²Ысºа т½йыºталу параметрлерiн есептеу

²ûñºа т½йыºталу шы¹ындарын есептеу

МЕСТ 16110–82 бойынша екiорауышты трансформаторларды» ºысºа т½йыºталуы дегенiмiз номиналды жиiлiкте, номинал ºуатта екiншi орам т½йыºтал¹ан кезде, бiрiншi орамда болатын шы¹ын. Екi орауышта да номиналды ºуаттар те» болады деген т½жырым бар.

Дайын трансформаторларда¹ы толыº ºысºа т½йыºталу шы¹ындары техникалыº шарттардан немесе МЕСТ кепiлдiк м¸ндерiнен 10%-дан аспау керек.

Трансформаторды» ºысºа т½йыºталу шы¹ыныны» м¸ндерi есептелiнуi немесе iс ж¾зiнде т¸жiрибе бойынша аныºталуы м¾мкiн.

Алюминий сымды орауыштарда¹ы шы¹ындар:

Р_ор1 = 12,75·10^-12j₁²·G_А1

Р_ор1 = 12,75·10^-12· (1.777·10⁶ )²·32,1=1293,9899Вт

Р_ор2 = 12,75 · 10^-12j₂²G_А2

Р_ор2 = 12,75 · 10^-12 · (1.7369·10⁶) ² ·21,4373=824,5745Вт

ì½íäà¹û,j₁ ìåí j₂–ЖК ж¸не ТК орауыштарда¹ы тоº ты¹ызды¹ы, ал G_А1 ìåí G_А2– ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» металл массалары.

²ысºа т½йыºталу кернеуiн аныºтау

²ысºа т½йыºталу кернеуi трансформаторда¹ы кернеудi» º½лауын, оны» сыртºы сипаттамасын ж¸не ºысºа т½йыºталу то¹ын аныºтайды. Трансформаторды параллель ж½мысºа ºосу ¾шiн де оны елеу керек.

Барлыº трансформаторларды» ºысºа т½ыйºталу кернеуiн ж¸не оны» º½раушыларын номинал кернеуiнен пайыз есебiмен к¼рсету, ал активтi º½раушысын майлы ж¸не º½р¹аº трансформаторлар ¾шiн ºызу т¼зiмдiлiгi А, Е, В кластарында¹ы орауыштарды жабдыºтау температурасын (75С)-та, ºызу т¼зiмдiлiгi F, H, C, кластарында¹ы орауыштарды жабдыºтау температурасы (115 С) градуста аныºтау ºалыптасºан.

²ысºа т½йыºталу кернеуiнi» активтi º½раушысы мына формула арºылы аныºталады, %

ì½íäà¹û Ð_îá–трансформатор орауыштарында¹ы шы¹ындар ºосындысы,Вт; ал S_í–трансформаторды» номиналды ºуаты, кВА.

Коэффициент Кр т¼мендегi формуладан аныºталады:

К_р ≈ 1 -

К_р ≈ 1 -

Идеалды параллель ¼рiстi» реалды жазылу ¼рiсiнен ауытºу:

а_р

а_р

Қысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысы мына формула арºылы аныºталады, %

²ысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi ж¸не активтi º½раушылары

аныºтал¹аннан кейiн қысºа т½йыºталу кернеуiн есептеу керек

%

Осы ¼рнек арºылы аныºтал¹ан ºысºа т½йыºталу кернеу м¸нi тапсырмада берiлген ºысºа т½йыºталу кернеу м¸нiмен сай келуi керек. Егер есептелген м¸н берiлген м¸ннен ауытºуы 10%-дан аспау керек.Асып кеткен жа¹дайда осы¹ан дейiн аныºтал¹ан м¸ндердi» д½рыс болма¹аны.Ол ¾шiн ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын аныºта¹анда¹ы орауышты» биiктiгiн, радиалды ¼лшемдерiн ¼згерту керек.Сонымен ºатар магниттiк ж¾йе стерженiнi» диаметрiн немесе онда¹ы индукция м¸нiн ¼згерту ерекше ыºпал етедi.

²ысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарды» ºызуын ж¸не орауыштарда¹ы механикалыº к¾штердi аныºтау

Трансформаторды» ºысºа т½йыºталу процесi апаттыº режим болып табылады. Орауыштарда¹ы тоº номинал тоººа ºара¹анда бiрнеше есе ½л¹аяды, осыны» салдарынан ¼те ºатты ºызады ж¸не орауыштар мен оны» б¼лшектерiне механикалыº к¾штер ¸сер етедi. ²ысºа т½йыºталу кезiнде орауыштарды» механикалыº берiктiгiн тексеру ¾шiн мына шамаларды:

1. ºысºа т½йыºталу кезiнде е» ¾лкен ºалыптасºан тоºты ж¸не е» ¾лкен екпiндi тоºты;

2. орауыштар мен оны» б¼лшектерi арасында¹ы механикалыº к¾штердi;

3. ºысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарды» температурасын аныºтау керек.

Электр торабыны» ºысºа т½йыºталу ºуаты:

S_ê =500МВА

21-кесте

S_H=0.1МВА

Сонымен ºысºа т½йыºталу кезiндегi ºалыптасºантоК:

̽íäà¹û I_íîì–с¸йкес орауышты» номиналды то¹ы, А; S_íîì–трансформаторды» номинал ºуаты, МВА; S_ê–электр торабыны» ºысºа т½йыºталу ºуаты, МВА,–б½л ºуатты» м¸нi 21-кестеден алынады. U_ê –трансформаторды» ºысºа т½йыºталу кернеуi,%

²ысºа т½йыºталу то¹ы ºалыптасºан тоºтан асып кетiп, орауыштар арасында механикалыº к¾штердi» пайда болуына септiгiн тигiзедi. Трансформаторларды» жалпы теориясына с¾йенетiн болсаº, осы тоºты ºысºа т½йыºталуды» екпiндi то¹ы деп атау¹а болады, ж¸не ол былай аныºталады:

Ê_ìàõ – ºысºа т½йыºталу то¹ыны» максималды апериодтыº º½раушысын ескеретiн коэффициент:

²ысºа т½йыºталу кезiнде орауыштар мен оны» б¼лшектерi арасында¹ы механикалыº к¾штер ¾лкен ºауiп т¼ндiредi. Механикалыº к¾штердi елемеген жа¹дайда орамдарды» деформациялануына, ¾зiлуiне немесе орауыштарды» ºирауына ¸келiп со¹уы м¾мкiн.

Механикалыº к¾штер магниттiк ¼рiстегi ж¸не орауыштарда¹ы тоºтарды» ¼зара ¸серлесуiнен пайда болады.

β =π·d₁₂/l

β =1,4645

Радиалды күш:

̽íäà¹û Ê_ð – (17) формула бойынша есептелiнедi.W–орамдарды» жалпы саны, ЖК орауыштар ¾шiн орта»¹ы сатыда¹ы орамдар саны. I_êìàõ–(18) формуладан есептелген с¸йкес орауышты» ºысºа т½йыºталу кезiндегi максимал ток ì¸íi.

(19) формуладан жалпы к¾ш аныºтал¹ан болатын, ол к¾ш сыртºы орауышºа ¸сер етiп, оны созу¹а тырысады. Шамасы д¸л осындай тек ба¹ыты ºарама-ºарсы к¾ш iшкi орауышºа ¸сер етiп, оны сы¹у¹а тырысады. Осы екi к¾штi» екеуi де екi орауыш айналасында бiрºалыпты таратыл¹ан.

°детте орауыштарды» механикалыº берiктiгiн аныºтау ¾шiн радиалды к¾ш Fср ¸серiнен пайда болатын ТК орауышта¹ы сы¹ылу кернеуiн есептейдi.

F_ñð=F_ð/2

F_ñжð=51724,892·10^-6/6,28=8236,44778·10^-6Н

Iшкi орауышты» сы¹ылуына ж½мсалатын к¾ш аныºтал¹аннан кейiн, ТК орауышты» сы¹ылу кернеуi мына формула арºылы аныºталады, МПа

W– ТК орауышта¹ы орамдар саны, П–бiр орауышты» к¼лдене» ºимасыны» ауданы.

ТК орауышты» берiктiгiн ºамтамасыз ету ¾шiн Gср м¸нi мыс орауыштарда 30 МПа-дан, ал алюминий орауыштарда 15 МПа-дан аспау керек.

²ысºа т½йыºталу процесi ¼те аз уаºыт iшiнде ¼тетiндiктен, орауыштан май¹а немесе ауа¹а жылу берiлiп ¾лгермейдi де осы жылулар орауышта жиналып, орауышты ºыздырады.

Қысºа т½йыºталу кезiндегi орауышты» температурасы алюминий орауыштар ¾шiн:

̽íäà¹û t_ê–ºысºа т½йыºталуды» е» ½заº созылуы; құрғақ трансформаторлар ¾шiн–3С; ал орауышты» бастапºы температурасы _áС деп ºабылдаймыз.

МЕСТ 11677–85 бойынша ºысºа т½йыºталу кезiндегi орауыштарда р½ºсат етiлген температура шектерi 23-кестеде к¼рсетiлген.

Алюминий орауышты» 200 С градусºа жету уаºыты:

Трансформаторды»магниттiк ж¾йесiн есептеу

Магниттiк ж¾йенi» ¼лшемдерiн аныºтау

Орауыштарды, ºысºа т½йыºталу параметерлерiн толыº есептеп бол¹аннан кейiн магнитiк ж¾йенi аºыр¹ы рет есептеу барысында, стержень мен ярмоны» к¼лдене» ºимасыны» аудандарын, пакет ¼лшемдерiн–пластина енi мен пакет ºалы»ды¹ын, суыту каналдарыны» ¼лшемдерiн ж¸не орналасуын, стержень мен ярмоны» толыº ж¸не активтi ºималарын, стержень биiктiгiн, стержень осьтерiнi» ара ºашыºты¹ын, магниттiк ж¾йе б½рышыны», стерженi мен ярмосыны» массасын ж¸не магнитiк ж¾йенi» толыº металл массасын ºайтадан д¸лiрек ж¸не наºтылай есептеймiз.

Стержень мен ярмоларда¹ы магнитiк индукция ба¹ыттары болатты жаю ба¹ытына с¸йкес келу керек. Ол ¾шiн пластина ½зындыºтары рулон ½зынды¹ыны» бойында, ал енi рулон енiмен беттесу керек.

Магнитiк ж¾йедегi стержень мен ярмода¹ы пластиналар енiнi» м¸ндерi, болат рулоныны» енi 650, 750, 860 немесе 1000 мм бол¹анда болат ºалды¹ы минималды болатындай етiп та»далыну керек. ²азiргi кезде пластиналар енi 5 мм сайын 40 мм-ден 985 мм-ге дейiнгi аралыºта дайындалып шы¹арылады.

Жазыº магниттiк ж¾йе стерженiнi» пакеттер саны мен ¼лшемдерiн ºабылдау кезiнде, ше»бермен ºоршал¹ан сатылы пiшiн ауданы максималды болу керек. Сатылар саны к¼бейсе, ше»бер ауданын толтыру коэффициентi К_êð де ½л¹аяды. Бiраº б½л ºасиет магниттiк ж¾йенi º½растыру ºиын¹а т¾седi.

Стерженнi» к¼лдене» ºимасында¹ы сатылы пiшiн ауданы, м.кв есебiмен

24 кесте бойынша:

165,9 см²

V_б=2040 см³

Стерженнi» актив ºимасы:

П_с = К_зП_ф.с

П_с = 0,96·161,7·10^-4 =155,424·10^-4 м²

Ярмоның актив қимасы:

П_я = К_зП_ф.я

П_я = 0,96·165,9·10^-4=159,264·10^-4м²

Жазыº магниттiк ж¾йенi» ºималарын аныºта¹аннан кейiн стержень биiктiгi lс мен к¼ршiлес стержень осьтерiнi» ара ºашыºты¹ын С есептеу керек.

̽íäà¹û және- орауыштан т¼менгi ж¸не жо¹ар¹ы ярмо¹а дейiнгi ара ºашыºтыº. Егер орауыштарды» пресстейтiн саºиналары және- болмаса, онда тек 10 ж¸не 9-кестедегi м¸лiметтердi ºолданамыз.

К¼ршiлес стержень осьтерiнi» ара ºашыºты¹ы:

̽íäà¹û Д₁¹¹– ЖК орауышты» сыртºы диаметрi,м; а₂₂^’–10-кестеден алынатын екi стерженнi» арасында¹ы ºашыºтыº.

Жазыº магниттiк ж¾йедегi болат массасы тiк б¼лшектер мен б½рыштар массасыны» ºосындысы арºылы аныºталады. Магниттiк ж¾йенi» б½рышы деп ярмо мен стерженнi» призмат¸рiздес немесе цилиндрт¸рiздес беттiктерiнi» ºиылысуынан ºалыптасатын к¼лемдiк б¼лiгi.

6-кестеден алын¹ан ярмо мен стержень ¼лшемдерi ¾шiн магниттiк ж¾йе б½рышыны» к¼лемiн 24-кестеден ºабылдау¹а болады.

Болат б½рышыны» массасы:

Ярмо болатыны» массасын ярмо б¼лшектерi массаларыны» ºосындысы ретiнде аныºтау¹а болады, кг:

,

G_я ^“ =4G_у/2=2G_у

G_я ^“ =2·14,981=29,962кг

Ярмоның толық салмағы:

Магнит жүйенің шегіндегі стержень болатының салмағы:

Ярманың биіктігі:

а_1Я=85 мм

Стержень мен ярмо аралығындағы пакеттердің болат салмағы:

G¹¹_С =С· ( П _С· γ_СТ·10^-3·а_1Я - G_У)=3· (0,01617 ·85·7650·10^-3-14,981)=315,391

мұндағы: П_с –стерженьнің актив қимасы, м².

Стерженьдердегі болат салмағы:

G_С=G¹_С +G¹¹_С=70,6971+4,3777=75,0728.

Жазық магнит жүйенің толық болат массасы:

G_СТ =G_С +G_я

G_СТ =75,0728+72,8187=147,8915 кг

Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ындарын аныºтау

Трансформаторды» бiр орауышы айнымалы кернеу к¼зiнен ºоректенiп, ал екiншi орауышы ажыратыл¹ан жа¹дайында ж½мыс iстеуi бос ж¾рiс режимi деп аталады. Номиналды жиiлiк, номиналды кернеуде трансформаторды» бiрiншi орауышында пайда болатын шы¹ындар бос ж¾рiс шы¹ындары деп аталады.

Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ындары Р_õ магниттiк шы¹ындардан, я¹ни активтi материалдарда¹ы шы¹ындардан, ºысºа т½йыºталу то¹ы ¸серiнен бiрiншi орауышта пайда болатын шы¹ындардан ж¸не оºшаулануда¹ы диэлектрлiк шы¹ындардан т½рады. Оºшаулануда¹ы диэлектрлiк шы¹ындар жо¹ары жиiлiктерде ж½мыс iстейтiн трансформаторларда ерекше орын алады, ал стандартты 50 Гц жиiлiкке арнал¹ан к¾штiк трансформаторларда ¼те аз ж¸не олар ескерiле ºоймайды. Сонымен ºатар к¾штiк трансформаторларда бiрiншi орауышта¹ы шы¹ындар да ескерiлмейдi, олар жалпы бос ж¾рiс шы¹ыныны» 1 ¹ана º½райды.

Магниттiк ж¾йенi» активтi болат шы¹ындары бос ж¾рiс шы¹ындарыны» негiзгi б¼лiгiн º½райды. Б½л магниттiк шы¹ындар гистерезис æ¸íå º½йынды тоº ¸серiнен пайда бол¹ан шы¹ындар деп екiге б¼лiнедi. Суытыл¹ан к¾йiнде жазыл¹ан ºалы¹ды¹ы 0,35-0,30 мм болатын электротехникалыº болаттарда гистерезис шы¹ындар25-35-ын, ал º½йынды тоº шы¹ындары жалпы шы¹ындарды» 75-65-ын º½райды. Т¸жiрибеде магниттiк шы¹ындарды б¼лмей жалпы т¾рде аныºтайды. Берiлген жиiлiкте ж¸не шы¹ын индукциясыны» бiрºалыпты тарау жа¹дайында индукцияны болат массасыны» бiрлiгiмен аныºтайды. Болатты т¸жiрибелiк зерттеу барысында берiлген индукцияны» болат массасыны» шы¹ынына т¸уелдiлiгiн кестеге енгiзiп, меншiктi шы¹ын ºисы¹ын т½р¹ызады. P=f(B) болатты» меншiктi ж¸не жалпы шы¹ындары индукция мен жиiлiк ¼згерiсiмен аныºталады.

Жазыº магниттiк ж¾йедегi стержень мен ярмоларда¹ы магниттiк индукция орауыш орамында¹ы есептелген кернеу ж¸не наºты ºабылдан¹ан ярмо мен стержень ºималары бойынша аныºталады.

Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ыны таспалардан жинал¹ан магниттiк ж¾йенi» º½рылысы, ¸р б¼лшектi» болат массасы, осы ¸р б¼лшектегi магнит индукциясы, болат ºасиетi, таспалар ºалы»ды¹ы ж¸не дайындалу технологиясы арºылы аныºталады.

Болат стерженьнің шығыны: (25-кесте)

Р_С =0,811 Вт

Болат ярмоның шығыны: (25-кесте)

Р_Я =0,787 Вт

K_д =1.05

Трансформаторды» бос ж¾рiс шы¹ыны:

Р_Х = К_Д(Р_СG_С+Р_ЯG_Я)=1,05· (0,811·330,372+0,787·483,259) = 680,6693Вт

Трансформаторды» бос ж¾рiс то¹ын аныºтау

Номиналды жиiлiк ж¸не номиналды синусоидалды кернеуде бiрiншi орауышта пайда болатын тоº áîñ æ¾ðiñ òî¹û деп аталады.

Трансформаторды» бос ж¾рiс то¹ын аныºтау кезiнде оны» активтi ж¸не реактивтi º½раушыларын есептеп алу керек.

Бос ж¾рiс то¹ыны» активтi º½раушысы, А

I_ХА=Px/(mU_ф)

I_ХА=680,6693/(3·5773,5)=0,0392 А

̽íäà¹û Ð_õ–áîñ æ¾ðiñ øû¹ûíû,Âò; U_ô–бiрiншi реттiк орауышты» фазалыº кернеуi,В.

°детте бос ж¾рiс тоºтары ж¸не оны» º½раушыларыны» абсолюттi м¸ндерiн емес, сол тоºтарды» трансформаторды» номинал то¹ына ºатынасын есептеп, оларды пайыз есебiмен к¼рсетедi.

Сонда активтi º½раушы,%

i_оа = Р_Х/(10S)=680,6693/1000=0,68 %

Трансформаторды» толыº магниттелу ºуатын, ВА, мына формула арºылы аныºтаймыз.

Q_Х=Q_XC+Q_XЯ+Q_ХЗ=q_CG_C+q_ЯG_Я+n_ЗQ_ЗП_c=

=0,970·330,372+0,940·483,259+7·0,01617·10600=1974,5383

q_C= 1,383 ВА/м³

q_Я= 1,263 ВА/м³

q_З= 15720 ВА/м³

B_C=1,55 Тл

B_Я=1,51 Тл

ì½íäà¹û q_ñ ìåí q_ÿ –индукция м¸ндерi бойынша 26-кестеден алын¹ан стержень мен ярмоны» меншiктi магниттелу ºуаттары, ВА/кг; G_ñ ïåí G_ÿ –стержень мен ярмоны» болат массалары,кг; n_º–магниттiк ж¾йедегi магниттелмеген ºуыстар саны, q_º–меншiктi магниттелу ºуаты,ВА/м.кв, стрежень индукциясы бойынша магниттелмеген ºуыстар ¾шiн 26-кестеден алынады; П_º–ºуыс ауданы, я¹ни стержень немесе ярмоны» активтi ºимасы,м.кв.

Бос ж¾рiс кезiндегi толыº фазалыº тоº,А

I_x = Q_x/(mU_ф)=1974,5383/3·5773,502=0,114А

Бос ж¾рiс то¹ыны» номиналды тоººа ºара¹анда¹ы салыстырмалы м¸нi, пайыз есебiмен

i₀ = Q_x/10S=1974,5383/1000=1,974%

Бос ж¾рiс то¹ыны» активтi º½раушысыны» фазалыº м¸нi,А

I_x.а = Р_х/(mU_ф)=153,7381 /3·20207,852=0,0025А

Ал салыстырмалы м¸нi

I_оа = Р_х/(10S)=153,7381 /1000=0,15%

Бос ж¾рiс то¹ыны» реактивтi º½раушысы

I_x.р =

Салыстырмалы м¸нi

i_op =

ТЕКСЕРУ:

I₁=I_x·100/i₀

I₁=0,114·100/1,974=5,775A

Бос ж¾рiс то¹ыны» аныºтал¹ан м¸нi тапсырмада берiлген м¸нмен с¸йкес келуi немесе 15%-¹а ауытºуы м¾мкiн.

Магниттелу ºуаттары арºылы бiз трансформаторды» барлыº стерженьдерi ¾шiн орташа бос ж¾рiс то¹ын аныºта¹ан болатынбыз. Симметриялы магниттiк ж¾йелерде мысалы бiрфазалы трансформаторларда, осы орташа м¸н ¸р стержень ¾шiн на¹ыз бос ж¾рiс то¹ы м¸нiмен с¸йкес келедi. Ал симметриялы емес магниттiк ж¾йелерде орта»¹ы стерженьдегi бос ж¾рiс то¹ы шеткi стерженьдерге ºара¹анда кiшiлеу болады. Б½л жа¹дайда трансформаторды» бос ж¾рiс то¹ы ретiнде орта»¹ы фазада¹ы м¸нi алынады.

Меншiктi жылулыº ж¾ктеменi аныºтау

Жабылу коэффиценті:

К_жабылу=0.8

h_op=L=0.668м

ЖК ораманың суытылу беті:

S_охл1=2· К_жабылу · · h_об

S_охл1=2· 0.8· 3.14· 0.3444· 0.668=1,1558 м²

Меншiктi жылулыº ж¾ктеме:

ТК ораманың суытылу беті:

S_охл2=2· К_жабылу · · h_об

S_охл2=2· 0.8· 3.14· 0.2361 · 0,668=0.7923м²

Меншiктi жылулыº ж¾ктеме:

Ярманың толық ұзындығы:

L_а=2C+d_н

Болат өзекшенің суытылу беті:

S_охлс=m· К_жабылу ·d_H·L_c+2·hя·L_a

S_охлс=3· 0.8 ·0.1509·0.8281+6.28·0.15·0.8612=1,9484 м²

Өзекшеніңменшiктi жылулыº ж¾ктемесі:

Трансформаторды» эксплуатациялыº

сипаттамаларын есептеу

Трансформатор кедергiлерi орналасу с½лбасыны» параметрлерiн мына кезекпен аныºтайды. Алдымен ºысºа т½йыºталу кезiндегi толыº кедергiнi ж¸не оны» º½раушыларын есептеп алу керек.

Қ.Т. кедергілері:

Х_К=

Бірінші ораманың кедергісі мен келтірілген екінші орама кедергісі:

Б.Ж. режиміндегі кедергілер:

Р_оф=P_x/3=680,6693/3=226,8897Вт

x_О=

Магниттелген контур кедергісі және оның құраушылары:

1-сурет. Т-тәріздес трансформатордың орынбасу сұлбасы

2. Трансформатордың векторлық диаграммасы

Номинал жүктемедегі бір фазаға және соsφ₂ = 0,8 белгілі жүктеме тогына, екінші ретті кернеуге және олардың ығысу бұрышына байланысты құрылады.

Векторлық диаграмма ток пен кернеудің фазалық өлшемдеріне келесідей реттілікте құрылады:

Вертикаль вектор тұрғызамыз U'₂=U₂·к, мұндағы,к– трансформация коэффиценті.

бұрышφ₂ = агс соs 0,8 к U₂бойынан ток векторынI¹₂ = I₂/k, жүргіземіз.

Трансформатордың теңдігінегізінде Е¹₂=U¹₂+I¹₂·r₂+jI₂x₂

ЭҚК Е¹₂ векторын тұрғызамыз.

Е¹₂векторына перпендикуляр магнит ағыны векторын Ф_M тұрғызамыз.

Ф_M векторынаI_XP и I_XA ток векторларын тұрғызып,бос жүріс режиміндегі I_Х тогын аламыз.

I₁= I₀ – I^!₂теңдігі бойынша I₁бірінші ретті ток векторын аламыз.

Трансформатор теңдеуі негізінде

Е¹₁=U¹₁+I¹₁*r₁+jI₁x₁

U₁ (мұндағыЕ₁ = E₂) векторын құрамыз.

Екінші ретті кернеу өзгерісінің Кернеу мен ток арасындағы фазаның ығысу бұрышына тәуелділігі

Òðàнсформаторды» екiншi реттiк кернеуiнi» ток пен кернеу арасында¹ы ы¹ысу б½рышына т¸уелдiлiгiн мына ¼рнек арºылы аныºтайды.

U=· (U_KAcos₂+ U_KPsin₂)

=1 , қалыпты жүктемеде

₂ =

U₁ = 0,2· (2,12·cos90+4,307·sin90)= 4,37 %

₂ =

U₂ = 0,2· (2.12·cos(-90)+4,307sin(-90))= -4,37 %

₂ =

U₃ = 0,2· (2,12·cos60+4,307·sin60)= 5,43%

₂ =

U₄ = 0,2· (2.12·cos(-60)+ 4,307·sin(-60))= -0,9365%

₂ =

U₅ = 0,2· (2.12·cos45+4,307·sin45)= 4,58%

₂ =

U₆ = 0,2· (2.12·cos(-45)+ 4,307·sin(-45))= -1,416 %

₂ =

U₇ = 0,2· (2.12·cos(30)+ 4,307·sin(30))= 2,3359%

₂ =

U₈ = 0,2· (2,12·cos(-30)+ 4,307·sin(-30))= -1,79 %

₂ =

U₉ = 0,2· (2.12·cos(0)+3.407sin(0))= 2.12%

̽íäà¹û –трансформаторды» ж¾ктелу де»гейi, U_қта,U_қтр–ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» активтi ж¸не реактивтi º½раушылары.

U=f(2)т¸уелдiлiгiн ы¹ысу б½рыштарыны» +90 градустан –90 градусºа дейiн ¸р 15 градуста ¼згеуi ¾шiн есептеп, табыл¹ан м¸ндердi 28-кестеге енгiзу керек те, осы м¸ндердi пайдаланып, екiншi реттiк кернеудi» ы¹ысу б½рышына т¸уелдiлiгiн сипаттайтын график т½р¹ызу керек.

1-кесте

2	град	+90	+60	+45	+30	0	-30	-45	-60	-90
U	%	6.2225	6.6641 ,175	6.2035	5.3201	2.5507	-0.9023	-2.5963	-4.1135	-6.2225

Осы кесте бойынша U=f(₂) тәуелділік графигін тұрғызамыз.

4. трансформаторды» сыртºы сипаттамасы

Æèiëiê, cos₂ ж¸не т½раºты бiрiншi реттiк кернеуi бойынша трансформаторды» ж¾ктеме де»гейiнi» екiншi реттiк кернеуiне т¸уелдiлiгiн трансформаторды» сыртºы сипаттамасы деп атаймыз.

Тапсырмада трансформаторды» сыртºы сипаттамасын ж¾ктеме де»гейiнi» ºысºа т½йыºталудан номинал¹а дейiн (0-1,5), ал ы¹ысу б½рышыны»

аралы¹ында ¼згеруi ¾шiн есептеу керек.

Ал екiншi реттiк кернеу,%

U₂%= 100-U

соs₂ = 1

U₁=0 %

U₂ =0,2· (2.5507)=0.5101%

U₃=0,4· (2.5507)= 1.0203%

U₄=0,8·(2.5507)= 2.0405%

U₅=1· (2.5507)= 2.5507%

U₇=1,5· (2.5507)= 3.8260%

соs₂ = 0,6 ₂> 0

U₁=0 %

U₂ =0,2· (2.5507·0,6+6.2225·0,8)=1.3017 %

U₃=0,4·6.5084=2.6034%

U₄=0,8·6.5084=5.2066%

U₅=1·6.5084=6.5084%

U₆=1,5·6.5084=9.7626%

соs₂ = 0,6 ₂< 0

U₁=0 %

U₂ =0,2· (2.5507·0.6+6.2225· (-0.8))=-0.6894 %

U₃=0,4· (-3.4476)=- 1.3790%

U₄=0,8· (-3.4476)=-2.7581 %

U₅=1· (-3.4476)=- 3.4476%

U₆=1,5· (-3.4476)=- 5.1714%

Есептелген м¸ндердi 2-кестеге енгiземiз.

2-кесте. трансформатîðäû» ñûðòºû сипаттамасы.

№ п.п.		cos2 =1			cos2 =0.6 2>0			cos2 =0.6 2<0
		U%	U2%	U%		U2%	U%		U2%
1	0	0	100	0		100	0		100
2	0,2	0.5101	99.4899	1.3017		98.6983	-0.6894		100.6894
3	0,4	1.0203	98.9797	2.6034		97.3966	-1.3790		101.3790
4	0,8	2.0405	97.9595	5.2066		94.7934	-2.7581		102.7581
5 6	1 1,5	2.5507 3.8260	97.4493 96.174	6.5084 9.7626		93.4916 90.2374	-3.4476 -5.1714		103.4476 105.1714

Трансформатор П°К-нi» ж¾ктеме де»гейiне т¸уелдiлiгiмына формула арºылы аныºталады

̽íäà¹û Ð_áæ–áîñ æ¾ðiñ øû¹ûíû; Ð_êòн-номиналды тоº кезiндегi трансформатрды» ºысºа т½йыºталу шы¹ыны; S_í–трансформаторды» номиналды ºуаты;

П°К-iн есептеудi трансформаторды» ж¾ктелу коэффициентiнi» 0-1,5 аралы¹ында ¼згеруi, ал ы¹ысу б½рышыны» м¸ндерi cos21 ж¸не 0,6 бол¹ан жа¹дайлар ¾шiн 6-7 н¾кте ¾шiн б¼лек ºарастырамыз. П°К-i мына ж¾ктеме де»гейiнде максимал мәнге жетедi.

Есептелiнген м¸ндеркестеге енгiзiлiп, осы м¸ндер бойынша П°К-нi» ж¾ктемеге т¸уелдiлiгiнi» графигiн саламыз.

3-кесте.

№ п.п.		ПӘК
1	0	0	0
2	0,2	0.9591	0.9750
3	0,4	0.9684	0.9807
4	0,8	0.9624	0.9771
5 6	1 1,5	0.9570 0.9421	0.9738 0.9645

Берілген кесте бойынша _{тәуелдік графигін құрамыз. Ол графикалық бөлімнің 2-суретінде бейнеленген.}