Талдау жасауды қолдану

Машиналарды пайдаланғанда тозудан, созылмалы деформациядан, быжыраюдан коробление бөлшектердің мөлшері өзгереді. Мөлшерлер тізбегінде тұйықтаушы үзбе дәлдігі көптеген мөлшерлерден байланысты, бұл бөлшектердің беттерінің және кіндіктердің өзара орналасуының өзгеруіне, оған қоса машиналардың жұмыс істеу сапасын және экономикалық көрсеткіштерін төмендетуге әкеп соғады. Сондықтан да машинаны жөндеуге тек қана диаметральді сабақтаспалар қондыруларын ғана қайта қалпына келтірумен шектелмей және де машинаның шыдамдылығын әрі сенімділігін белгілейтін анықтайтын мөлшерлер тізбегінің тұйықтаушы үзбе дәлдігі қажет. Көпшілік жағдайда мөлшерлер тізбегіне кіретін барлық мөлшерлерді қалпына келтірудің қажеті жоқ. Ереже ретінде бір немесе екі үзбе таңдап алуға болады, солардың мөлшерін өзгерту арқылы, тұйықтаушы үзбенің дәлдігін қайта қалпына келтіруге болады.

Мысалы, трактор дизелінің цилиндр гильзасы және иінді білік мойнының тұтқасы өзара дұрыс орналасуы олардың дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Мөлшерлер, цилиндр гильзасы орнын базалық бетпен салыстырып белгілейтін, пайдалану үрдісінде тіпті өзгермейді. Сонда да мөлшерлер иінді білік мойнының орналасуын белгілейтін, базалық бетпен салыстырғанда, әжептәуір өзгереді .. сурет мөлшерлер тізбегі көрсетілген піспек сан тұтқасы ортасының орналасуын, блоктың базалық бетімен салыстырып белгілейді.

Тозу салдарынан мөлшерлер К_ және К_ өзгереді. Одан басқа білікті жөндеу мөлшеріне ремонтные ажарлағанда аздыкөпті болсын иінді біліктің тұтқа бет қырлары бірге ажарланады, бұл келіп тұтқаның әртүрлі ұзындыққа ұзаруына әкеп соғып, мөлшерлерге К_ өзгеруін енгізеді. Алғашқы мөлшерін тұйықтаушы үзбенің пркатикалық жағдайда қайта қалпына келтіруге болады, тек қана бір үзбенің мөлшерін өзгертіп қана қоймай бесінші иінді ішпектің тірегіш буртик қалыңдығын да өзгертеді.

.- сурет.Иінді біліктің кіндіктік бағытта орналасуын белгілейтінмөлшерлер тізбегі.

Бұндай нәтижелерді басқадай мөлшерлер тізбегіне талдау жасағанда алуға болады. Инженержөндеушінің мақсаты  біліктіліктің негізінде мөлшерлер механизмінің тез әрі жеңіл қалпына келтірілетін үзбесіне талдау жасап, мөлшерін өзгерту арқылы, тұйықтаушы үзбенің ең алғашқы дәлдігіне қол жеткізу.

X тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары

1. Мөлшерлер тізбегін есептеу	 расчет размерных цепей
. Үзбелер	 звенья
. Тұйықтаушы	 замыкающим
.Құрастырушы	 составляющим
. Ұлғайтушы үзбе	 увеличивающие звеньями
6. Кішірейтуші үзбе	 уменьшающие звеньями
7. Сызықтық үзбе	 линейные звеньями
. Бұрыштық үзбе	 угловые звеньями
. Жазықтық үзбе	 плоские звенья
1. Кеңістік үзбе	 пространственные звенья
11.Мөлшер тізбектерін құрастыру тәртіптері	порядок составления размерных цепей
1.Тұйықтаушы үзбе дәлдігіне қол жеткізу әдістері	методы достижения точности замыкающего звена
1. Қиюластыру	 пригонка
1. Реттеу	 регулирование

1. Тура есеп қалай жүргізіледі?

. Кері есеп қалай жүргізіледі?

. Ең жоғарғы  ең төменгі есептемелер әдістері қалай жүргізіледі?

. Ықтималдық есептеу әдісі нені ескереді?

. Мөлшер тізбектерін ең жоғарғы  ең төменгі есептеу әдістерін қандай жағдайда жүргізеді?

6. Реттеу және қиюластырумен орын толтыру әдістерін қашан жүргізеді?

7. Топталған өзара ауыстырымдылық әдістерін қашан, не үшін жүргізеді?

. Жазықтық және кеңістік мөлшерлер тізбегін есептеудің ерекшеліктерін атаңыз?

. Өстер орналасу дәлдік шектерін есептеудің қандай ерекшеліктерін білесіз?

1. Орналасудың дәлдік шектері дегеніміз не?

11. Бөлшектердің бірігуін тегіс жылтыр болттар көмегімен қашан жүргізеді?

1. Екі бөлшекті штифтар көмегімен біріктіру қашан жүргізіледі?

1. Машиналарды жөндеуде мөлшерлерге талдау жасауды қолдану дегенді қалай түсінесіз?