- •Формы кантролю і матэрыялы для кантролю ведаў студэнтаў частка I. Тэсты т э с т 1. Мова і соцыум
- •Т э с т 2. Гісторыя беларускай мовы
- •Т э с т 3. Гісторыя беларускай мовы
- •Т э с т 4. Стылістыка
- •Т э с т 5. Навуковы стыль
- •Т э с т 6. Афіцыйна-справавы стыль
- •Т э с т 7. Лексіка і фразеалогія
- •Т э с т 8. Культура маўлення
- •Т э с т 9. Культура маўлення
- •Т э с т 10. Культура маўлення
- •Т э с т 11. Культура маўлення
- •Частка II. Тэксты па спецыяльнасці для перакладу з рускай мовы на беларускую тэкст №1. Бюджетная система
- •Тэкст №2. Внешние и внутренние факторы банкротства
- •Тэкст № 3. Понятие банкротства
- •Тэкст №4. Финансовая система государства
- •Тэкст №5. Финансовые учреждения
- •Тэкст №6. Финансы
- •Тэкст №7. Что такое прибыль?
- •Тэкст №8. Маркетинг
- •Тэкст №9. Цена товара
- •Тэкст №6. Рынок ценных бумаг
Т э с т 7. Лексіка і фразеалогія
А1. Падбярыце правільны варыянт азначэння да паняцця лексікалогія.
1. Раздзел мовазнаўства, у якім вывучаецца гукавая сістэма мовы.
2. Раздзел мовазнаўства, у якім вывучаюцца правілы ўнармаванай перадачы вуснай мовы на пісьме.
3. Раздзел мовазнаўства, які вывучае слоўнікавы склад мовы, лексічныя значэнні слоў, іх паходжанне, развіццё і ўжыванне.
4. Раздзел граматыкі, у якім вывучаюцца заканамернасці спалучэння слоў у словазлучэнні і сказы, будова сказаў, іх структурныя тыпы.
5. Раздзел мовазнаўства, у якім вывучаюцца тэорыя і практыка складання слоўнікаў.
А2. Устанавіце адпаведнасць паміж лінгвістычным тэрмінам і яго значэннем.
|
А. Мнагазначнасць Б. Амонімы В. Сінонімы Г. Антонімы Д. Паронімы |
1) два ці больш слоў, якія гучаць аднолькава, але маюць розныя значэнні; 2) словы, якія абазначаюць адно паняцце, але адрозніваюцца адценнямі значэння або сты- лістычнай афарбоўкай, гучаннем і напісаннем; 3) аднакарэнныя словы, адной часціны мовы, з падобным гучаннем, але рознымі значэннямі; 4) словы, якія маюць некалькі лексічных значэн- няў, утвораных у выніку пашырэння перша-пачатковага значэння пры пераносе якасці, уласцівасці аднаго прадмета на другі; 5) словы адной і той жа часціны мовы з супраць- леглым значэннем |
А3. Устанавіце адпаведнасць паміж пластамі лексікі і часам яе фарміравання
|
А. Уласна беларуская лексіка Б. Агульнаславянская лексіка В. Агульнаўсходнеславянская лексіка Г. Індаеўрапейская лексіка |
1. ХІV – XX стст. 2. III тысячагоддзе да н.э. 3. VII – XII стст. 4. да III тысячагоддзя. да н.э. 5. XXI ст. |
А4. Паводле паходжання лексіка беларускай мовы падзяляецца на:
1) дыялектную
2) мнагазначную
3) устарэлую
4) запазычаную
5) спрадвечна беларускую
А5.Устанавіце адпаведнасць паміж паняццем і яго значэннем
|
А. Дыялектызмы Б. Прафесіяна-лізмы В. Тэрміны Г. Жарганізмы |
1) словы вузкага кола людзей якой-небудзь сацыяльнай або прафесійна-бытавой групы; 2) словы мясцовай гаворкі, якія ужываюцца толькі на абмежаванай тэрыторыі; 3) назвы прадметаў, дзеянняў пераважана ў вуснай мове людзей пэўнай прафесіі, рамяства, занятку; 4) словы-назвы прадметаў, з’яў, паняццяў, якія перасталі існаваць у сувязі са зменамі ў грамадскім жыцці, эканоміцы, культуры, навуцы і побыце людзей; 5) афіцыйныя літаратурныя словы, якія дакладна абазначаюць пэўныя паняцці навукі, тэхнікі, мастацтва
|
А6.Устанавіце адпаведнасць паміж паняццем і яго значэннем
|
А. Архаізмы Б. Гістарызмы В. Неалагізмы |
1) новыя словы або новыя значэнні вядомых слоў, якія зусім нядаўна ўзніклі, маюць адценне навізны і не ўвайшлі ў актыўны слоўнікавы запас; 2) афіцыйныя літаратурныя словы, якія дакладна абазначаюць пэўныя паняцці навукі, тэхнікі, мастацтва 3) словы вузкага кола людзей якой-небудзь сацыяльнай або прафесійна-бытавой групы; 4) устарэлыя назвы пэўных рэчаў, з’яў, якія існуюць і ў наш час; 5) словы-назвы прадметаў, з’яў, паняццяў, якія перасталі існаваць у сувязі са зменамі ў грамадскім жыцці, эканоміцы, культуры, навуцы і побыце людзей |
А7. Адзначце канструкцыі, у якіх выдзеленыя словы ўжыты ў пераносным значэнні:
1) востры язык
2) пахне ружа
3) поле дзейнасці
4) сохнуць па хлопцу
5) дуплаватае дрэва
А8. Вызначыць, якія з пранумараваных у сказе слоў з’яўляюцца мнагазначнымі:
Неба, вада1 і зямля2 іскрацца, пераліваюцца зіхатлівым3 бляскам, пахнуць то праснаватым, то горка-салодкім водарам4 коцікаў, лотаці і набрынялай чаромхай5.
А9. Адзначце словы-амонімы:
1) нязломны – ‘такі, якога нельга перамагчы, знішчыць’ і нязломны – ‘стойкі, цвёрды ў перакананнях’;
2) драбіны – ‘прыстаўныя лесвіцы’ і драбіны – ‘каляска’;
3) прасаваць – ‘гладзіць прасам’ і прасаваць – ‘апрацоўваць пры дапамозе прэса, сціскаць’;
4) нямы – ‘пазбаўлены здольнасці гаварыць’ і нямы – ‘маўклівы, ціхі’;
5) тромб – ‘згустак крыві, які ўтвараецца ў крывяносным сасудзе’ і тромб – ‘смерч над сушай з моцным ветрам, ападкамі і навальніцай’.
А10. Знайдзіце памылку ў лексічнай спалучальнасці слоў. Запішыце патрэбны прыметнік у пачатковай форме
Сізіфавай працай называюць цяжкую да знясілення, але марную, бескарыслівую працу.
А11. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленнымі словамі і іх характарыстыкай.
|
А. Бесклапотны смех – бестурботны характар Б. Птушка ляцела нізка – нізка пацерак В. Гадзіна цягнулася як вечнасць – прайшло імгненне Г. Водны басейн – вадзяная пара |
1. Амонімы 2. Паронімы 3. Сінонімы 4. Антонімы 5. Мнагазначнасць |
А12. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі словамі і іх характарыстыкай.
|
А. Выдалі абанемент – наш абанент Б. Кваліфікацыйны разрад – электрычны разрад В. Добры чалавек – злы чалавек Г. Мяняць курс – мяняць напрамак |
1. Амонімы 2. Паронімы 3. Сінонімы 4. Антонімы 5. Мнагазначнасць |
А13. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі словамі і іх характарыстыкай.
|
А. Выслаць ліст – выслаць скрынку паперай Б. Адшукаць сцяжынку – згубіць кнігу В. Адбітак неба – мелі адбіццё ў душы Г. Выступіць ў паход – выступіць з канцэртам |
1. Амонімы 2. Паронімы 3. Сінонімы 4. Антонімы 5. Мнагазначнасць |
А14. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннем.
|
А. Класці пад сукно Б. Звязваць па руках і нагах В. Жарты сказаць Г. Як на духу |
1. Пазбаўляць магчымасці свабодна дзейнічаць. 2. Не прымаць непасрэднага ўдзелу ў чым-небудзь, не мець ніякага дачынення да чаго-небудзь. 3. Вельмі шчыра, нічога не ўтойваць. 4. Пакідаць без увагі, без разгляду. 5. Зусім не простая з’ява. |
А15. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннем
|
А. Мераць на свой капыл. Б. Не падаць віду. В. Поезд пайшоў. Г. З лёгкай рукі. |
1. Пасля чыйго-небудзь пачынання, прыкладу. 2. Меркаваць пра каго-небудзь зусім аднолькава. 3. Нічым не выяўляць сваіх думак, намераў. 4. Меркаваць пра каго-небудзь, што-небудзь аднабакова, суб’ектыўна. 5. Занадта позна, з вялікім спазненнем. |
А16. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі
|
А. Вудзіць акунёў. Б.Выплакаць вочы. В. Грушы на вярбе. Г. Зраўняць з зямлёй. |
1. Пець рэпку. 2. Вырываць з коранем. 3. Табаку важыць. 4. Трапляць у нерат. 5. Трызненне сівой кабылы. |
А17. Устанавіце адпаведнасць паміж беларускімі і рускімі фразеалагізмамі.
|
А. Смех дый годзе Б. Проста з моста В. Зрабіць ласку Г. На свой капыл |
1. Сделать одолжение 2. На свой лад 3. Не велика беда 4. Смех да и только 5. С бухты барахты |
А18. Адзначце словы, лексічнае значэнне якіх указана няправільна
1) пустазелле – дзікарослыя расліны, якія заглушаюць пасевы культурных раслін;
2) ралля – вузкая палоска глебы, узараная плугам, а таксама паглыбленне, якое ўтварылася на яе месцы;
3) урадлівасць – рэчыва, якое ўносіцца у глебу для павелічэння ўраджаю;
4) угнаенне – здольнасць забяспечваць расліны пажыўнымі рэчывамі, даваць ураджай;
5) ураджайнасць – памёт, сумесь памёту і подсцілу, якая ўжываецца для ўгнаення глебы.
А19. Устанавіце адпаведнасць паміж словам і яго прыналежнасцю да лексічнай групы
|
А. Кавеня Б. Войт В. Лемантар Г. Гіпотэза |
1. Запазычанае слова 2. Гістарызм 3. Прафесіяналізм 4. Архаізм 5. Дыялектызм |
А20. Устанавіце адпаведнасць паміж словам і яго прыналежнасцю да лексічнай групы
|
А. Харунжы Б. Бактэрыя В. Сейбіт Г. Балбатун
|
1. Прафесіяналізм 2. Запазычанае слова 3. Гутарковае слова 4. Уласна беларускае слова 5. Гістарызм |