- •Альдэгіды і кетоны – вуглевадароды, якія ўтрыміваюць у малекуле функцыянальную групу: карбанільную.
- •Калі карбанільная група звязана з адным вуглевадародным радыкалам – альдегіды, з двума –
- •Наменклатура Рацыянальная:
- •Сістэматычная:
- •Спосабы атрымання
- •1.Кумольны метад, атрымліваюць і фенол, і ацэтон
- •3. Акісленне спіртоў:
- •Дэгідраванне спіртоў: Ag, 400OC
- •5. Піроліз салей карбонавых кіслот (Ca, Ba)
- •6. Гідратацыя алкінаў (гл. хімічныя ўласцівасці
- •7. Оксасінтэз алкенаў
- •Гамолагі этылена даюць сумесь альдегідаў з нармальным і разгалінаваным ланцугом:
- •Фізiчныя ўласцівасці
- •Хімічныя ўласцівасці. Электроная формула карбанільнай групы:
- •1) Рэакцыі з Н2О.
- •2). Рэакцыі са спіртамі:
- •Паўацэталі не вылучаюцца з-за іх неўстойлівасці, далей ператвараюцца ў ацэталі ў рэакцыі з
- •У кіслым асяроддзі ацэталі падвяргаюцца гідролізу, у шчолачным – устойлівыя. Таму ўтварэнне ацэталей
- •3) Рэакцыі AN з
- •4) Рэакцыя з HCN. Прыводзіць да ўтварэння гідроксінітрылаў і дазваляе павялічыць вугляродны ланцуг
- •CH3С OHCNHO
- •5) Рэакцыі з магнійарганічнымі злучэннямі.
- •2. Рэакцыі замяшчэння кіслароду
- •Нуклеафілы:
- •1). Рэакцыя з аміяком і амінамі: Рэакцыя прыводзіць да імінаў, якія няўстойлівы, палімерызуюцца:
- •З амінамі ўтвараюцца N-замешчаныя іміны, якія з’яўляюцца больш стабільнымі за прадукты з аміяком.
- •2). Рэакцыя з гідразінамі. Утвараюцца гідразоны:
- •Арылгідразоны маюць
- •3) Рэакцыя з гідраксіламінам:
- •3. Рэакцыі аднаўлення альдэгідаў і кетонаў: атрыманне спіртоў - першасных ці другасных.
- •б). Аднаўленне комплекснымі гідрыдамі металаў:
- •4) Акісленне альдэгідаў.
- •б) Жосткае акісленне альдэгідаў у кіслоты (KMnO4 / H2SO4 ці
- •2). Самаакісленне і самааднаўленне -
- •5. Рэакцыі па аліфатычнаму R.
- •Галаформная рэакцыя:
- •2) Рэакцыі па араматычнаму
- •Асобныя прадстаўнікі:
- •Ацэтон - растваральнік лакаў і фарбаў.
- •Цыклагексанон –ужываюць у вытворчасці капралактаму і адыпінавай кіслаты.
5. Піроліз салей карбонавых кіслот (Ca, Ba)
O O |
|
|
|
o |
O |
|
R-C |
C |
|
R1 |
300 C R |
|
C R1 |
|
|
|||||
|
|
|||||
O-Ca -O |
|
|
- CaCO3 |
|
6. Гідратацыя алкінаў (гл. хімічныя ўласцівасці
алкінаў, рэакцыя Кучарава).
7. Оксасінтэз алкенаў
H C |
CH + C=O |
+ H2 |
Co |
||||||
to, p |
|||||||||
2 |
2 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
CH |
CH |
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
3 |
2 |
|
H |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
Гамолагі этылена даюць сумесь альдегідаў з нармальным і разгалінаваным ланцугом:
CH3 |
|
HC CH2+ C=O + H2 |
Co |
|
|
|||||
|
to, p |
|
|
|||||||
|
|
|
||||||||
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
O |
CH3 |
|
CH2CH2C + CH3 |
|
CH |
|
C |
H |
|||
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
H |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CH3 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
Фізiчныя ўласцівасці
Фармальдэгід – газ. Ацэтальдэгід, ацэтон - вадкасці,
растваральныя ў вадзе, за кошт утварэння з ёй вадародных сувязяў.
З павелічэннем даўжыні ланцуга растваральнсць зніжаецца, араматычныя кетоны і альдэгіды дрэнна ці не растваральныя ў вадзе.
Альдэгіды і кетоны маюць больш нізкія Ткіп за спірты і кіслоты, бо не ўтвараюць
вадародных сувязяў.
Хімічныя ўласцівасці. Электроная формула карбанільнай групы:
|
|
|
|
||
120o |
||
C |
O |
1) Рэакцыі з Н2О.
CH3 |
С |
|
HOH |
CH3-CH2 |
O |
1 |
|
|
|
CH3 |
|
бутан о н |
|
||
|
|
|
CH3-CH2 C OH |
|
|
|
OH |
|
|
|
ãåì -äû î ë |
|
|
|
бутан о н а |
2). Рэакцыі са спіртамі:
O
ÑH3 ÑH
C2H5OH |
OH
CH3 HC OC2H5
1-ýòî ê ñ³ýòàí î ë (п а¢ацэталь)
Паўацэталі не вылучаюцца з-за іх неўстойлівасці, далей ператвараюцца ў ацэталі ў рэакцыі з другой малекулай спірту:
OH |
C2H5OH/ H |
|
CH3 C OC2H5 |
||
|
H
OC2H5
CH3 C OC2H5 H2O
H
1,1-ды это кс³этан (ацэталь)