
2.2 Шығарылатын өнімнің есептік бағасын анықтау
Өнімге кәсіпорын бағасы келесі формула бойынша анықталады:
Бк = ӨҚтол + Пөтк = ӨҚтол + Rр ј · ӨҚтол , ( 3 )
0мұндағы Пөтк - өнімді өткізуден түскен пайда;
Rр - өнімнің рентабельділік деңгейі (20 – 40 %).
А: Бк =37998+(37998 · 0,2) · 37998=288809898
Б: Бк =39149+(39149 · 0,2) · 39149=306569555
Өнімді өткізу бағасы мына формуламен анықталады:
Бөтк = Бк + Шққс + Шак , ( 4 )
мұндағы Шққс - қосымша құнға салық (қосымша 3);
Шак - акциз (есептеу техникаларына қолданылмайды).
A: Бөтк =288809898+(288809898 ·0.12)=323467088
Б: Бөтк =306569555+(306569555 · 0,12)=343357901
Тауарды дүкендер немесе көтерме сатып алушылар арқылы сататын болса, онда өткізу бағасына қосылатын баға Бк–дан 15-20% мөлшерінде алуға болады).
Сонымен екі өнім түрі бойынша есептелген бағалар 11-кестеге енгізіледі.
11 кесте - Өзіндік құн және өнім бағасы
Көрсеткіштер атауы |
Белгіленуі |
Өнім А |
Өнім Б |
Толық өзіндік құн |
ӨҚтол |
37998 |
39149 |
Өнімді өткізуден түскен пайда |
Пөтк |
323467088 |
343357901 |
Кәсіпорын бағасы |
Бк |
288809898 |
306569555 |
Қосымша құнға салық |
Шққс |
288769600 |
306528840 |
Алып сатушының қоспа бағасы |
Та.с. |
43321484 |
45985433 |
Өткізу бағасы |
Бөтк |
323467088 |
343357901 |
2.3 Баланстық пайда
Келесі кестеге өнімнен түскен түсімді және пайданы (баланстық пайданы) анықтау керек.
Нарықтық баға бойынша өткізілген өнімнің түсімінің шамасы (бpутто) келесідей анықталады:
, (
5)
мұндағы Wi - өткізілген тауардың саны, дана (шығарылған өнім санымен тең деп алуға болады).
Бір дана тауардың өнімді өткізу бағасы:
A: Бөтк =323467088/3000=107822
Б: Бөтк =343357901/6000=57226
Кәсіпорын бағасы бойынша өткізілген өнімнің түсімінің шамасы (нетто) келесідей анықталады:
, (
6)
Бір дана тауарға кәсіпорын бағасы:
А: Бк =288807000/3000=96269
Б: Бк =306564000/6000=51094
Өнімді өткізуден түскен пайда анықталады:
, (
7 )
Кәсіпорынның кәсіпкерлік қызметін көрсететін баланстық пайда төмендегідей анықталады:
Пб = Пөтк + Пб.ө. + Vт - Vш - Шсал, ( 8)
мұндағы Пб.ө. – басқа да өткізулерден түскен пайда (қажетсіз, артық және өндірістен шығарылған активтерді сатудан түскен пайда Пөтк- дан 10-20 %);
Vт – басқа да атқарылған қызметерден түскен табыстар (бағалы қағазар мен басқа бірлескен кәсіпорындарда өз үлесі бар болуы себепті, айыпұлдар қабылдау, басқа кәсіпорындардың келісім-шарттарды бұзуына байланысты төлемдер, Пөтк –дан 7-10 %);
Vш - басқа да атқарылған қызметтерден болған шығындар (айыппұлдар, басқа кәсіпорындардың келісім-шарттарын бұзуына байланысты төлемдер, Пөтк-дан 2-3 %) ;
Шсал - салықтар.
Салықтарды келесідей анықтауға болады (қосымша 3),:
Есептік-сызба жұмыста басқада салықтар түрлерін ЕАҚ-нан 15-25 % деп алуға болады;
Пб =5357721000000+535772100000+37500470000-107154400000 -526.7=5941709000000
ЕАҚтөм – кәсіпорын қызметкерлерінің төменгі еңбек ақы қоры. Оны келесідей анықтауға болады:
ЕАҚтөм = ЕАтөм ј Ржалп ј 12, (9)
мұндағы ЕАтөм – елдегі төменгі айлық еңбек ақы;
Ржалп – кәсіпорын қызметкерлерінің жалпы саны.
ЕАҚтөм =30000 · 116 · 12=41760000
Баланстық пайданы анықтап болғаннан соң, оның қалай бөліп тарату бағыттары қарастырылады:
Табыс салығын төлеу – Шсал.т. Оның мөлшері:
Шсал.т. = ( Пб ) ј Мт.сал , (10)
мұндағы Мт.сал – табыс салығының мөлшерлемесі (қосымша 3).
Шсал.т. =5941709000000 · 0.2=1188342000000
2) Әртүрлі экономикалық санкциялар бойынша төлемдер (салық комитеті, санитарлық-эпидемиялық инспекциялар және т.б. мемлекеттік құрылымдар тарапынан) - Эс, оны Пб дан 1 % деп алуға болады.
3) Резервтік қорға аудару- Қрқ.