Тапсырма :

₁₎ Сынақ _NRT жоспары бойынша жүргізілген. Жоспар бойынша _{N=80, T=180 сағ.}. Сынақ кезінде істен шығу оқиғаларының уақыттары тіркелген_{: t1=48, t2=75, t3=118, t4=142 және t5=175 сағ.} Сынақ нәтижелері бойынша істен шығу қарқынын _λ^* есептеп табыңдар

_{2) (t1, t2) уақыт интервалында қалыпқа келтірілетін жүйеге бақылау жүргізіліп, n(t1, t2) істен шығу оқиғалары тіркелген. Бақылауға дейін жүйе t1 сағ жұмыс істеген, ал бақылау соңында жалпы жұмыс уақыты t2 сағ. құрады. t1=350 сағ. t2=1280 сағ. және n(t1, t2)=15 деп алып, істен шығу аралығындағы жұмыс істеу уақытын табыңдар.}

_{3) N=100 қалыпқа келтірілетін жүйелерді эксплуатациялау кезінде істен шығу сандарын n әрбір Δt=100 сағ. интервалында тіркеуге алып отырған. 1000 сағ. өткендегі бақылау нәтижелері төмендегі кестеде келтірілген}

Δti сағ.	0-100	100-200	200-300	300-400	400-500	500-600	600-700	700-800	800-900	900-1000
n	2	4	6	7	8	9	9	10	10	10

Сынақ нәтижелері бойынша істен шығу қарқынын _λ(t) есептеп, графигін тұрғызыңдар _{Ескертпе}: Есептеу кезінде келесі формуланы қолданыңдар _λ(ti)=

мұндағы N(t_i) - t_i уақыт моментіндегі сынақтан өтіп жатқан жүйелер саны, Δt – интервал ұзақтығы, n(Δt_i) - i- ші интервалда орын алған істен шығу сандары

Әдебиеттер қос 5 [15-26], қос .7 [16-28]

Бақылау сұрақтары:

1. _{λ(t) графигін салып, талдау жасаңдар}

2. Сенімділік көрсеткіштерін статистикалық анықтау

3. _{Қалыпқа келтірілетін жүйелердің сенімділік көрсеткіштері}

№8 практикалық сабақ

Тақырып: Сенімділіктің комплекстік көрсеткіштері

Сабақ мақсаты : Даярлық және оперативтік даярлық коэффициенттерін, сонымен қатар еріксіз тұру және техникалақ қолданыс коэффициенттерін анықтау.

Әдістемелік нұсқау: Қажетті теориялық мағлұматтар және есептерді шығаруға арналған формулалар 6 дәрісте келтірілген

Тапсырма:

1. Істен шығу аралықтарындағы жұмыс уақытының орта мәні t_cp=500 сағ., қалыпқа келтіру уақытының орта мәні t_вср=2 сағ.. Істен шығу аралықтарындағы уақыт таралымы экспоненциалдық заңдылыққа бағынады. Даярлық коэффициентін К_г және оперативтік даярлық коэффициентін К_ог(t) уақыттың t=200 сағ. мәнінде анықтаңдар. Сонымен қатар еріксіз тұру коэффициентін де К_п. анықтаңдар.

2) Қалыпқа келтірілетін жүйенің даярлық коэффициенті K_r = 0,9. Қалыпқа келтіру уақытының орта мәні t_вcp = 100 сағ. t = 10 сағаттағы жүйенің ақаусыз күйде болатындығының K_r (t) ықтималдылығын табыңдар .

3) Қалыпқа келтірілетін күрделі жүйенің істен шығу қарқыны тұрақты шама 1/сағ. Қалыпқа келтіру уақытының орта мәні t_вcp=100 сағ.. t₀=10 сағаттағы жүйенің жұмыстық күйде болу ықтималдылығын K_r (t) есептеңдер.

Әдебиеттер қос.7 [16-28], дәріс материалдары

: Бақылау сұрақтары:

1 Сенімділіктің қандай комплекстік көрсеткіштерін білесіңдер? Неге олар комплекстік деп аталады?

1. Даярлық коэффициенті және еріксіз тұру коэффициенті нені сипаттайды?

3 Даярлық коэффициенті мен техникалық қолданыс коэффициенттерінің айырмашылығы неде?

Локолдық жүйелердің сенімділігін есептеу

№9 практикалық сабақ

Тақырып: Параллель-тізбектей жалғанған құрылымдық схемасы бар жүйелердің сенімділігін есептеу.

Сабақ мақсаты: Күрделі жүйелердің сенімділігін айқындауға машықтану

Әдістемелік нұсқау: Қажетті теориялық мағлұматтар және есептерді шығаруға арналған формулалар 7 дәрісте келтірілген

Тапсырма:

1. Сенімділіктің төмендегі құрылымдық схемасы бойынша, жүйенің сенімділігін есепте

Жүйе бөлшектерінің сенімділігі берілген: p₁=p₂=0,6 ; p₃=p₄=0,8 ; p₅=0,9.

2. Резервтелген жүйенің сенімділік құрылымдық схемасы берілген.

Жүйе бөлшектерінің істен шығу қарқындары тұрақты _λ=const және сандық мәндері белгілі:

_{λ1= λ2=0.23*10}^-3_{, 1/ сағ.; λ3=0,5*10}^-4 _{1/ сағ.; λ4= λ5=0,4*10}^-3 _{1/ сағ.;}

Істен шыққанға дейінгі жүйенің жұмыс уақытының орта мәнін Т_ср табыңдар.

Ескертпе: Т_ср=, мұндағы Р_с(t) – жүйенің істен шықпау ықтималдылығы.

Әдебиеттер қос. 7 [29-45], дәрістік материалдар .

Бақылау сұрақтары:

1 Сенімділіктің құрылымдық схемасы дегеніміз не?

2 Қандай жағдайда сенімділіктің құрылымдық схемасында бөлшектер тізбектей жалғанады?

3 Қандай жағдайда сенімділіктің құрылымдық схемасында бөлшектер параллель жалғанады?

№10 практикалық сабақ

Тақырып: Жұлдызды схеманы үшбұрышқа және керісінше түрлендіру тәсілін қолдану.

Сабақ мақсаты: Тәсілді қолдана отырып, күрделі жүйелердің сенімділігін айқындау

Әдістемелік нұсқау: Қажетті теориялық мағлұматтар және есептерді шығаруға арналған формулалар 7 дәрісте келтірілген_{. Есептеу барысында келесі тәртіпті ұстану қажет}

1. Үшбұрыш схемасымен жалғанған 1, 2 және 5 бөлшектерді жұлдызды схемаға түрлендіру қажет.

2. Жұлдызды схема бөлшектерінің істен шығу ықтималдылықтарының эквивалентті мәндерін q₁, q₂, q₅ сәйкесінше формулаларды қолдана отырып анықтау қажет.

3. Эквивалентті схемадағы 1, 2 және 5 бөлшектердің істен шықпау ықтималдылықтарын р₁, р₂ , р₅. анықтау қажет

4. Эквивалентті схеманың (тізбектей-параллель жалғанған) істен шықпау ықтималдылығын анықтау қажет.