КІРІСПЕ.

МЕСТ-16110-82 бойынша трансформатор дегенiмiз екi не оданда к¼п индуктивтi байланысºан орауыштары бар ж¸не электрмагниттiк индукция арºылы бiр кернеудегi айнымалы ток ж¾йесiн сол жиiлiктегi басºа бiр айнымалы тоº ж¾йесiндегi кернеуге т¾рлендiретiн электрмагниттiк статикалыº º½рыл¹ы.

Электр ж¾йесiндегi ж¸не электр энергиясын т½тынушылар торабында¹ы электр энергиясын т¾рлендiретiн трансформаторлар к¾штiк трансформатрлар деп аталады.

Егер к¾штiк трансформаторлар ж¾ктеме сипаттамасымен, ж½мыс режимiмен ж¸не басºа ж½мыс шарттарымен ерекшеленбейтiн, тек торапºа ºосылу¹а арнал¹ан болса м½ндай трансформаторлар жалпылай та¹айындалатын к¾штiк трансформаторлар деп аталады. Егер к¾штiк трансформаторлар ж¾ктеме сипаттамасымен, ж½мыс режимiмен ж¸не басºа ж½мыс шарттарымен ерекшеленетiн, тiкелей ºоректi ºажет ететiн трансформаторлар арнайы та¹айындалатын к¾штiк трансформаторлар деп аталады.

К¾штiк трансформаторлар ¸р электр торабында¹ы е» ма»ызды элементтердi» бiрi болып табылады. Электр энергиясын ¸рт¾рлi ба¹ытта бiрнеше мы»да¹ан т½тынушылар¹а жеткiзу ºажет бол¹андыºтан бiрнеше рет трансформацияланады, осыны» салдарынан жеке трансформаторлар саны генераторлар санынан ¸лдеºайда артыº болады. ²азiргi та»да к¾штiк трансформаторлар электр тораптарындағы е» ма»ызды элемент болып табылады ж¸не келешекте трансформаторº½рылысыны» дамуы мемлекет энергетикасыны» дамуымен анықталады.

Аннотация

Берілген курстық жұмыста екі орамды трансформатордың келесі бөлімдері бойынша есептеу жұмыстары жүргізілген: негізгі электрлік өлшемдерді есептеу, орамаларды есептеу, қысқа тұйықталу параметрлерін есептеу, магниттік жүйе мен трансформатордың эксплуатациялық сипаттамаларын есептеу.

Курстық жұмыс 35 беттен тұрады. Түсініктемелік бөлімінің тексті компьютерде терілген, ал графикалық бөлім 4 графикалық беттен тұрады. Түсініктемелер трансформатордың барлық есептеулерін, 1 сурет пен 3 кестеден тұрады.

Графикалық бетте екі орамды трансформатор, оның ∆U=f () тәуелділігі, трансформатордың векторлық диаграммасы, трансформатордың сыртқы сипаттамалары мен ПӘК-терініңη=f(β) тәуелділігі бейнеленген. Трансформатордың Т – тәріздес орынбасу сұлбасы түсіндірменің 1-суретінде көрсетілген.

ТРАНСФОРМАТОРДЫҢ НЕГІЗГІ ШАМАЛАРЫ МЕН ӨЛШЕМДЕРІ

Трансформатордың негізгі электрлік өлшемдерін есептеу.

Трансформаторды есептеу оны» негiзгi электрлiк ¼лшемдерiн – бiр фазаны» ж¸не бiр стерженьдегi ºуат, ЖК ж¸не ТК номинал тогы, фазалыº ток пен кернеу т.б. аныºтаумен басталады.

Трансформаторды» бiр фазасында¹ы ºуат, кВА,

S_ф=S/m=100/3=33,3333 кВА

Бiр стерженьдегi ºуат, кВА,

S^’=S/С=100/3= 33,3333 кВА,

М½нда¹ы С–трансформаторда¹ы стерженьдер саны, ал S–трансформаторды» номиналды ºуаты.

Үш фазалы трансформаторларды» ЖК ж¸не ТК орамдарында¹ы номиналды (сызыºтыº)және бір стержендегі фазалық òîкòàðû, À,

¶шфазалы трансформаторды» фазалыº кернеуi, В; ж½лдызша болып жал¹ан¹анда¹ы:

Тапсырмада берiлген ºысºа т½йыºталу шы¹ыны арºылы ºысºа т½йыºталу кезiндегi кернеудi» активтi шы¹ынын аныºтау¹а м¾мкiндiк бередi, %:

Áåðiëãåí U_ê бойынша ºысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын аныºтаймыз.

Құрғақ трансформатор үшін сынау кернеуі:

U_сынау=24кВ

8-кесте

Трансформатордың негізгі өлшемдерін анықтау.

Магниттiк ж¾йе трансформатор º½рылымыны» негiзi болып табылады. Оруыштарды» негiзгi ¼лшемдерiмен ºатар магниттiк ж¾йенi» негiзгi ¼лшемдерiн та»дау арºылы трансформаторды» активтi б¼лшектерiнi» бастапºы ¼лшемдерiн аныºтаймыз.

1. Бір стержендегі қуат, кВА.

М½нда¹ы С–трансформаторда¹ы стерженьдер саны, ал S–трансформаторды» номиналды ºуаты.

2. Трансформаторды» келтiрiлген жазылу каналыны» енi

10-кесте бойынша:

а₁₂=40мм=0,04м

а₀₁=40мм=0,04м

а₂₂=45мм=0,045м

L₀₁=80мм=0,08м

L₀₂=80мм=0,08м

ЖК ж¸не ТК орауыштарыны» радиалды ¼лшемдерiнің қосындысы:

Трансформаторды» келтiрiлген жазылу каналыны» енi:

a_p=0,04+0,01892=0,05892м

Ұсынылып отырған мәндер: 12-кесте

=1,5

Роговский коэффиценті:

Êð 0,95

Жиілік ,

²ысºа т½йыºталу кернеуiнi» реактивтi º½раушысын мына формула арºылы аныºтаймыз

Стерженьдегі индукция В_с, 4-кестеден алынады.

В_с=1,55Тл

Стержень ºимасы ºоршал¹ан ше»бер ауданын активтi болатпен толтыру коэффициентi Кñ, стержень ºимасында¹ы сатылар санына, стерженнi» сы¹ылу ¸дiсiне, болатты» ºалы»ды¹ына ж¸не таспааралыº оºшаулануды» т¾рiне байланысты.

Êñêðç;

¼з кезегiнде êð, ç м¸ндерi 2,5,13-кестелерден аныºталады.

К_кр=0,915 (5 пен 13-кестелердегі мәндер салыстыра отырып алынған).

К_з=0,96 (2-кесте)

Ê_ñ_êð_ç

Ê_ñ

Стержень диаметрі (Петров формуласы):

Стандарт бойынша қабылданған диаметр:

d_Н=0,15м.

Егер аныºтал¹ан диаметр d стандарттал¹ан диаметрлер d_í ºатарында болмаса, онда сол ºатарда бар е» жаºын м¸нге жуыºтап аламыз.

_н=(d_н/d)⁴

_н=1,5(0,15/0,1509)⁴

_н=1,4645

ТК орауышыны» радиалды ¼лшемi былай аныºталады:

̽íäà¹û (à1+à2)/3 м¸нi (2) ¼рнекпен аныºталады. ал К1 коэффициентi ºуаты 25-630 кВА болатын трансформаторлар ¾шiн К1=1,10 деп ºабылдаймыз.

Орауыштар арасында¹ы каналды» орташа диаметрi:

d₁₂=d_H+2a₀₁+2a₁+a₁₂=

d₁₂=0,311624 м

Трансформаторды» ¾шiншi неiгiзгi ¼лшемi-орауыштарды» биiктiгi, ол былай аныºталады:

L=d₁₂/_н

L=0,311624/1,4645=0,668145м

Трансформаторды» негiзгi ¼лшемдерiн анытап бол¹аннан кейiн стерженнi» активтi ºимасын немесе таза болат ºимасын аныºтау керек.

Бiр орамны» электр ºоз¹аушы к¾шi:

U_в=4,44 f Bc Пс

U_в=

Есептеу барысында аныºталып отыр¹ан орауыштар мен стержень ¼лшемдерi наºты м¸ндер емес, тек алдын-ала есептеу м¸ндерi болып табылады. Б½л м¸ндер наºтылы есептеу барысында ºажет болады ж¸не алдын-ала есептелген м¸ндер наºтылы есептелген м¸ндерден 0,5-1-¹а ¼згеруi м¾мкiн.

Орауыштарды есептеу

Т¼менгi кернеулi (ТК) орауышты есептеу.

Т¸ртiп бойынша орауыштарды есептеу ТК орауышты есептеуден басталады, ол стержень мен ЖК орауыш арасында орналасºан.

ТК орауышты» бiр фазасында¹ы орам саны:

W₂=U_ф2/(4,44 f Bс Пс)

W₂=230,9335/5,34348=43

Аныºтал¹ан орамдар санын W₂ е» жаºын б¾тiн сан¹а дейiн жуыºтап алу керек, б½л сан таº та, ж½п та болуы м¾мкiн.

¶шфазалы немесе орауыштары параллель ºосыл¹ан бiрфазалы трансформаторлар ¾шiн W₂ бiр стерженьдегi орамдар саны болып табылады.

Бiр орамда¹ы кернеу:

U_в=U_ф2/ W₂

U_в=230,9335/ 43=5,37069 В

Cтерженьдегi наºты индукция:

Орташа тоº ты¹ызды¹ы:

j_ср = 0,463К_д

̽íäà¹û Êä ì¸íií 16-кестеден алу¹а болады:

Әр орауышта¹ы орам ºимасы:

Ï=I_с/j_ср

Ï=144,3335/1,757=82,1499

ì½íäà¹û I_с–ºарастырылып отыр¹ан орауыш то¹ы, j_ср– ЖК ж¸не ТК орауыштарында¹ы орташа тоº ты¹ызды¹ы.