1.2 Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті
1-тапсырма Сұрақтарға жауап беріңіз
1. Сыртқы келбет, сымбаттылық дегенді қалай түсінесіз?
2. Адам сымбатының бұзылуына не себеп болады?
3. Омыртқа жотасының қисаюы неге байланысты болады?
4. Сыртқы келбеттің дұрыс қалыптасуы неге байланысты?
2-тапсырма Берілген сөздердің аудармасын сәікестендіріңіз. Сөйлем құрастырыңыз
ауырлық күші –
қимыл-қозғалыс –
қоршаған орта –
ғылыми ой –
сипат –
дара өзгешеліктер –
қайталанбастық –
эмоцияға берілу –
тұрақтылық –
ұнамды –
жарасымды –
өнімді –
сымбатты –
характеристика
стройный
душа; внутренний мир
неповторимость
усилие; нагрузка
продуктивный
научные умы
привлекательный
движение
окружающая среда
передоваться эмоциям
индивидуальные особенности
постоянство
жан дүние – приятный
3-тапсырма Мәтінді оқып, өз ойларыңызбен жалғастырыңыз
Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті
Адамның сыртқы келбеті мінез-құлқымен тығыз байланысты. Кез келген адамды бір көргенде-ақ оның көзі, қасы, беті, құлақ-мұрны, аузы-мойны, дене бітімі саған әр қилы әсер етеді. Онымен танысып, әңгімелесіп, араласып кетпей тұрып-ақ ол қандай адам, сол жөнінде өзіндік пікір де қалыптастырып үлгіресің. Бұл адамды адамның сыртқы келбеті арқылы-ақ танып, білу қасиеті. Содан, әлдекімді бір көргенде-ақ «Әлем-жәлем киінуді ұнататын сәнқойсымақ екен», «Күлкісі қандай жасанды», «Түрі қандай тұрпайы, өзі арсыз жан шығар», - деп те жатамыз. Әйтеуір, адамның сыртқы келбеті не сүйсіндіреді, не одан жиіркендіреді, тіпті, таң-тамаша да қалдырады.
Сыртқы келбет (түр) дегеніміз не?
Адамның сыртқы келбетіне кіретін дене, заттар, жаратылыс: киім, фигура (латын сөзі, аударғанда: «сыртқы түр» деген мағынаны білдіреді), келбет, бет-әлпетінің өзгерісі, дене құрылысы, бойы, салмағы, мүсіні. Кеуде сүйектері кеңдігінің мөлшеріне сәйкес шартты түрде адамның дене құрылысы үш түрге бөлінеді. Олар:
1. Астениктер. Бұлар – тар сүйектілер.
2. Нормастениктер. Бұлар – кең сүйектілер.
3. Гиперстениктер. Бұлар – өте кең сүйектілер.
(М. Сүлеймен. Адамның сыртқы келбеті. Астана айнасы)
4-тапсырма Көп нүктенің орнына қажетті жалғауларды қойыңыздар
Адамның ...... келбеті, сымбаты – дегеніміз қалыпты ..... және жұмыс кезінде адамның ..... әдетпен өз денесін дұрыс ..... .... айтады. ..... адамның денесі ұнамды, сыртқы келбеті және ...... ісі өнімді .... .
(Қажетті сөздер: сымбатты, сыртқы, жағдайда, жарасымды, ұстай білуін, болады, күнделікті)
5-тапсырма а)Көркем – сөзінің синонимін тауып сөйлем құрастырыңыз
ә)Досыңыздың сырт келбетін сипаттап жазыңыз
6-тапсырма «Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті» тақырыбында сұхбат құрастырып, сұхбат бойынша рөлдік ойын ойнаңыздар
7-тапсырма Төменде берілген мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіз
• Сұлу – сұлу емес, сүйген сұлу
• Сөзі райлының – жүзі шырайлы
• Жаманның сөзі – түйеден түскендей
• Жылтырағанның бәрі – алтын емес
• Адамның жылтыраған сыртына емес, сұлу ішіне қызық