Paestum, Veila i Certosadi Padula

• Historyczne centrum Urbino

• Archeologiczne stanowiska bazyliki w Aquileia

• Willa Adriana (Tivoli)

• Miasto Verona

• Wyspy Eolskie

• Bazylika św. Franciszka i inne miejsca franciszkańskie w Asyżu

• Willa d’este (Tivoli)

• Późnobarokowe miasto Val di Noto (Południowa Sycylia)

• Sacri Monti w Piemoncie i Lombardii

• Val d’Orcia

• Etruskie nekropolie (Cerveteri, Tarkwinia)

• Syrakuzy i skalna nekropolia w Pantalica

• Historyczne centrum Genui z zespołem późnorenesansowych rezydencji miejskich wzdłuż Le Strade Nuove

WŁOCHY/WATYKAN

• Historyczne centrum Rzymu

• Eksterytorialne miasto Watykan

MALTA

• Miasto Valetta

• Świątynie megalityczne na wyspie Gozo

• Hal Saflieni Hypogeum (bloki cyklopów)

SŁOWENIA

• Grota w Skocjan

CHORWACJA

• Stare Miasto w Dubroniku

• zespół historyczny w Splicie wraz z Pałacem Dioklecjana

• Park Narodowy Jezior Plitwickich

• historyczne miasto Trogir

• Pałac Biskupów I Bazylika Eufrazjana w historycznym centrum Poreč

• katedra św. Jana w Szybeniku