Сборник лекций и упражнений по карельскому языку (ливвиковское наречие)
.pdf5.________________________________________
____________________________________________
6.________________________________________
____________________________________________
Harjoitus 3. Täytä taulukko da keksi luajittuloin sanamuodoloinke seiččie virkehty.
Risti- |
Elät- |
Elän- |
Muan- |
Planie- |
Kirjoin |
Erila- |
kan- |
ti- |
dy- |
tiede- |
toin da |
, lehti- |
zien |
zan |
löin |
pai- |
helli- |
konti- |
löin, |
objek- |
ni- |
ni- |
koin |
zien |
nentoin |
pruaz- |
toin |
met, |
met |
nimet |
objek- |
nimet |
nie- |
da |
tua- |
|
|
toin |
|
koin |
mu- |
tan- |
|
|
nimet |
|
nimet |
sto- |
ni- |
|
|
|
|
|
pai- |
met, |
|
|
|
|
|
koin |
su- |
|
|
|
|
|
nimet |
guni- |
|
|
|
|
|
|
met |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17 |
|
|
|
1. ________________________________________
____________________________________________
2.________________________________________
____________________________________________
3.________________________________________
____________________________________________
4. ________________________________________
____________________________________________
5.________________________________________
____________________________________________
6.________________________________________
____________________________________________
18
Harjoitus 4. Täytä taulukko da keksi luajittuloin sanamuodoloinke kuuzi virkehty.
Kodi- |
Puuloin |
Linduloin |
Muarjoin |
Luonnon |
Kaloin |
žiiva- |
nimet |
nimet |
nimet |
ilmivölöin |
nimet |
toin |
|
|
|
nimet |
|
nimet |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.________________________________________
____________________________________________
2._______________________________________
____________________________________________
3.________________________________________
____________________________________________
4.________________________________________
____________________________________________
5.________________________________________
____________________________________________
19
6.________________________________________
____________________________________________
Harjoitus 5. Ližiä pädevy substantiivu da muuta sanaliitot monikkoh.
Malli: korgei gu __________ → korgei gu puu → korgiet puut.
magei gu _________________________________. libei gu ___________________________________. hil’l’u gu __________________________________. kebjei gu __________________________________. suuri gu ___________________________________. jygei gu ___________________________________. terävy gu __________________________________. valgei gu __________________________________. pitky gu ___________________________________. čoma gu ___________________________________. pehmei gu _________________________________. näl’gähine gu ______________________________. terveh gu __________________________________. viizas gu __________________________________. vihažu gu _________________________________. madal gu _________________________________. pimei gu _________________________________.
20
sangei gu _________________________________.
NOMINOIN VARDALOT
Karjalan kieles kai nominat jagavutah yksida
kaksivardalohizih. |
|
|
|
|
Yksivardalohizil |
nominoil |
on |
vaiku |
yksi, |
vokalivardalo (Huom! vokalivardalos voijah tapahtuo eri vokalimuutokset), kudai ilmenöy kaikis sanan muodolois (ezim.: sana (sana-) – sana-t, sanu-a (a→u), sanoi-s (a→o)). Kaksivardalohizil nominoil on kaksi vardaluo: vokalivardalo (VV) da konsonantuvardalo (CV). Kaksivardalohizien nominoin vokalivardalo löydyy kaikis yksikön da monikon sijois, paiči yksikön partitiivua. Kaksivardalohizis nominois yksikön partitiivan piäteh liittyy vaiku konsonantuvardaloh (ezim.: vastavus (vastavukse-, vastavus-) – vastavukse-
t, vastavus-tu, vastavuksi-s). |
|
|
||
Vokalih |
loppujua |
vardaluo |
sanotah |
voka- |
livardalokse. Konsonantah loppujua vardaluo sanotah konsonantuvardalokse.
Vokalivardalo voi olla luja da heikko. Luja vokalivardalo löydyy yksikön partitiivas da illatiivas
(ezim.: vačču (vačča-) – vačča-h, vačču-a; tyttö
(tyttö-) – tyttö-h, tytty-ö). Heikko vokalivardalo löydyy
21
yksikön kaikis toizis sijois (ezim.: vačču (vača-) – vača-t, vača-s; vača-späi; tyttö (tytö-) – tytö-t, tytö-l, tytö-lpäi).
Nygöi kaččelemmo yksida kaksivardalohizien nominoin lajiloi.
Yksivardalohizih nominoih kuulutah:
Yksivardalohi- |
Nominoin |
Yks. |
part. |
Toizien |
zien nominoin |
vardalot |
da |
illat. |
yks. sijoin |
lajit |
|
muvvot |
muvvot |
|
|
|
|
|
|
a-/ä-loppujat |
raba (ra-ba-; |
rabu-a |
rava-n |
|
nominat |
rava-) |
raba-h |
rava-s |
|
|
oma (oma-) |
omu-a |
oma-t |
|
|
omah |
oma-l |
a-/ä- |
nenä (ne- |
neni-ä |
nenä-t |
vardalohizet |
nä-) |
nenä-h |
nenä-lpäi |
nominat |
|
|
|
|
syvä |
syvi-ä |
syvä-n |
|
(syvä-) |
syvä-h |
syvä-späi |
u-/y-loppujat |
toppu |
toppu-a |
topa-t |
nominat |
(toppa-; |
toppa-h |
topa-n |
|
topa-) |
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
hoikku |
hoikku-a |
hoika-s |
|
(hoikka-; |
hoikka-h |
hoika-le |
|
hoika-) |
|
|
a-/ä- |
vägevy |
vägevi-ä |
vägevä-t |
vardalohizet |
(vägevä-) |
vägevä-h |
vägevä- |
nominat |
|
|
späi |
|
märgy |
märgi-ä |
märrä-le |
|
(märgä-; |
märgä-h |
märrä-t |
|
marrä-) |
|
|
|
|
|
|
o-/ö-loppujat |
tundo |
tundu-o |
tunno-n |
nominat |
(tundo-; |
tundo-h |
tunno-t |
|
tunno-) |
|
|
o-/ö- |
alango |
alangu-o |
alango-s |
vardalohizet |
(alango-) |
alango-h |
alango-t |
nominat |
hörö |
|
|
|
höry-ö |
hörö-n |
|
|
(hörö-) |
||
|
hörö-h |
hörö-t |
|
|
|
||
|
häpäkkö |
häpäkky-ö |
häpäkö-l |
|
|
||
|
(häpäkkö-; |
|
|
|
|
|
|
|
23 |
|
|
|
häpäkö-) |
häpäkkö-h |
häpäkö-le |
|
|
|
|
u-/y-loppujat |
algu (algu-; |
algu-u |
allu-t |
nominat |
allu-) |
algu-h |
allu-s |
u-/y- |
|
|
|
vardalohizet |
vilu (vilu-) |
vilu-u |
vilu-n |
nominat |
|
vilu-h |
vilu-t |
|
vävvy |
vävvy-y |
vävvy-n |
|
(vävvy-) |
vävvy-h |
vävvy-t |
|
käby |
käby-y |
kävy-späi |
|
(käby-; |
käby-h |
kävy-t |
|
kävy-) |
|
|
|
|
|
|
i-loppujat |
tuppi |
tuppi-i |
tupi-n |
nominat |
(tuppi-; tupi-) |
tuppi-h |
tupi-t |
i-vardalohizet |
|
|
|
nominat |
|
|
|
i-loppujat |
lambi |
lambi-e |
lamme-s |
nominat |
(lambe-; |
lambe-h |
lamme-t |
e-vardalohizet |
lamme-) |
|
|
nominat |
|
|
|
Huom! Paiči |
|
|
|
|
24 |
|
|
sanoi, kudamien |
|
|
|
lopus on -hi, -li, - |
|
|
|
ni, -ri, -zi, -ksi, -psi |
|
|
|
pitkäh vokalih |
pii (pii-) |
pii-dy |
pii-t |
ii, uu-, yy- |
|
pii-h |
pii-l |
loppujat |
|
|
|
yksitavuhizet |
syy |
syy-dy |
syy-späi |
nominat |
(syy-) |
syy-h |
syy-ttäh |
|
|
|
|
pitkäh vokalih |
kondii |
kondie-du |
kondie-t |
ii-loppujat |
(kondie-) |
kondie-h |
kondie-le |
kaksitavuhizet |
|
|
|
ie-vardalohizet |
niistii |
niistie-dy |
niistie-n |
nominat |
(niistie-) |
niistie-h |
niistie-t |
|
|
|
|
diftongoih ua-, |
mua (mua-) |
mua-du |
mua-späi |
iä-, uo-, yö- |
|
mua-h |
mua-s |
loppujat |
|
|
|
yksitavuhizet |
piä (piä-) |
piä-dy |
piä-n |
nominat |
|
piä-h |
piä-t |
|
|
|
|
ai-/äi-loppujat |
kadai |
kadaju-a |
kadaja-s |
aja-/äjä- |
(kadaja-) |
kadaja-h |
kadaja-t |
vardalohizet |
|
|
|
nominat |
pedäi |
pedäji-ä |
pedäjä-s |
|
(pedäjä-) |
pedäjä-h |
pedäjä-t |
Huom! Erähil ai- |
|
|
|
loppujil nominoil |
urai (urua-) |
urua-du |
urua-le |
|
|
|
|
|
25 |
|
|
vardalon lopus |
|
urua-h |
urua-t |
kaikis sijois on –ua |
|
|
|
|
|
|
|
ai-, äi-, oi-, ui-, |
ajai (ajaja-) |
ajaju-a |
ajaja-n |
yi-, ii-, ju-, jy- |
|
ajaja-h |
ajaja-t |
loppujat par- |
|
|
|
tisiipat, ku- |
kyndäi |
kyndäji-ä |
kyndäjä-n |
damat muu- |
(kyndäjä-) |
kyndäjä-h |
kyndäjä-t |
tuttih substan- |
|
|
|
tiivoikse. |
pakiččii |
pakiččiju-a |
pakiččija-n |
Niilöin vardalos |
(pakiččija-) |
pakiččija-h |
pakiččija-t |
on aja-, äjä-, |
|
|
|
oja-, uja-, yjä-, |
|
|
|
ijä-, ija-. |
|
|
|
|
|
|
|
ei-loppujat ie- |
selgei |
selgie-dy |
selgie-n |
vardalohizet |
(selgie-) |
selgie-h |
selgie-t |
nominat |
|
|
|
|
valgei |
valgie-du |
valgie-n |
|
(valgie-) |
valgie-h |
valgie-t |
|
|
|
|
oi-/öi-loppujat |
ahmoi |
ahmoi-du |
ahmoi-le |
oi-/öi-varda- |
(ahmoi-) |
ahmoi-h |
ahmoi- |
lohizet nominat |
|
|
lpäi |
|
kägöi |
kägöi-dy |
kägöi-le |
|
|
|
|
|
26 |
|
|