-
Жарықтандырғыштарды орналастыруды есептеу.
Жарықтандырғыштарды орналастыруды есептеу жарықтандыруды қандай әдiстермен есептеуде де орындалады. Ол мынадай тәртiппен жүргiзiледi.
-
Жарықтандырғыштарды орнатудың есептiк биiктiгiн анықтайды:
мұнда Н – бөлменiң биiктiгi, м; 5с – жарықтанжырғыштың салбырама биiктiгi, м; 5с – (0,3 ... 0,5) м iлмелi жарықтандырғыштарға; 5ж.б. – жұмыстық беттiң биiктiгi, м/ еден деңгейiнде 5ж.б. = 0/.
-
Егер бөлменiң пiшiнi квадратқа жақын болса, жарықтандырғыштарды квадраттық бұрыштарына орналастырады
(1а-сурет). Егер бөлменiң ұзындығы оның енiнен недәуiр ұзын болса, жарықтандырғыштарды тiк бұрыштыңбұрыштарында орнатады (1б-сурет).
1.2. – кесте. Ауыл шаруашылық өндiрiстiк үйжайларда пайдалануға ұсынылатын жарықтандырғыштар.
|
Жарықтандырғыштың типi |
Жарық таратуы (ЖКқ) |
Жарық көзiнiң типi және қуаты, Вт |
Жарытандырғыштың ескi аты, ескерту |
|
1. құрғақ және ылғалды үйжайларға арналған жарықтандырғыштар |
|||
Бирюза - 1 |
П(Д-2) |
қ.Ш. Р=75-100 |
НСП 01-«Астра»-1 |
Бирюза - 3 |
П(Д-2) |
қ.Ш. Р=150-200 |
НСП 01-«Астра»-3 |
Бирюза - 1 |
Н(Д-1) |
қ.Ш. Р=100 |
ПЛ-11А, арт. 198 |
|
4. ЛПООЗХ40/Н-21- 4УХЛ4 |
Н(Д-1) |
Л.Ш. Р=40 |
21 топ |
|
5. ЛПО 28-2Х40- УХЛ42Х65 |
Р(Д-2) |
Л.Ш. Р=40, 65 |
- |
|
6. ЛСО 04-2Х40-004-УХЛ4 2Х65 |
Р(Г-2) |
Л.Ш. Р=40, 63 |
- |
|
7. ЛСО 02-4Х40-002-У ХЛ4 |
Р(Г-2) |
-//- |
7 топ |
|
8. Л2010Н 2Х40 2Х65 |
П(Д-1) |
-//- |
«әкiмшiлiк және қоғамдық ғимараттарға» (9 топ) |
ұұ. Дымқыл, ерекше дымқыл және химиялық активтi ерекше дымқыл үйжайларға арналған жарықтандырғыштар.
|
ә. ПСХ-6ОМ-УЗ |
Н(Д-ұ) |
қ.Ш. Р=60 |
ПСХ, арт. ұқ5 |
|
ұ0. НСПОЗМ-ұх60 |
Р(М) |
-//- |
НСПОқх60 |
|
ұұ. НСП ұұ-ұ00-үқұ-УЗ |
П(Д-ұ) |
қ.Ш. Р=ұ00 |
ППД-ұ00 |
|
ұү. НСП ұұ-ү00-үқұ-УЗ |
П(Д-ұ) |
қ.Ш. Р=ү00 |
ППД-ү00 |
|
ұқ. НСП ұұ-ұ00-ққң-УЗ |
Р(М) |
қ.Ш. Р=ұ00 |
ППР-ұ00 |
|
ұң. НСП ұұ-ү00-қңң-УЗ |
Р(М) |
қ.Ш. Р=ү00 |
ППР-ү00 |
|
ұ5. ЛСП-ұ5-үхң0-Лада-ұ |
Н(Д-ұ) |
Л.Ш. Р=ң0 |
ң топ |
|
ұ6.ПВЛМ,ЛСП ұө-ң0 65 үхң0, үх65 |
П(Д-ұ) |
Л.Ш. Р=ң0, Р=65 |
ПВЛМ |
|
ұғ. РСП-0ө-ү50/Дү0-0ұУЗ |
П(Г-З, Г-ұЛ) |
ДРЛ, Р=ү50 |
|
|
ұө. ЖСП ү0-ү50-үұ |
П(К-ү) |
ДНаТ, Р=ү50 |
|
|
ұә. ЖСП ұө-ң00 |
П(Г-ң, К-ү) |
ДНаТ, Р=ң00 |
|
|
ІІІ. қопарылыс қаупi бар үйжайларғаарналған жарықтандырғыштар |
|||
|
ү0. НңБН-ұ50 |
П(Г-ұ) |
қ.Ш. Р=ұ50 |
|
|
үұ. ВЗГ-ұ00 |
П(Д-ұ) |
қ.Ш. Р=ұ00 |
|
|
үү. ВЗГ-ү00М |
П(Д-ү) |
қ.Ш. Р=ү00 |
|
|
ІV. Сыртқы жарықтандыруға. |
|||
|
үқ. СПО-ү00-ұ(ұұ) |
П(Л) |
қ.Ш. Р=ү00 |
|
|
үң. НКУ-ү00 |
П(Л) |
-//- |
|
|
ү5. СКЗР-ү50 |
П(Л) |
ДРЛ Р=ү50 |
|
|
ү6. РКУ0ұ ұү5-00ө-Уұ ү50-00ғ-Уұ ң00-006-Уұ |
В(Л) |
ДРЛ Р=ұү5 Р=ү50 Р=ң00 |
|
|
үғ. ЖКУ0ұ-ң00-00ұ |
П(Л) |
Натрийлi ДнаТ Р=ң00 |
|
|
үө. ЖКУ0ү-ң00-00ү-Уұ 0қ-ү50 |
П(Л) |
-//- |
|
ұ-сурет. Жалпы бiр қалыпты жарықтандырудығы жарықтандырғыштарды орналастыру варианттары.
Жарықтандырғыштарды квадраттың бұрыштарына орналастырғанда олардың арасындағы қашықтықты мына ең үнемдi қатынас бойынша есептейдi:
L=λ•5е
(ұ.ү)
мұнда L – жарықтандырғыштар арасындағы қашықтық, м;
λ – жарықтандырғыштар аралығындағы салыстырмалы ең пайдалы қашықтық, жарықтандырғыштар аралығындағы қашықтықтың есептiк биiктiкке оптималь қатынасы. Λ мәндерi ұ,қ – кестеде берiлген.
ұ,қ – кесте. Әр түрлi ЖКқ-ты жарықтандырғышта λ-ның ұсынылатын мәндерi.
|
Жарықтандырғыштардың ЖКқ-ның типi |
Жарықтандырғыштар аралығындағы салыстырмалы қашықтық |
|
|
Л.Ш. |
қ.Ш. |
|
|
Шоғырланған (Ж) |
0,6 |
0,6 |
|
Созыңқы (Г) |
0,ә |
ұ,0 |
|
Косинустық (Д) |
ұ,ң |
ұ,6 |
|
Бiр қалыпты (М) |
ү,0 |
ү,6 |
|
Жартылай жалпақ (Л) |
ұ,6 |
ұ,ө |
Жарықтандырғыштарды тiк бұрыштық бұрыштарында орналастырғында, оның үлкен қабырғысының Lа кiшi қабырғасына қатынасы ұ,5 аспағаны дұрыс, яғни
Lа¦Lв≤ұ,5
(ұ,қ)
Сонда «в» қабырғасы бойынша жарықтандырғыштар аралығындағы қашықтық (ұ,ү) формуласымен, ал «а» қабырғасы бойынша жарықтандырғыштар аралығындағы қашықтық (ұ,қ) өрнегiмен анықталады.
қ. Бөлмедегi жарықтандырғыштар санын анықтайды. Егер бөлме қабырғасы мен шеткi жарықтандырғыш аралығындағы қашықтықта жарықтандырғыштар арасындағы қашықтықтың жартысына тең деп қабылдасақ, сонда бiр қатардағы жарықтандырғыштар саны:
Nа= а/Lа;
(ұ,ң)
ал қатарлар саны:
Nв=в/Lв;
(ұ,5)
мұнда а және в - бөлменiң ұзындығы және енi, м.
Nа мен Nв бөлшек мәндерiн бүтiн санға дейiн дөңгелектейдi және бөлмедегi жарықтандырғыштардың жалпы санын анықтайды:
N=Nа•Nв;
(ұ,6)
бөлме қабырғасы маңында жұмыстық беттер болса, қабырғадан шеткi жарықтандырғышқа дейiнгi қашықтық қысқартылып мынадай болып қабылданады:
l=(0,ү... 0,қ)•L
(ұ,ғ)
Сонда бiр қатардағы жарықтандырғыштар саны және қатарлар саны мына формулалармен анықталады:
Nа=а-ү•lа/Lа+ұ
(ұ,ө)
Nв=в-ү•lв/Lв+ұ
(ұ,ә)
мұнла lа – бөлменiң «а» қабырғасы бойынша жарықтандырғыштардың шеткi қатарынан қабырғаға дейiнгi қашықтық, м; lв – сондай, бiрақ «в» қабырғасы бойынша, м.
Бөлмедегi жарықтандырғыштардың жарпы саны
N=Nа•Nв
(ұ,ұ0)
ұ.5. Шамдардың қуатын анықтау
Жарық – техникалық есептеуде шамдардың қуатын анықтау үшiн екi негiзгi әдiстер пайдаланылады: жарық ағынын пайдалану коэффициентiнiң әдiсi және нүктелiк әдiс. Кейбiр қарапайым жағдайларда меншiктi қуат әдiсiн немесе тiкелей нормативтер кестесiн пайдаланады.
Жарық ағынын пайдалану коэффициентiнiң әдiсi.
Бұл әдiс жабық үйжайлардың жазық жұмыстық беттерiн жалпы бiр қалыпты жарықтандыруды есептеуге пайдаланылады. Бұл әдiстi жергiлiктелiнген, сыртқы және жергiлiктi жарықтандыруды, сондай-ақ көлбеу жазықтықтарды жарықтандыруды есептеуге пайдалануға болмайды.
Әдiстiң негiзгi формуласы:
Fш=ЕН•S•Кқ•Z/ N•U;
(ұ,ұұ)
мұнда Fш – шамның жарық ағыны, лм; Ен – нормаланған жарықталыну, лк; S – бөлменiң ауданы, мү; Кқ – қор коэффициентi (ұ.ұ- кесте); Z – жарықтандырудың бейбiркелкiлiктiк коэффициентi; ол Л.Ш. Z=ұ.ұ, ал нүктелiк жарық көздерiне (қ.Ш., ДРЛ) Z=ұ,ұ5 деп қабылданады; N – бөлмедегi жарықтындарғыштар саны; U – жарық ағынын пайдалану коэффициентi; бұл коэффициент жарықтандырғыштың типiне, бөлме төбесiнiң, қабырғаларының және еденiнiң шағылу коэффициентi
(ρт• ρқ• ρж.б) мен бөлменiң индексiне тәуелдi болады.
Бөлме төбесiнiң, қабырғаларының және еденiнiң шағылу коэффициенттерi қабырғалар мен төбе жабындарының сипаттамаларына байланысты ұ.ң – кесте бойынша анықталады.
ұ.ң – кесте. Шағылу коэффициенттерi
|
Шағылдырғыштық беттiң өзгешелiгi |
Шағылу коэффициентi, % |
|
Төбесi ақталған, қабырғалары ақталған, терезелерiақ перделермен жабылған |
ғ0 |
|
қабырғалары ақталған, терезелерi перделермен жабылмаған; дымқыл үйжайларда төбе ақталған; таза –бетон және ашық түстi ағаш төбе |
50 |
|
Лас үйжайларда бетон төбе; ағаш төбе, терезелерi бар бетон қабырғалар; ашық түрлi түстi қағазбен желiмделген қабырғалар |
қ0 |
|
Көп көлемде қара түстi шаңдар болатын үйжайлардағы қабырғалар мен төбелер; перделерсiз, тұтас шынымен қапталған; сылақталмаған қызыл кiрпiш; қара түрлi, түстi қағазбен желiмделген қабырғалар |
ұ0 |
Бөлменiң индексiн мына формуламен анықтайды:
i= S/hе•(а+в);
(ұ.ұү)
мұнда S – бөлменiң ауданы, мү; 5е – есептiк биiктiк, м; «а» және «в» - бөлменiң ұзындығы және енi, м; егер i > 5 болса, i = 5 деп қабылдайды.
Жарқ ағынын пайдалану коэффициентiн U осы нұсқаулардың
ұ,5 ... ұ,ғ – кестелерi немесе (ұ,ұүә ... ұң5 б.) анықтамалық әдебиеттiң кестелерi бойынша анықтайды. Кестелер жарықтандырғыштардың әрбiр типiне есептелiнген. Жарықтандырғыштар типтерiнiң саны көбейген сайын, әсiресе жаңа маркаларды, кестелердi пайдалану қиындайды. Осы себептен жаңа бiрыңғайландырған кестелер (ұ.ғ - кесте) құрастырылған. Оларды жеңiлдетiлген есептеу жүргiзгенде пайдалануға болады.
Анықталған мәлiметтердi (ұ.ұұ) формулаға қара шамның қажеттi жарық ағынын Fш есептейдi. Жарық ағынының алынған мәнi бойынша каталогтан жарық ағынының мәнi жақын келетiн үлгiқалыптық қаутты жарық көзiн таңдап алады. Жарық ағынының кестелiк және есептiк мәндерiнiң арасындағы айырмасы +ү0 ... –ұ0 % шегiнде болу керек, яғни
-ұ0 % ≤ Fш- Fш. кес/ Fш ұ00 % ≤ +ү0%
(ұ.ұқ)
мұнда Fш.кес – шам жарық ағынының кестелiк мәнi, лм.
Бөлменiң жарықтандыратын қондырғыларының жалпы қуатын есептейдi:
Рж.қ.= Рш•N•Вт
(ұ.ұң)
мұнда N – бөлмедегi шамдардың саны.
Нүктелiк әдiс.
Бұл әдiс жабық үйжайлар мен ашық кеңiстiктердi жалпы бiр қалыпты және жергiлiктелiнген жарықтандыруды есептеуге тексермелiк есептеу ретiнде, сондай-ақ жергiлiктi апаттық жарықтандыруды, көлбеу және тiк жұмыстық беттердi жарықтандыруды тiкелей есептеуде пайдаланылады.
Жұмыстық беттiң қандай болса нүктесiндегi жарықталыну деңгейiн (ЕА) тексермелiк есептеуде мына формула қолданылады:
ЕА= FШ•М•Σе/ ұ000•Кқ
(ұ.ұ5)
ал тiкелей есептеуде шамның қажеттi жарық ағыны (Fш) анықталады және (ұ.ұ5) формула мына түргетүрлендiрiледi:
Fш=
;
(ұ.ұ6)
мұнда
Fш
– шамның жарық ағыны, лм; Ен
– нормаланған жарықталыну, лк; Кқ
– қор коэффициентi;
- бақылау нүктеден қашықтықта орналасқан
жарықтандырғыштардың әрекетiн есепке
алатын қосымша жарықталынудың коэффициентi
(
);
- бақылау нүктеге жақын орналасқан жарық
ағыны ұ000 лм болатын шартты шамдары бар
жарықтандырғыштардан жасалынған жалпы
шарттық жарықталыну.
=еұ+еү+еқ+
... +еn.
Әрбiр жақын жарықтандырғыштардан
жасалынған шарттық жарықталынуды
анықтау үшiн бөлме планында
жарықтандырғыштарды орналастырады,
жарықталыну деңгейi ең кiшi болатын
бақылау нүктелердi бiргелейдi және планда
жақын орналасқан жарықтандырғыштардан
бақылау нүктеге дейұ05нгұ05 қашықтықты
d
анықтайды. (ү - сурет).
ұ.5 – кесте. қыздыру шамдары және ДРЛ шамдары жарықтандырғыштардың жарық ағынын пайдалану коэффициенттерi.
|
Жарықтандырғыштың типтерi |
НСП үұ |
НПО ұө |
ПСХ |
НСП 0қ |
НСП ұұ (ППД) |
|
|
|
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
|
|
|
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
|
|
|
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
|
|
Пайдалану коэффициенттерi, % |
||||||
|
0,5 |
үң үү ү0 ұғ |
қ6 қ5 үө ү5 |
ұә ұө ұқ ә |
ұү ұ0 ғ 5 |
ү5 үң ү0 ұғ |
|
|
0,6 |
қң қү ү6 үқ |
ңқ ңү ққ үө |
үң үқ ұ6 ұү |
ұ6 ұ5 ұ0 ғ |
құ қ0 үң ү0 |
|
|
0,ғ |
ңү қә қң қ0 |
ңө ңғ қө ққ |
үө үғ ұә ұң |
ү0 ұә ұң ұ0 |
қә қ6 қ0 ү6 |
|
|
0,ө |
ң6 ңң қө қң |
5ң 5ұ ңқ қғ |
қ0 үә үұ ұ6 |
үқ үұ ұ6 ұү |
ңқ ңұ қ6 қү |
|
|
0,ә |
ңә ңғ ңұ қғ |
5ғ 55 ң6 ңұ |
ққ құ үқ ұө |
ү6 үң ұө ұ5 |
ң5 ңқ қө қң |
|
|
ұ,0 |
5ұ ңә ңқ қә |
60 5ғ ңә ң5 |
қ5 ққ ү5 ү0 |
үө ү6 ү0 ұғ |
ңғ ңң қә қ6 |
|
|
ұ,ұ |
5қ 50 ң5 ңұ |
6ң 60 5ұ ңғ |
қғ қ5 ү6 үұ |
үә үғ үұ ұө |
ңә ң5 ңұ қө |
|
|
ұ,ү5 |
56 5ү ңғ ңқ |
6ә 6қ 55 50 |
ң0 қғ үө үқ |
құ үө үқ ұә |
5ұ ңғ ңү қә |
|
|
ұ,5 |
60 55 50 ң6 |
ғ5 6ә 6ұ 55 |
ңқ ң0 құ ү5 |
қ5 құ ү5 үұ |
55 5ұ ң5 ңү |
|
|
ұ,ғ5 |
6қ 5ө 5қ ңө |
ғә ғү 65 60 |
ң6 ңү қң үө |
қғ ққ үғ үү |
5ө 5қ ңә ң5 |
|
|
ү,0 |
66 60 55 5ұ |
өқ ғ5 6ө 6ң |
ңә ңң қ6 қ0 |
қә қ5 үә үқ |
6ұ 55 5ұ ңғ |
|
|
ү,ү5 |
6ө 6ү 5ғ 5қ |
ө6 ғғ ғұ 66 |
5ұ ң6 қө қү |
ңү қғ қ0 ү5 |
6қ 5ғ 5қ ңә |
|
|
ү,5 |
ғ0 6ң 5ә 55 |
өә ө0 ғқ 6ә |
5қ ңғ қә ққ |
ңң қә қү үғ |
65 5ө 5ң 5ұ |
|
|
қ,0 |
ғқ 66 6ү 5ө |
әқ өқ ғғ ғқ |
56 50 ңү қ5 |
ңө ңқ қ5 үә |
6ө 6ұ 56 5ң |
|
|
қ,5 |
ғ6 6ө 6ң 6ұ |
ә6 ө6 ө0 ғ6 |
5ә 5ү ңң қө |
5ұ ң5 қғ құ |
ғ0 6қ 5ө 56 |
|
|
ң,0 |
ғө ғ0 66 6ү |
әә өө өқ ғә |
6ұ 5қ ң6 ң0 |
5қ ңғ қә қү |
ғү 6ң 60 5ғ |
|
|
5,0 |
өұ ғқ 6ә 6ң |
ұ05 ә0 ө5 өұ |
6қ 55 ңө ңү |
5ғ 50 ңү қ5 |
6ң 65 6ү 5ө |
|
т,
%
қ,
%
ж,б
%
ұ,5 – кестенiң жалғасы
қыздыру шамдары және ДРЛ шамдары жарықтандырғыштардың
жарық ағынын пайдалану коэффициенттерi
|
Жарықтандырғыштың типтерi |
НСП ұұ (ППР) |
РСП-0ө |
ВЗГ-ұ00 |
НңБН-ұ50 |
|
|
|
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
|
|
|
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
|
|
|
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,5 |
ұә ұө ұү ә |
ққ үә үғ үү |
ұқ ұқ ө 6 |
ұә ұә ұө ұң |
|
|
0,6 |
үң үқ ұ5 ұұ |
қө қғ құ үғ |
ұғ ұғ ұү ә |
үң үң ұә ұ6 |
|
|
0,ғ |
үә үғ ұә ұ5 |
ңқ ңұ қ5 қү |
үұ ү0 ұ6 ұқ |
үө үғ үү ұә |
|
|
0,ә |
қ5 ққ ү5 ұә |
ңә ңғ ңұ қө |
ү5 үң ү0 ұғ |
қү құ ү6 үң |
|
|
ұ,0 |
қғ қ5 ү6 ү0 |
5ү ңә ңң ң0 |
үғ ү5 үұ ұө |
қ5 ққ үә ү6 |
|
|
ұ,ұ |
ң0 қғ үө үү |
5ң 5ұ ң6 ңқ |
үө ү6 үү ұә |
қғ қ5 қ0 үө |
|
|
i ұ,5 |
ң6 ңү қү ү5 |
6ү 5ғ 5қ ңә |
қү үә үң үү |
ңң ң0 қ6 ққ |
|
|
ұ,ү5 |
ңқ ң0 қ0 үң |
5ғ 5ң ңө ң5 |
қ0 үө үқ ү0 |
қә қғ қү қ0 |
|
|
ұ,ғ5 |
ңә ң5 қ5 үғ |
66 60 56 5ү |
ққ қ0 ү6 үң |
ңғ ңқ қә қ6 |
|
|
ү,0 |
5ү ңғ қғ үә |
6ө 6ү 5ө 5ң |
қң құ үө ү5 |
ңә ңң ңұ қө |
|
|
ү,ү5 |
5ң ңә қә құ |
ғ0 6қ 5ә 56 |
қ5 қү үә ү6 |
5ұ ң6 ңү ң0 |
|
|
ү,5 |
56 50 ң0 қү |
ғү 65 6ұ 5ө |
қ6 ққ қ0 үө |
5ү ңғ ңң ңұ |
|
|
қ,0 |
60 5қ ңқ қ5 |
ғң 6ғ 6ү 60 |
ң0 қ5 ққ құ |
5ң ңә ң5 ңқ |
|
|
қ,5 |
6ү 55 ң5 қ6 |
ғ6 6ө 6ң 6ү |
ңү қғ қң ққ |
56 50 ң6 ңң |
|
|
ң,0 |
6ң 5ғ ңғ ққ |
ғғ 6ә 65 6қ |
ңқ қө қ6 қң |
5ғ 5ұ ңө ң6 |
|
|
5,0 |
6ғ 5ә ңә ң0 |
ө0 ғұ 6ө 65 |
ң5 қә қғ қ5 |
60 5қ 50 ңө |
|
т,
%
қ,
%
ж,б
%
|
Жарықтандырғыштың типтерi |
НСП үұ |
НПО ұө |
ПСХ |
|
|
|
ғ0 ғ0 50 50 |
ғ0 ғ0 50 50 |
ғ0 ғ0 50 қ0 |
|
|
|
50 50 қ0 қ0 |
50 50 50 қ0 |
50 50 қ0 ұ0 |
|
|
|
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
қ0 ұ0 ұ0 ұ0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0,5 |
ұә ұө ұ5 ұұ |
ұә ұә ұң ұұ |
үө үғ ү0 ұқ |
|
|
0,6 |
үқ үү ұә ұ5 |
үқ үү ұө ұ5 |
ққ қү үү ұғ |
|
|
0,ғ |
ү6 ү5 үү ұө |
ү6 ү5 үұ ұө |
қө қ6 үғ ү0 |
|
|
0,ө |
үә үғ үң ү0 |
үә үғ үқ ү0 |
ңү ң0 қ0 үқ |
|
|
0,ә |
қү қ0 ү6 үү |
қү қ0 ү5 үү |
ңғ ңң қң ү6 |
|
|
ұ,0 |
қң қү үө үң |
қң қү үғ үң |
5ұ ңғ қғ үә |
|
|
ұ,ұ |
қ6 қң қ0 ү6 |
қ6 қң үө ү6 |
5ң 50 қә құ |
|
|
i ұ,ү5 |
қә қ6 қү үө |
қө қ6 қ0 үө |
5ғ 5қ ңү қң |
|
|
ұ,5 |
ңү қә қ5 құ |
ңү қө қү қ0 |
6қ 5ғ ңғ қө |
|
|
ұ,ғ5 |
ң5 ңұ қғ қң |
ң5 ңұ қң қү |
6ғ 6ұ 50 ңү |
|
|
ү,0 |
ңө ңқ қә қ5 |
ңғ ңү қ6 қң |
ғ0 6қ 5қ ңң |
|
|
ү,ү5 |
50 ң5 ң0 қғ |
ңә ңң қғ қ5 |
ғқ 66 55 ңғ |
|
|
ү,5 |
5ү ң6 ңү қө |
50 ң5 қә қ6 |
ғ6 6ө 5ғ ңә |
|
|
қ,0 |
5ң ңө ңң ңұ |
5қ ңғ ң0 қө |
ө0 ғұ 60 5ү |
|
|
қ,5 |
56 50 ң5 ңү |
5ң ңө ңұ қә |
өү ғқ 6ү 5ң |
|
|
ң,0 |
5ө 5ұ ң6 ңң |
56 ңә ңү ң0 |
ө5 ғ5 6ң 56 |
|
|
5,0 |
6ұ 5ң ңә ң6 |
5ә 5ұ ңң ңү |
ә0 ғә 6ә 6ұ |
|
т,
%
қ,
%
ж,б
%
ұ.ғ – кесте. Жарық ағынын пайдалану коэффициенттерiнiң
мәндерi (бiрыңғайландырылған кесте)
|
ЖКқ типi |
|
М |
Д-ұ |
Д-ү |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
Г-ң |
К-ұ |
К-ү |
К-қ |
Л |
|
|
|
|
0,6 |
қ5 |
қ6 |
ңң |
ңә |
5ө |
6ң |
ғ0 |
ғң |
ғ5 |
ғ6 |
қү |
|
|
|
0,ө |
50 |
50 |
5ү |
60 |
6ө |
ғң |
ғғ |
өқ |
өң |
ө5 |
ңә |
|
|
|
ұ,ү5 |
6ұ |
5ө |
6ө |
ғ5 |
өү |
ө5 |
өң |
ә0 |
ә5 |
ә6 |
5ә |
|
|
|
ү,0 |
ғқ |
ғү |
ғң |
ә0 |
ә6 |
ә5 |
ә0 |
ә6 |
ұ0ң |
ұ06 |
ғұ |
|
|
|
қ,0 |
өқ |
өұ |
әқ |
ұ0ұ |
ұ0ү |
ұ00 |
әң |
ұ00 |
ұ0ө |
ұұ0 |
өқ |
|
|
|
5,0 |
ә5 |
ә0 |
ұ0қ |
ұ06 |
ұ0ә |
ұ05 |
әә |
ұ06 |
ұұ5 |
ұұ6 |
әұ |
|
|
|
0,6 |
қң |
қ6 |
ңү |
ңө |
55 |
6ү |
65 |
6ә |
ғұ |
ғқ |
құ |
|
|
|
0,ө |
ңғ |
ңғ |
5ұ |
5ғ |
6ң |
ғ0 |
ғұ |
ғ6 |
ғө |
ө0 |
ң6 |
|
|
|
ұ,ү5 |
56 |
56 |
6ң |
ғұ |
ғө |
ғә |
ғө |
өқ |
өғ |
ә0 |
55 |
|
|
|
ү,0 |
66 |
6қ |
ғ6 |
өү |
ө6 |
ө6 |
өқ |
өө |
ә5 |
әң |
65 |
|
|
|
қ,0 |
ғ5 |
ғқ |
өң |
өә |
әү |
ә0 |
ө6 |
әұ |
әғ |
әә |
ғң |
|
|
|
5,0 |
ө6 |
ғә |
әү |
әң |
ә6 |
әқ |
өғ |
әү |
ұ00 |
ұ0ү |
өқ |
|
|
|
0,6 |
құ |
қң |
ң0 |
ңң |
5қ |
6ұ |
65 |
6ө |
ғұ |
ғү |
қ0 |
|
|
|
0,ө |
ңқ |
ңғ |
ңө |
5қ |
6қ |
6ө |
ғұ |
ғғ |
ғө |
ғә |
ң5 |
|
|
|
ұ,ү5 |
5қ |
5ң |
6ұ |
6ә |
ғ6 |
ғө |
ғө |
өқ |
өғ |
өө |
55 |
|
|
|
ү,0 |
6қ |
6қ |
ғң |
ғғ |
ө5 |
өң |
өұ |
ө6 |
әқ |
әң |
65 |
|
|
|
қ,0 |
ғү |
ғ0 |
өү |
өқ |
ә0 |
өө |
өң |
өә |
әө |
әғ |
ғ0 |
|
|
|
5,0 |
ө0 |
ғғ |
өң |
ө0 |
әң |
әұ |
ө5 |
ә0 |
әә |
әә |
ғө |
т,
ғ0 %
қ,
50%
ж,б
қ0%
т,
ғ0 %
қ,
50%
ж,б
ұ0%
т,
50 %
қ,
50%
ж,б
ұ0%
ұ.ғ – кестенiң жалғасы
|
ЖКқ типi |
|
М |
Д-ұ |
Д-ү |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
Г-ң |
К-ұ |
К-ү |
К-қ |
Л |
|
|
|
|
0,6 |
үқ |
үғ |
ққ |
ңұ |
ңө |
5ғ |
6ү |
6ң |
6ө |
6ө |
үң |
|
|
|
0,ө |
қ6 |
ң0 |
ңү |
ңө |
5ө |
65 |
6ө |
ғқ |
ғң |
ғ6 |
ң0 |
|
|
|
ұ,ү5 |
ң5 |
ңө |
5ү |
6ң |
ғү |
ғ5 |
ғң |
ө0 |
өң |
ө5 |
ңә |
|
|
|
ү,0 |
56 |
55 |
6ә |
ғ6 |
өқ |
өқ |
өұ |
ө6 |
әү |
әқ |
60 |
|
|
|
қ,0 |
65 |
65 |
ғ5 |
ғә |
ө6 |
ө6 |
өқ |
өө |
әқ |
ә5 |
ғ0 |
|
|
|
5,0 |
ғ5 |
ғқ |
ө6 |
өө |
әқ |
ә0 |
ө5 |
ә0 |
әә |
әә |
ғ6 |
|
|
|
0,6 |
ұғ |
үғ |
үө |
қ5 |
ңқ |
5қ |
6ұ |
6ү |
6ө |
6ң |
ү0 |
|
|
|
0,ө |
үә |
қ5 |
қ6 |
ң5 |
5ң |
6ү |
66 |
ғұ |
ғү |
ғқ |
қ5 |
|
|
|
ұ,ү5 |
қө |
ңү |
ңө |
60 |
6ө |
ғқ |
ғү |
ғғ |
ө0 |
өқ |
ңң |
|
|
|
ү,0 |
ң6 |
5ү |
6қ |
ғқ |
ғә |
ө0 |
ғө |
өқ |
өә |
ә0 |
ңө |
|
|
|
қ,0 |
5ө |
6ұ |
ғ5 |
6ө |
ө5 |
өң |
өұ |
ө6 |
әқ |
әң |
65 |
|
|
|
5,0 |
6ғ |
6ө |
өұ |
ғғ |
ә0 |
ө6 |
өқ |
өө |
әғ |
әғ |
6ә |
т,
50 %
қ,
қ0%
ж,б
ұ0%
т,
қ0 %
қ,
ұ0%
ж,б
ұ0%
ү – сурет қ – сурет
тангенстерi
бойынша жарық сәулесiнiң әрбiр
жарықтандырғыштан есептiк нүктеге
,
ж т.б. түсу бұрыштарының және сол
бұрыштарға сәйкес Cosқ
,
Cosқ
ж т.б. мәндерiн анықтайды.
Бақылау нүктеде әрбiр жарықтандырғышпен жасалынатын шарттық жарықталынуды мына формуламен есептейдi:
=
,
лк;
,
лк; ж т.б. (ұ.ұғ)
мұнда
- жарықтандырылатын нүкте бағытындағы
жарықтандырғыштың жарық күшi, kg.
Жарықтандырғыштардың кейбiр типтерiне
жарық күшiнiң мәндерi ұ.ө және ұ.ә –
кестелерде берiлген.
(ұ.ұ5) формула бойынша бақылау нүктеде анықталған Fң жарық ағыны мәнi бойынша анықтамалық әдебиеттен Рң үлгi қалыптық қуатты шамды таңдап алады. Содан кейiн (ұ.ұң) формуламен бөлменiң жарықтандыратын қондырғыларының жалпы қаутын анықтайды.
Меншiктi қуат әдiсi.
Әдiс кiшi көлемдi бөлмелердi есептеуге пайдаланылады және оны жобалаудың басында жарықтандыратын жүктеменi алдын ала анықтауға қолдануға болады.
Әдiстi есептiк формула:
ұ.ұө – Кейбiр жарықтандырғыштардың жарық күшiнiң мәндерi.
|
|
Жарықтандырғыштардың
жарық күшi,
|
|
||||||||||||||||||||
|
ң-топтың жарықтандырғыштары |
ү-шамды
ПВЛМ |
ұ-шамды
ПВЛМ |
үұ-топтың жарықтандырғыштары |
ғ-топтың жарықтандырғыштары |
ә-топтың жарықтандырғыштары |
НСПОЗ |
|
|||||||||||||||
|
Бойлық |
Көлденең |
Бойлық |
Көлденең |
Бойлық |
Көлденең |
Бойлық |
Көлденең |
Бойлық |
Көлденең |
Бойлық |
Көлденең |
|
|
|||||||||
|
0 |
үұ0 |
үұ0 |
ұғ5 |
ұғ5 |
ұғң |
ұғң |
ұ06 |
ұ06 |
ұқ0 |
ұқ0 |
ұғө |
ұғө |
6ү |
|||||||||
|
5 |
ү0ғ |
ү0ғ |
ұғ5 |
ұғ5 |
ұғң |
ұғң |
ұ0ң |
ұ06 |
ұүғ |
ұқң |
ұғғ |
ұғө |
5ө |
|||||||||
|
ұ5 |
ұә5 |
ү06 |
ұ65 |
ұғ0 |
ұ6ғ |
ұғү |
әғ |
ұ0ғ |
ұұұ |
ұң0 |
ұғқ |
ұғ6 |
5ө |
|||||||||
|
ү5 |
ұғ5 |
ү00 |
ұңө |
ұғ0 |
ұ55 |
ұ6ә |
өә |
ұ0ә |
әұ |
ұқң |
ұ60 |
ұ6ү |
ғү |
|||||||||
|
қ5 |
ұ50 |
ұөө |
ұқ0 |
ұ6ө |
ұқң |
ұ60 |
ғө |
ұ0ө |
ғү |
ұ0ө |
ұң0 |
ұңң |
6ә |
|||||||||
|
ң5 |
ұұә |
ұ6ң |
ұұғ |
ұ60 |
ұ06 |
ұ5ү |
ғ0 |
ұ06 |
5ң |
ғғ |
ұ0ө |
ұұұ |
ғү |
|||||||||
|
55 |
ө6 |
ұүқ |
ғ0 |
ұң5 |
ө0 |
ұң0 |
56 |
ұ0ң |
қә |
5ү |
ғү |
ғң |
ғқ |
|||||||||
|
65 |
ғғ |
өү |
60 |
ұқ5 |
5ң |
ұүө |
ңң |
ұ00 |
үң |
қ5 |
ң6 |
ңө |
ғң |
|||||||||
|
ғ5 |
құ |
ққ |
қ0 |
ұү0 |
қ0 |
ұұң |
ққ |
ә6 |
ұң |
ү0 |
үғ |
ү6 |
ғ0 |
|||||||||
|
ө5 |
ұқ |
ұқ |
ү0 |
ө0 |
ұ0 |
ұ0қ |
6 |
ә0 |
ө |
ұқ |
ұ0 |
ұ0 |
66 |
|||||||||
|
ә0 |
ұ |
5 |
0 |
ғ0 |
|
ә6 |
|
өғ |
ұ |
ұ0 |
0 |
0 |
6ң |
|||||||||
|
ә5 |
5 |
ұө |
5 |
ғ0 |
|
ә0 |
|
өң |
ө |
ұө |
ү |
ү |
6қ |
|||||||||
|
ұ05 |
ә |
ң0 |
ұ0 |
ө5 |
|
өң |
|
ғә |
ұқ |
қ0 |
ө |
ө |
5ә |
|||||||||
|
ұұ5 |
ұү |
ң5 |
ұ5 |
ұ00 |
|
ғ6 |
|
ғү |
құ |
65 |
ұ5 |
ұү |
5ү |
|||||||||
|
ұү5 |
ұ5 |
ңү |
ұғ |
ғө |
|
6қ |
|
6ң |
50 |
өң |
үң |
ұ6 |
5ң |
|||||||||
|
П.Ә.К % |
ғ5 |
|
ө5 |
|
ө5 |
|
6қ |
|
65 |
|
5ғ |
|
ғ5 |
|||||||||
,
град
ұ.ө – кестенiң жалғасы
|
|
НСП-ұұ-ұ00 НСП-ұұ-ү00 (ППД) |
НСП-ұұ-ұ00 НСП-ұұ-ү00 |
ПСХ |
НСП-үұ |
РСП-0ө |
|
0 |
ұғғ |
ғ5 |
ұ0қ |
үқө |
ңғ0 |
|
5 |
ұғө |
ғң |
ұү5 |
үүә |
ң65 |
|
ұ5 |
ұә0 |
ғғ |
ұ00 |
үұ5 |
ң65 |
|
ү5 |
ұә0 |
өқ |
ә6 |
ү0ң |
ңқ0 |
|
қ5 |
ұғү |
ө5 |
әү |
ұә5 |
ққ0 |
|
ң5 |
ұ60 |
өұ |
өә |
ұ6ң |
ұә5 |
|
55 |
ұқғ |
ғғ |
ө6 |
ұң5 |
ө0 |
|
65 |
ұұң |
ғұ |
өң |
ұүү |
ұ5 |
|
ғ5 |
ңң |
6ә |
өұ |
ғ6 |
5 |
|
ө5 |
ғ |
6ө |
ғқ |
ғ |
|
|
ә0 |
ұ,қ |
66 |
66 |
қ |
|
|
ә5 |
0,6 |
6қ |
6ү |
|
|
|
ұ05 |
|
66 |
ңғ |
|
|
|
ұұ5 |
|
ғұ |
құ |
|
|
|
ұү5 |
|
6ң |
ұө |
|
|
|
ұқ5 |
|
қң |
ұ0 |
|
|
|
ұң5 |
|
ө |
ң |
|
|
|
ұ55 |
|
қ |
ү |
|
|
|
ұ65 |
|
ү,ң |
ұ |
|
|
|
ұғ5 |
|
|
ұ |
|
|
|
ұө0 |
|
|
ұ |
|
|
|
П.Ә.К. % |
65 |
ғ5 |
65 |
ө0 |
ғ5 |
,
град
ұ.ә- кесте. Типтiк ЖКқ жарық күшiнiң мәндерi
(бiрыңғайландырған кесте)
|
|
Жарықтандырғыштардың
|
||||||||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
К-ұ |
К-ү |
К-қ |
Л |
||
|
0 |
үққ,ң |
қққ,5 |
қғғ,қ |
50қ,0 |
6ғ0,ғ |
өәң,ү |
ұұәү |
ұ5өқ |
үұү0 |
ұ5ң,ө |
|
|
5 |
үқү,ә |
ққү,0 |
қғ5,0 |
ңәә,ө |
66ң,ө |
өөқ,ө |
ұұғқ |
ұ5ңә |
ү06ү |
ұ55,5 |
|
|
ұ0 |
үүә,ү |
қүө,ү |
қғ0,қ |
ңә0,ү |
6ңғ,5 |
ө5ү,5 |
ұұұө |
ұңңә |
ұөәқ |
ұ5ө,ү |
|
|
ұ5 |
үүө,5 |
қүұ,ү |
қ6ұ,6 |
ңғң,ң |
6ұө,5 |
ө0ұ,ұ |
ұ0ү6 |
ұүөө |
ұ5ә5 |
ұ6ң,5 |
|
|
ү0 |
үүң,ғ |
құұ,ө |
қңә,ө |
ң5ү,ғ |
5ғә,5 |
ғқұ,ү |
ә0ү |
ұ05ү |
ұү6ұ |
ұғ5,5 |
|
|
ү5 |
үү0,0 |
қ00,0 |
ққң,қ |
ңү5,ұ |
5қ0,ү |
6ңқ,ө |
ғ50 |
өұ0 |
өқү |
ұә0,ғ |
|
|
қ0 |
үұң,ұ |
үө5,5 |
құ6,0 |
қәү,ұ |
ңғұ,ң |
5ңұ,қ |
5ғң |
5ұ5 |
үңә |
үұ0,ө |
|
|
қ5 |
ү0ғ,ұ |
ү6ө,ө |
үәң,ғ |
қ5ң,ұ |
ң0ң,ғ |
ңқә,ә |
қө0 |
ұә6 |
0 |
үқ5,ұ |
|
|
ң0 |
ұәә,қ |
үңә,ө |
үғ0,ғ |
құұ,ғ |
ққ0,ә |
қ0ұ,0 |
ұғң |
0 |
|
ү6ұ,ө |
|
|
ң5 |
ұә0,6 |
үүө,ә |
үңң,ү |
ү65,қ |
ү5ұ,ң |
ұ6ө,ө |
0 |
|
|
үөұ,6 |
|
|
50 |
ұө0,0 |
ү06,0 |
үұ5,ң |
үұ5,5 |
ұ6ғ,қ |
қү,6 |
|
|
|
үөү,ұ |
|
|
55 |
ұғ0,5 |
ұөұ,ғ |
ұөң,6 |
ұ6ү,ә |
өұ,ө |
|
|
|
|
ү5ғ,ү |
|
|
60 |
ұ5ә,ү |
ұ55,ң |
ұ5ү,0 |
ұ0ө,қ |
0 |
|
|
|
|
үұү,ә |
|
|
65 |
ұңғ,ұ |
ұүө,ұ |
ұұө,ү |
5ү,6 |
|
|
|
|
|
ұ6ұ,ғ |
|
|
ғ0 |
ұқң,қ |
әә,ө |
өқ,ұ |
0 |
|
|
|
|
|
ұұқ,6 |
|
|
ғ5 |
ұүұ,0 |
ғ0,6 |
ңғ,ң |
|
|
|
|
|
|
ғұ,5 |
|
|
ө0 |
ұ06,ә |
ң0,ө |
ұұ,ұ |
|
|
|
|
|
|
қ5,ө |
|
|
ө5 |
әү,5 |
ұ0,ө |
|
|
|
|
|
|
|
ұ0,0 |
|
|
ә0 |
ғғ,ғ |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
,
град
Ескерту:
М типтi бiр қалыпты ЖКқ - ты жарықтандырғыштың
жарық күшi барлық бағыттарда да бiрдей
болады
.
;
(ұ.ұө)
мұнда РШ – шамның қуаты, Вт; S – бөлменiң ауданы, мү;
N – шамның саны, Рмен – меншiктi қуат, Вт/мү.
Меншiктi қуаттың мәндерi ұ.ұ0 ... ұ.ұ5 – кестелерде берiлген.
ұ.ұ0...ұ.ұ5 – кестелерде берiлген мәлiметтердi тура бағытты жарықты жарықтандырғыштармен орындалған жалпы бiр қалыпты жарықтандыруды есептеуге пайдаланылу ұсынылады:
П.Ә.К. ұ00 % -тен кем нақты жарықтандырғыштарға Рмен есептiк мәндерi Рмен кестелiк мәндерiн жарықтандырғыштардың бiрдiң үлесiнде берiлген п.ә.к.-не бөлумен анықталады.
Жарықталынудың
және қор коэффициентiнiң мәндерi сәйкес
келмесе Рмен
қажеттi мәнiн оның кестелiк мәнiн
пропорционал қайта есептеумен анықтайды.
және
шағылу
коэффициенттерi сәйкес келмесе Рмен
қажеттi мәнiн былай анықтайды: егер бұл
коэффициенттер кестеде көрсетiлген
коэффициенттерден төмен болса, Рмен
кестелiк мәнiн ұ0 % - ке көбейтедi.
МЫСАЛ.
Ауданы
S=ахв=ұ6xұ0
мү=ұ60
мү,
;
және
бөлмеде 5е=қ,ү
м есептiк биiктiкте ЛБ типтi екi люминесценттiк
шамдары ЛСП 0ү-үхң0 /ЖКқ типi Д-қ, п.ә.к.=
60 % типтi жарықтандырғыштарды орнату
жобаланады. қор коэффициентi Кқ
= ұ,ө және бейбiркелiктiлiк коэффициентi
Z=ұ,ұ
болғанда жарықтандырғыштар санын
анықтау керек.
ұ.ұ6 – кесте бойынша Рмен =ү,ә Вт/мү . Бiрақ ұ.ұ6-кестеде Е=ұ00 лк, Кц=ұ,5 және п.ә.к.=ұ00% болғандықтан, прорпорционал қайта есептеумен Рмен қажеттi мәнiн анықтаймыз:
Рмен=
Вт/мү
=ұғ,ң Вт/мү
Жарықтандырғыштардың саны
N=
=
=қ5
ұ.ұ0-кесте.
Е=ұ00 лк юолғанда жалпы бiр қалыпты
жарықтандырудың меншiктi қуаты. қауты
60 Вт қыздыру шамды жарықтандырғыштар
(п.ә.к.= ұ00%;
;
;
;
Кқ=ұ,қ;
Z=ұ,ұ5).
|
5, м |
S, мү |
Мынадай ЖКқ-ты жарықтандырғыштардың меншiктi қуаты, Вт/м |
|||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
||
|
ұ,5-ү |
ұ0-ұ5 |
ү6,ң |
үқ,5 |
үқ,0 |
ұә,ө |
ұғ,ң |
ұ6,ә |
|
ұ5-ү5 |
үқ,ә |
үұ,5 |
ү0,ұ |
ұғ,6 |
ұ5,ө |
ұ5,6 |
|
|
ү5-50 |
үұ,ұ |
ұә,ү |
ұғ,6 |
ұ5,ө |
ұң,ғ |
ұң,ң |
|
|
50-ұ50 |
ұғ,ө |
ұ6,ү |
ұ5,қ |
ұң,ұ |
ұқ,қ |
ұқ,ү |
|
|
ұ50-қ00 |
ұ6,ү |
ұ5,ұ |
ұң,ң |
ұқ,6, |
ұқ,ұ |
ұқ,ұ |
|
|
қ00 көп |
ұ5,ң |
ұң,ң |
ұқ,6 |
ұқ,ү |
ұү,ө |
ұү,ө |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ү-қ |
ұ0-ұ5 |
қң,ү |
қ0,ү |
үө,ө |
үқ,ә |
ү0,ө |
ү0,ұ |
|
ұ5-ү5 |
үғ,5 |
үң,ң |
үң,ң |
ү0,ө |
ұө,ұ |
ұғ,6 |
|
|
ү5-50 |
үң,ң |
үұ,ө |
ү0,ө |
ұө,ұ |
ұ6,ү |
ұ5,ү |
|
|
50-ұ50 |
ү0,ұ |
ұө,ұ |
ұ6,ң |
ұ5,ұ |
ұң,ү |
ұқ,ә |
|
|
ұ50-қ00 |
ұғ,6 |
ұ6,0 |
ұ5,қ |
ұқ,ә |
ұқ,қ |
ұқ,қ |
|
|
қ00 көп |
ұ5,ң |
ұң,ң |
ұқ,6 |
ұқ,ү |
ұү,ө |
ұү,ө |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қ-ң |
ұ0-ұ5 |
60,қ |
ңө,ғ |
қә,6 |
құ,ғ |
ү6,ң |
ү5,қ |
|
ұ5-ү0 |
ң5,ү |
қө,ң |
ққ,қ |
ү6,ә |
үү,6 |
үү,ү |
|
|
ү0-қ0 |
қң,ү |
қ0,ү |
үө,ө |
үқ,ә |
ү0,ң |
ү0,ұ |
|
|
қ0-50 |
үғ,5 |
үң,ұ |
үң,ң |
ү0,ө |
ұө,ұ |
ұ6,ғ |
|
|
50-ұү0 |
үқ,5 |
үұ,ұ |
ұә,ө |
ұғ,қ |
ұ5,6 |
ұ5,ң |
|
|
ұү0-қ00 |
ү0,ұ |
ұғ,ө |
ұ6,ң |
ұң,ә |
ұң,ұ |
ұң,ұ |
|
|
қ00 көп |
|
|
|
|
|
|
|
ұ.ұұ-
кесте. Е=ұ00 лк болғанда жалпы бiр қалыпты
жарықтандырудың меншiктi қуаты. қуаты
ұ00...ү00 Вт қыздыру шамды жарықтандырғыштар
(п.ә.к.=ұ00%;
;
;
;
Кқ=ұ,қ;
Z=ұ,ұ5)
|
5, м |
S, мү |
Мынадай ЖКқ-ты жарықтандырғыштардың меншiктi қуаты, Вт/м |
|||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
||
|
ү-қ |
ұ0-ұ5 |
үө,ө |
ү5,ң |
үң,қ |
ү0,ұ |
ұғ,5 |
ұ6,ә |
|
ұ5-ү5 |
үқ,ү |
ү0,5 |
ү0,5 |
ұғ,5 |
ұ5,ү |
ұң,ө |
|
|
ү5-50 |
ү0,5 |
ұө,ң |
ұғ,5 |
ұ5,5 |
ұқ,ғ |
ұқ,қ |
|
|
50-ұ50 |
ұ6,ә |
ұ5,ү |
ұқ,ә |
ұү,ғ |
ұү,0 |
ұұ,ғ |
|
|
ұ50-қ00 |
ұң,ө |
ұқ,ү |
ұү,ә |
ұұ,ғ |
ұұ,ү |
ұұ,ү |
|
|
қ00 көп |
ұқ,0 |
ұү,ұ |
ұұ,5 |
ұұ,ұ |
ұ0,ө |
ұ0,ө |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қ-ң |
ұ0-ұ5 |
50,ө |
ңұ,ұ |
ққ,ң |
ү6,ғ |
үү,ү |
үұ,қ |
|
ұ5-ү0 |
қө,ұ |
қү,қ |
үө,ұ |
үү,ғ |
ұә,ұ |
ұө,ғ |
|
|
ү0-қ0 |
үө,ө |
ү5,ң |
үң,қ |
ү0,ұ |
ұғ,ү |
ұ6,ә |
|
|
қ0-50 |
үқ,ү |
ү0,5 |
ү0,5 |
ұғ,5 |
ұ5,ү |
ұң,ә |
|
|
50-ұү0 |
ұә,ө |
ұғ,ө |
ұ6,ғ |
ұң,6 |
ұқ,ү |
ұқ,0 |
|
|
ұү0-қ00 |
ұ6,ә |
ұ5,0 |
ұқ,ә |
ұү,6 |
ұұ,ә |
ұұ,ә |
|
|
қ00 көп |
ұқ,5 |
ұү,ғ |
ұү,ұ |
ұұ,ң |
ұұ,0 |
ұұ,0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ң-6 |
ұ0-ұғ |
әғ,ұ |
6ү,ө |
5қ,ң |
қ6,ө |
үө,ұ |
үө,ө |
|
ұғ-ү5 |
5ә,қ |
ң6,ң |
қө,ұ |
үө,ө |
үқ,ғ |
үқ,ғ |
|
|
ү5-қ5 |
ңү,ғ |
қө,ұ |
қ0,5 |
үң,қ |
ү0,5 |
ү0,ә |
|
|
қ5-50 |
ққ,қ |
үө,ө |
ү6,0 |
үұ,қ |
ұө,ң |
ұө,ұ |
|
|
50-ө0 |
үң,қ |
үү,ү |
үү,ү |
ұө,ғ |
ұ6,ү |
ұ5,ғ |
|
|
ө0-ұ50 |
үұ,ө |
ұә,ң |
ұө,ғ |
ұ6,ү |
ұң,ң |
ұң,0 |
|
|
ұ50-ң00 |
ұө,ң |
ұ6,ң |
ұ5,ү |
ұқ,ғ |
ұү,6 |
ұү,қ |
|
|
ң00 көп |
ұң,ң |
ұқ,қ |
ұү,ғ |
ұұ,ғ |
ұұ,ң |
ұұ,ұ |
|
ұ.ұү
- кесте. Е=ұ00 лк болғанда жалпы бiр қалыпты
жарықтандырудың меншiктi қуаты. қуаты
қ00 Вт қыздыру шамды жарықтандырғыштар
(п.ә.к.=ұ00%;
;
;
;
Кқ=ұ,қ;
Z=ұ,ұ5)
|
5, м |
S, мү |
Мынадай ЖКқ-ты жарықтандырғыштардың меншiктi қуаты, Вт/м |
|||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
||
|
қ-ң |
ұ0-ұ5 |
ң6,5 |
қғ,6 |
қ0,5 |
үұ,ң |
ү0,қ |
ұә,5 |
|
ұ5-ү0 |
қң,ә |
үә,6 |
ү5,ғ |
ү0,ө |
ұғ,ң |
ұғ,ұ |
|
|
ү0-қ0 |
ү6,ң |
үқ,қ |
үү,ү |
ұө,ң |
ұ5,ө |
ұ5,5 |
|
|
қ0-50 |
үұ,ү |
ұө,ө |
ұө,ө |
ұ6,0 |
ұқ,ә |
ұқ,ғ |
|
|
50-ұү0 |
ұө,ұ |
ұ6,қ |
ұ5,қ |
ұқ,ң |
ұү,ұ |
ұұ,ә |
|
|
ұү0-қ00 |
ұ5,5 |
ұқ,ө |
ұү,ғ |
ұұ,5 |
ұ0,ө |
ұ0,ө |
|
|
қ00 көп |
ұү,ң |
ұұ,6 |
ұұ,ұ |
ұ0,ң |
ұ0,ұ |
ұ0,ұ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ң-6 |
ұ0-ұғ |
өө,ө |
5ғ,5 |
ңө,ө |
ққ,ғ |
ү5,ғ |
ү6,ң |
|
ұғ-ү5 |
5ң,қ |
ңү,5 |
қң,ә |
ү6,ң |
үұ,ғ |
үұ,ғ |
|
|
ү5-қ5 |
қә,ұ |
қң,ә |
үғ,ә |
үү,ү |
ұө,ө |
ұә,ғ |
|
|
қ5-50 |
қ0,5 |
ү6,ң |
үқ,ө |
ұә,5 |
ұ6,ө |
ұ6,6 |
|
|
50-ө0 |
үү,ү |
ү0,ң |
ү0,ң |
ұғ,ұ |
ұң,ө |
ұң,ң |
|
|
ө0-ұ50 |
ұә,ә |
ұғ,ө |
ұғ,ұ |
ұң,ө |
ұқ,ү |
ұү,ө |
|
|
ұ50-ң00 |
ұ6,ө |
ұ5,0 |
ұң,0 |
ұү,5 |
ұұ,5 |
ұұ,ү |
|
|
ң00 көп |
ұқ,ү |
ұү,ү |
ұұ,6 |
ұ0,ғ |
ұ0,ң |
ұ0,ү |
|
ұ.ұқ -
кесте. Е=ұ00 лк болғанда жалпы бiр қалыпты
жарықтандырудың меншiктi қуаты. қуаты
500 Вт қыздыру шамды жарықтандырғыштар
(п.ә.к.=ұ00%;
;
;
;
Кқ=ұ,қ;
Z=ұ,ұ5)
|
5, м |
S, мү |
Мынадай ЖКқ-ты жарықтандырғыштардың меншiктi қуаты, Вт/м |
|||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
||
|
ң-6 |
ұ0-ұғ |
өү,ң |
5қ,қ |
ң5,қ |
құ,ү |
үқ,ө |
үң,5 |
|
ұғ-ү5 |
50,қ |
қә,ң |
қү,ң |
қң,5 |
ү0,ұ |
ү0,ұ |
|
|
ү5-қ5 |
қ6,ү |
қү,қ |
ү5,ә |
ү0,6 |
ұғ,ң |
ұғ,ө |
|
|
қ5-50 |
үө,қ |
үң,5 |
үү,ұ |
ұө,ұ |
ұ5,5 |
ұ5,қ |
|
|
50-ө0 |
ү0,6 |
ұө,ә |
ұө,ә |
ұ5,ә |
ұқ,ғ |
ұқ,қ |
|
|
ө0-ұ50 |
ұө,5 |
ұ6,5 |
ұ5,ә |
ұқ,ғ |
ұү,ү |
ұұ,ә |
|
|
ұ50-ң00 |
ұ5,6 |
ұқ,ә |
ұү,ә |
ұұ,6 |
ұ0,6 |
ұ0,ң |
|
|
ң00 көп |
ұү,ү |
ұұ,қ |
ұ0,ө |
ә,ә |
ә,6 |
ә,ң |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6-ө |
ү5-қ5 |
6ә,ғ |
50,қ |
қә,ң |
үө,қ |
үү,6 |
үү,ұ |
|
қ5-50 |
ңғ,ғ |
қә,ң |
қү,ң |
үқ,ө |
ұә,ғ |
ұә,қ |
|
|
50-65 |
қғ,ө |
қү,қ |
ү5,ә |
үұ,ұ |
ұғ,ң |
ұғ,ұ |
|
|
65-ә0 |
қ0,ү |
ү5,ә |
үү,6 |
ұө,ә |
ұ5,ә |
ұ5,6 |
|
|
ә0-ұқ5 |
үү,6 |
ү0,ұ |
ұә,ғ |
ұ6,5 |
ұң,ү |
ұқ,ә |
|
|
ұқ5-ү50 |
ұө,ә |
ұ6,ө |
ұ6,ө |
ұң,ң |
ұү,6 |
ұү,ү |
|
|
ү50-500 |
ұ6,5 |
ұң,ө |
ұқ,ә |
ұү,ү |
ұұ,0 |
ұ0,ә |
|
|
500 көп |
ұү,ү |
ұұ,қ |
ұ0,ө |
ұ0,0 |
ә,6 |
ә,ң |
|
ұ.ұң - кесте. Е=ұ00 лк болғанда жалпы бiр қалыпты жарықтандырудың меншiктi қуаты. ЛБ типтi люминесценттiк жарықтандырғыштар (шарттық п.ә.к.=ұ00%; Кқ=ұ,5; Z=ұ,ұ)
|
5, м
|
S, мү |
Мынадай ЖКқ-ты жарықтандырғыштардың меншiктi қуаты, Вт/м |
|||||||||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
0,ғ- |
0,5- |
0,ғ- |
0,5- |
0,ғ- |
0,5- |
0,ғ- |
0,5- |
||||||
|
0,5- |
0,қ- |
0,5- |
0,қ- |
0,5- |
0,қ- |
0,5- |
0,қ- |
||||||
|
0,ұ |
0,ұ |
0,ұ |
0,ұ |
0,ұ |
0,ұ |
0,ұ |
0,ұ |
||||||
|
|
ұ0-ұ5 |
ң,ә |
6,ұ |
ң,ң |
5,ү |
ң,қ |
5,0 |
қ,ғ |
ң,ұ |
||||
|
ұ5-ү5 |
ң,0 |
ң,ө |
қ,ғ |
ң,ү |
қ,ғ |
ң,ү |
қ,қ |
қ,6 |
|||||
|
ү5-50 |
қ,6 |
ң,ү |
қ,қ |
қ,ө |
қ,ү |
қ,6 |
ү,ә |
қ,ұ |
|||||
|
50-ұ50 |
қ,ұ |
қ,5 |
ү,ө |
қ,ұ |
ү,ғ |
ү,ә |
ү,5 |
ү,6 |
|||||
|
ұ50-қ00 |
ү,ғ |
қ,0 |
ү,6 |
ү,ө |
ү,5 |
ү,6 |
ү,ң |
ү,5 |
|||||
|
қ00 көп |
ү,5 |
ү,ғ |
ү,ң |
ү,5 |
ү,қ |
ү,5 |
ү,ү |
ү,қ |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
қ-ң |
ұ0-ұ5 |
ғ,6 |
ұ0,5 |
6,ғ |
ө,5 |
5,6 |
6,ә |
ң,ә |
5,5 |
||||
|
ұ5-ү0 |
6,ұ |
ғ,ө |
5,ң |
6,ғ |
ң,ә |
5,ө |
ң,ү |
ң,ғ |
|||||
|
ү0-қ0 |
ң,ә |
5,ә |
ң,ң |
5,ү |
ң,ү |
5,0 |
қ,ғ |
ң,ү |
|||||
|
қ0-50 |
ң,0 |
ң,ө |
қ,ғ |
ң,6 |
қ,ғ |
ң,ү |
қ,ү |
қ,6 |
|||||
|
50-ұү0 |
қ,5 |
ң,ұ |
қ,ү |
қ,ғ |
қ,ұ |
қ,ң |
ү,ө |
қ,0 |
|||||
|
ұү0-қ00 |
қ,0 |
қ,5 |
ү,ө |
қ,ұ |
ү,ғ |
ү,ә |
ү,5 |
ү,6 |
|||||
|
қ00 көп |
ү,6 |
ү,ө |
ү,5 |
ү,6 |
ү,ң |
ү,қ |
ү,ү |
ү,қ |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
ң-6 |
ұ0-ұғ |
ұ0,5 |
ү0,0 |
ә,6 |
ұү,ә |
ө,ұ |
ұұ,0 |
6,қ |
ғ,6 |
||||
|
ұғ-ү5 |
ө,5 |
ұү,ү |
ғ,ұ |
ә,6 |
6,5 |
ғ,ө |
5,ұ |
5,ә |
|||||
|
ү5-қ5 |
ғ,ұ |
ө,ө |
5,ә |
ғ,ө |
5,ұ |
6,қ |
ң,ң |
5,0 |
|||||
|
қ5-50 |
5,5 |
6,ә |
ң,ә |
5,ә |
ң,5 |
5,ң |
қ,ө |
ң,ң |
|||||
|
50-ө0 |
ң,ү |
5,0 |
қ,ө |
ң,6 |
ң,0 |
ң,6 |
қ,ң |
қ,ө |
|||||
|
ө0-ұ50 |
қ,ө |
ң,5 |
қ,ң |
ң,0 |
қ,ң |
қ,ө |
қ,ұ |
қ,қ |
|||||
|
ұ50 көп |
ү,ғ |
қ,0 |
ү,6 |
ү,ө |
ү,5 |
ү,6 |
ү,қ |
ү,ң |
|||||
мынадай
болғанда
ұ.ұ5 -
кесте. Е=ұ00 лк болғанда жалпы бiр қалыпты
жарықтандырудың меншiктi қуаты. ДРЛ
типтi жарықтандырғыштар (шарттық
п.ә.к.=ұ00%;
;
;
;
Кқ=ұ,5;
Z=ұ,ұ5)
|
5, м |
S, мү |
Мынадай ЖКқ-ты жарықтандырғыштардың меншiктi қуаты, Вт/м |
||||||
|
Д-ұ |
Д-ү |
Д-қ |
Г-ұ |
Г-ү |
Г-қ |
К-ұ |
||
|
қ-ң |
ұ0-ұ5 |
ұң,ә |
ұү,0 |
ә,ө |
ғ,ө |
6,5 |
- |
- |
|
ұ5-ү0 |
ұұ,ү |
ә,5 |
ө,ү |
6,ғ |
5,6 |
- |
- |
|
|
ү0-қ0 |
ө,5 |
ғ,ң |
ғ,ұ |
5,ә |
5,0 |
- |
- |
|
|
қ0-50 |
6,ө |
6,0 |
6,0 |
5,ұ |
ң,5 |
- |
- |
|
|
50-ұү0 |
5,ө |
5,ү |
ң,ә |
ң,қ |
қ,ә |
- |
- |
|
|
ұү0-қ00 |
ң,ә |
ң,ң |
ң,ұ |
қ,ғ |
қ,5 |
- |
- |
|
|
қ00 көп |
қ,ә |
қ,ғ |
қ,5 |
қ,ң |
қ,ү |
- |
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ң-6 |
ұ0-ұғ |
үө,5 |
ұө,ң |
ұ5,ғ |
ұ0,ө |
ө,ү |
ө,5 |
- |
|
ұғ-ү5 |
ұғ,ң |
ұқ,6 |
ұұ,ү |
ө,5 |
ғ,0 |
ғ,0 |
- |
|
|
ү5-қ5 |
ұү,5 |
ұұ,ү |
ө,ә |
ғ,ұ |
6,0 |
6,ұ |
- |
|
|
қ5-50 |
ә,ө |
ө,5 |
ғ,6 |
6,ү |
5,ң |
5,қ |
- |
|
|
50-ө0 |
ғ,ұ |
6,5 |
6,5 |
5,5 |
ң,ғ |
ң,6 |
- |
|
|
ө0-ұ50 |
6,ң |
5,ғ |
5,5 |
ң,ғ |
ң,ү |
ң,ұ |
- |
|
|
ұ50-ң00 |
5,ң |
ң,ө |
ң,5 |
ң,0 |
қ,ғ |
қ,6 |
- |
|
|
ң00 көп |
ң,ү |
қ,ә |
қ,ғ |
қ,ң |
қ,қ |
қ,қ |
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6-ө |
50-65 |
ұқ,0 |
ұұ,ү |
ә,0 |
ғ,қ |
6,0 |
5,ә |
5,ң |
|
65-ә0 |
ұ0,ң |
ө,ә |
ғ,ө |
6,5 |
5,5 |
5,ң |
5,0 |
|
|
ә0-ұқ5 |
ғ,ө |
6,ә |
6,ө |
5,ғ |
ң,ә |
ң,ө |
ң,6 |
|
|
ұқ5-ү50 |
6,5 |
5,ө |
5,ө |
5,0 |
ң,қ |
ң,ү |
ң,ұ |
|
|
ү50-500 |
5,ғ |
5,ұ |
ң,ө |
ң,ү |
қ,ө |
қ,ө |
қ,ө |
|
|
500 көп |
ң,ү |
қ,ә |
қ,ғ |
қ,ң |
қ,қ |
қ,ө |
қ,ө |
|
Сонымен,әрбiр қатарда ұү жарықтандырғыштар орналасқан үш қатар қабылдаймыз, яғни N=қ6.
Ауданы ұ0 мү дейiн болатын қосымша бөлмелерде қыздыру шамды бiр жарықтандырғыш орнатқанда, жарық көзiнiң қуатын анықтауға ұ.ұ6 – кестенi пайдалануға болады.
ұ.ұ6 – кесте.
|
мү |
Жарықталыну мынадай деңгейде болғанда шамның қауты Вт |
|||
|
Е=ұ0 лк |
Е=ү0 лк |
Е=қ0 лк |
Е=50 лк |
|
|
ү |
ү5 |
60 |
60 |
ұ00 |
|
ң |
ң0 |
60 |
ұ00 |
ұ50 |
|
6 |
ң0 |
ұ00 |
ұ00 |
ұ50 |
|
ө |
60 |
ұ00 |
ұ50 |
ү00 |
|
ұ0 |
60 |
ұ00 |
ұ50 |
ү00 |
Жарықтанатын сызықтардан жарықталынуды есептеу.
Егер
бiр қатардағы жарықтандырғыштар
арасындағы қашықтық
-тен
кем болса, немесе олардың орнатылу
биiктiгiнiң жартысы жарық көзiнiң ұзындығынан
кем болса, люминисценттiк шамды
жарықтандырғыштар сызықтар деп саналады.
Есептеу нүктелiк әдiспен мына формула
бойынша орындалады:
;
лм/м
(ұ.ұә)
мұнда
-
жарық ағынының сызықтық тығыздығы, яғни
сызықтың ұм келетiн жарық ағыны, лм/м;
және
Lұ
координаталарында тұрғызылған сызықтық
изолюкс графиктерi бойынша анықталатын
жарықтандырғыштардың жақын қатарларымен
жасалынған жалпы салыстырмалы сызықтық
жарықталыну.
Рұ=Р
5е
– бөлме планында жарықтанатын сызықтан
А бақылау нүктесiне дейiнгi келтiрiлген
қашықтық. Lұ=L
he
жарықтанатын сызықтың келтiрiлген
ұзындығы.
Р және L мөлшерiн бөлменiң планы бойынша анықтайды (ң сурет)
А бақылау нүктесiн әдетте сызықтың шетiне қарсы алады, ал планда жарықтандырғыштар қатарының ортасында (5 сурет).
Бақылау нүктесiне жарықтанатын сызыққа басқаша орналасқанда, мысалы жарықтанатын сызықтың астындағы Аұ нүкте (5 сурет), сызықты екi бөлiмге бөледi. Lұ және Lү анықтап изолюкстер бойынша еұ және еү мәндерiн тауып алады. Оларды қосады еА=еұ+еү.
Егер бақылау нүкте жарықтанатын сызықтан шет жақта орналасса (6 суреттегi Аұ нүкте), сызықты Аү нүктеден түсiрiлген тiк сызыққа дейiн шартты жалғайды. Содан кейiн Lұ – сызықтың толық ұзындығы және Lү – шартты қосылған бөлiмiнiң ұзындығын анықтап, изолюксчтер бойынша еұ және еү мәндерiн тауып алады.
Бұл
жағдайда Аү
нүктедегi шартты жарықталыну
.
Жарықтанатын сызықтағы шамдардың қажеттi жарық ағынын былай анықтайды:
егер
сызықтағы жарықтандырғыштар бiр-бiрiне
түйiсiп тұрса
,
ал егер сызықтағы жарықтандырғыштар
бiр-бiрiне алшақтау орналасса
,
мұнда
l
– жарықтандырғыштың немесе жарықтанатын
сызық кесiндiсiнiң ұзындығы, м;
-
жарықтандырғыштар арасындағы қашықтық,м.
Жарықтанатын сызықтағы жарықтандырғыштар санын анықтайды:
;
(ұ.ү0)
мұнда F-сызықтың жарық ағыны, лм; Fш – таңдап алынған типтi шамның жарық ағыны, лм; n – жарықтандырғыштағы шамдар саны.
Жарықтанатын қатардың жарық ағыны F берiлген болса, (ұ.ұә) формуланы бақылау нүктедегi iс жүзiндегi жарықталыну мәнiн анықтауға да пайдалануға болады.
қатардағы
барлық жарықтандырғыштардың ұзындығын
қатардың өз ұзындығымен салыстырып
қатарды құрастырады. Егер бiр
жарықтандырғыштың ұзындығы l
болса, барлық жарықтандырғыштардың
толық ұзындығы
болады.
Егер
болса, жарықтандырғыштарды тұтас
қатарғаорналастырады. Егер
<L
болса, жарықтандырғыштарды қатарда
бiр-бiрiне алшақ орналастырады.
Егер
жарықтандырғыштардың қосынды ұзындығы
>L
болса, мынадай варианттар болуы мүмкiн:
а) шамдардың бiрлiк қуатын көбейту;
б) жарықтандырғыштардың қатарларын көбейту;
в) шамдар саны көп жарықтандырғыштарды таңдап алу.
Жарықтанатын сызықты жарық ағынын пайдалану коэффициентiнiң әдiсiмен де есептеуге болады. Бұл жолы (ұ.ұұ) формуланы пайдаланады.. Оған бөлмедегi жарықтандырғыштар санының орнына жарықтандыратын қондырғыда белгiленген жарықтандырғыштар қатарының санын қояды және қатардағы шамдардың қосынды жарық ағынын F анықтайды. Жарықтандырғыштар мен шамдардың типтерi таңдап алынғандықтан және бiр шамның жарық ағынын бiлгендiктен, (ұ.ү0) формула бойынша бiр қатардағы жарықтандырғыштардың санын анықтайды. Бiр қатардағы жарықтандырғыштардың қосынды ұзындығын бөлменiң ұзындығымен салыстырады. Жарытқнатын қатарды құрастыру жоғарыда берiлген әдiстермен орындалады.
Барлық бөлмелердi есептеу нәтижелерiн жарық-техникалық тiзiмге жазады (ұ.ұғ - кесте).
|
№ |
Үй жайдың сипаттамасы |
Шағылу коэффициентi, % |
Нормаланылған жарықталыну Ен, лк |
қор коэффициентi Кқ |
Жарықтандырғыштар |
шамдар |
Жалпы орнатылған қуаты, кВт |
|||||||
|
аты |
ауданы S, мү |
есептiк биiктiк |
айналадағы ортасы бойынша сипаттамасы |
қабырғаларының pқ |
Төбесiнiң, рт |
Еденнiң, рж.б. |
Типi |
Саны |
қуаты, Вт |
саны |
||||
|
ұ |
Малдар тұратын үй жай |
үқ55 |
ү,ғ |
Дымқыл химиялық активтi ортасы |
50 |
қ0 |
ұ0 |
ПВЛМ үХң0 |
ұү0 |
ң0 |
үң0 |
|||
|
ә,6 |
||||||||||||||
|
50 |
ұ,5 |
|||||||||||||
ұұ. Электр техникалық бөлiм.
Жарықтандырғыштың тораптарды электр-техникалық есептеудiң мақсаты – электр желiлерiндегi жұмыстық ток сымдары (кабельдердi) аса қыздырмайтын, шамдарды қоректендiруге қажеттi кернеудi және жеткiлiктi механикалық берiктiктi қамтамасыз ететiн сымдар мен кабельдердiң көлденең қимасының аудандарын анықтау.
Электр-техникалық бөлiмнiң құрамына мына мәселелер жатады:
-
Электр торабынан үй жайға кiрменiң және электр қалқандарын орнату орындарын таңдап алу.
-
Сымдардың (кабельдердiң) маркаларын және олардың тартылу тәсiлдерiн таңдап алу.
-
Жарықтандырғыштық электр торабын құрастыру (оның жоларнасын таңдап алу және белгiлеу).
-
қоректендiрулiк және топтың электр тораптары сымдарының (кабельдерiнiң) көлденең қимасының ауданын есептеу және оларды қызуға және механикалық берiктiкке тексеру.
-
Электр қалқандарының,басқару мен электр тораптарын қысқаша тұйықталудан және асқын жүктелуден қорғау аппараттарының типтерiн таңдап алу.
-
Күтiп қараушыларды электр тоғымен зақымданудан қорғау шараларын ойластыру.
ү.ұ. Электр торабынан үйжайға кiрменiң және электр
қалқандарын орнату орындарын таңдап алу.
Жарықтандырғыштың қалқан (қалқандар) немесе, арнаулы электр-қалқандық бөлмеде немесе үй жайдың бас есiгiнiң маңында оны кездейсоқ зақымдауға болмайтын жерлерде орнатылады.
Егер үй жайдың ұзындығы ұ00 м немесе одан көп болса, үй жайжың екi шетiне екi қалқан немесе iшкi электр тораптарының ұзындығын қысқарту үшiн қалқандарды жүктеменiң ортасында орналастыру ұсынылады.
ү.ү. Сымдардың (кабельдердiң) маркаларын және
олардың тартылу тәсiлдерiн таңдап алу.
Сымдардың (кабельдердiң) маркасы мен тартылу тәсiлдерi үй жайдың iшкi ортасына, үй жайдың мiндетiне және жабдықтардың орналасуына байланысты анықталады. Таңдап алу әр түрлi анықтамалық әдебиеттердiң кестелерi бойынша орындалады.
Ауылшаруашылық объектiлерiнiң жарықтандырғыштық тораптарында кең қолданылатын сымдар мен кабельдердiң маркалары
ү.ұ. – кестеде берiлген.
ү.ұ. – кесте. Ауылшаруашылық жарықтандырғыштық тораптарына ұсынылатын сымдар мен кабельдердiң маркалары.
|
№ |
Электр тартымының түрлерi |
Сымның, кабельдiң маркасы |
Тартылу тәсiлi |
Үй жайдың сипаттамасы |
|
ұ. |
Ашық, жанбайтын құрылмалардың бетiмен |
АПВ, АПР |
изоляторларға бекiтiледi |
Әдеттегi, ыстық, ылғал, дымқыл үй жайларда |
|
ү. |
сондай |
АВВГ,АПВГ, АВРГ,АПРГ, АСРГ |
қапсырмалармен бекiтiледi. |
Барлық үй жайларда |
|
қ. |
Сондай |
АПВ, АПП,АПРТО |
Түтiктiң iшiмен |
Барлық үй жайларда |
|
ң. |
Арқан сымды |
АВТС-ұ, АВТС-ү, АВТВ |
Өзiнiң көтерiп тұратын арқан сымымен. |
Мал қораларында |
|
5. |
Жабық, жанбайтын құрылмаларды iшiнде |
АППВ, АПВ, АПРВ, АПН |
Түтiктiң iшiмен, сынақтың астында |
Өрт және қопарылыс қаупi бар үй жайлардан басқа ғимараттарда |
|
6. |
Үй жайдың сыртында |
АВВГ,ААБ, АСЕ |
қабырғалардың сыртымен, орларда, түтiктердiң iшiмен |
|
ү.қ. Жарықтандырғыштық торапты құрастыру.
Жарықтандырғыштық торапты құрастыруда үй жайдың планында топтық қалқандардың, жарықтандырғыштардың, айырғылардың және розеткалардың орнатылу орындарын белгiлейдi. Жарықтандырғыштарды топтарға бөледi және үй жайдың планына қоректендiрулiк және топтық желiлердiң жоларналарын түсiредi. Тоқ қабылдағыштарды жеке топтарға бөлгенде бiр топта жалпы жұмыстық тоғының мәнi ү5 А-ден аспайтын қыздыру немесе ДРЛ шамдарының саны ү0-дан, ал люминесценттiк шамдардың саны 50-ден көп болмауы керек (бұл сандарға штепсельдiрозеткалар да кiредi). Розеткалардың қуаты оған қосылатын аспаптың қуатына тең қабылданылады. Егер бұл қуат белгiсiз болса, есептiк қуатты ү00 Вт деп қабылдайды.
Жарықтандырғыштық торапты құрастыруда жалпы жүктеменi фазаларға бiр қалыпты бөлуге ұмтылу керек. Кезекшiлi жарықтандыру жарықтандырылғыштық топтық қалқанның жеке тобынан, ал апаттық жарықтандыру арнаулы апаттық жарықтандырғыштық қалқанынан немесе бас күштiк қалқанның жеке тобынан қоректендiрiледi.
ү.ң. Сымдардың (кабельдердiң) көлденең
қимасының ауданын есептеу.
Сымдардың (кабельдердiң) көлденең қимасының ауданы кернеудiң шектi мүмкiндiк шығыны бойынша өткiзгiштiк материалдың минимум шығынына есептеледi. Таңдап алынған көлденең қиманың ауданы механикалық берiктiк және қызу бойынша тексерiледi.
Сымдардың (кабельдердiң) көлденең қимасының ауданын кернеудiң шектi мүмкiндiк шығыны бойынша анықтауға арнлаған есептiк формула:
;
(ү.ұ)
мұнда
- жүктеме моменттерiнiң
қосындысы, кВт м;
- кернеудiң
шектi
мүмкiндiк
шығыны, %.
“Электр
қондырғыларын құру ережелерiне”
(ПУЭ) сәйкес
деп
қабылдаймыз; С – электр торабының
өзгешелiктiк
коэффициентi
(ү.ү - кесте).
ү.ү. кесте. Кернеуi қө0/үү0 В аллюминий сымдарымен
(кабельдермен) орындалған тораптарға
С коэффициентiнiң мәндерi.
|
Электр торабының түрлерi |
С |
|
Үш фазалы, нольдiк сыммен, қө0/үү0 В |
ңң,0 |
|
Екi фазалы, нольдiк сыммен, қө0/үү0 В |
ұә,5 |
|
Бiр фазалы, үү0 В |
ғ,ң |
Жүктеменiң моментi М – жүктеменiң Р, кВт, желiнiң жүктемелiк жарықтандырғыштық қалқанға дейiнгi ұзындығына l, м, кеберотiндiсi.
Топтың моменттерiнiң қосындысын анықтау үшi, осы топтың желiнiң есептiк схемасы жасалынады (ғ-сурет). Схемада айырғыларға және жарықтандырғыштарға түсiрудi есепке алған тармақтандыру арасындағы қашықтық, сондай-ақ қабылдағыштардың ток қуаты көрсетiледi. Ауыл шаруашылық объектiлерiнде топтың желi негiзiнде көлденең қимасының ауданы бiрдей болатын сымдармен (кабельдермен) орындалады. Мұндай жағдайда жүктемелер моменттерi барлық топтың желiге (ғ - сурет) мына
ғ-сурет
формуламен есептеледi:
Егер жүктеме желiде бiр қалыпты таралса, яғни топта барлық жарықтандырғыштардың қуаттары тең және бiр-бiрiне бiрдей қашықтықта орналасқан, қосынды моменттi жүктемелер, бiздiң мысалда Рұ жүктемелер, ортасына дейiнгi келтiрiлген ұзындық бойынша мына формуламен анықтауға болады:
;
(ү.ү)
мұнда l0 – қалқаннан топтың бiрiншi жарықтандырғышына дейiнгi қашықтық, м; n – бiрдей қуатты жарықтандырғыштар саны; l – жарықтандырғыштар арасындағы қашықтық, м, Рұ – бiр жарықтандырғыштың қуаты, кВт.
Механикалық берiктiкке тексеру. (ү.ұ) формуламен есептелген сымның (кабельдiң) көлденең қимасының ауданын механикалық берiктiкке тексередi. Аллюминий тарамды сымдардың (кабельдердiң) механикалық берiктi бойынша көлденең қимасының мнималь ауданы мынадай болады (ұ, ққғ б.): iшкi электр тартымға – ү,5 ммү, сыртқы электр тартымға – ң,0 ммү және өндiрiстiк үй жайларға кiрмелерге – ұ0 ммү.
(ү.ұ) формула және механикалық берiктiк бойынша анықталған көлденең қиманың үлкен ауданын қабылдайды.
қызуға тексеру. Таңдап алынған сымдарды (кабельдердi) мына формула бойынша қызуға тексередi:
;
(ү.қ)
мұнда Ре топ – газразрядтық шамдардың жүргiзу – реттеу аппараттарындағы (КРА) қуат шығынын есепке алғандағы бiр фазалық топтық желiнiң есептiк жүктемесi , Вт; Ре топ=Рорн – қыздыру шамдарына;
Ре
топ=ұ,ү
х Рорн
– станртермен жағылатын люминесценттiк
шамдарға; Ре
топ=ұ,қ
х Рорн-
стартерсiз схемамен қосылған люминесценттiк
шамдарға; Ре
топ=ұ,ұ
х Рорн
– ДРЛ және ДРК шамдарға;
-фазалық
кернеу, В; Cos
- қуат коэффициентi, с.б.; lе
топ-
бiр фазалы топтың есептiк тоғы, А.
Топтың есептiк мәнiн lе топ ұзақ уақытты мүмкiндiк тоқ мәнiмен салыстырады. Осы кезде мына шарт орындалуы керек:
;
(ү.ң)
мұнда lмтм- сым (кабель) тарамдарындағы қызу шарты бойынша ұзақ уақытты мүмкiндiк тоқ, А (ү.қ - кесте).
Сымның (кабельдiң) көлденең қимасының ауданын ақырғы таңдап алғаннан кейiн кiрмеден бастап, әрбiр топтағы кернеудiң шындығындағы (iс жүзiндегi) шығындарын мына формуламен анықтайды:
;
(ү,5)
мұнда Мо – кiрменiң электр жүктемелерiнiң моментi, кВт м; Sк – кiрмедегi сымның (кабельдiң) көлденең қимасының ауданы, ммү.
ү.қ – кесте. Аллюминий тарамды сымдардың ұзақ уақытты
мүмкiндiк тоғы lмүм (А).
|
Көлденең қимасының ауданы, ммү |
Тартылу әдiсi |
|||
|
Ашық |
Түтiктiң iшiмен жабық, тарамдар саны мынадай болғанда |
|||
|
ү |
қ |
ң |
||
|
ү,5 |
үң |
ү0 |
ұә |
ұә |
|
ң,0 |
қү |
үө |
үө |
үө |
|
6,0 |
қә |
қ6 |
қү |
қ0 |
|
ұ0,0 |
60 |
50 |
ңғ |
қә |
ү.5. Электр қалқандарының басқару және электр тораптарын қысқаша тұйықталудан және асқын жүктелуден қорғау аппараттарының типтерiн таңдап алу.
Жарықтандырғыштық қалқандарды топтардың санын, қосылу, схемасына, басқару және қорғау аппараттарына және олар жұмыс iстейтiн айналадағы ортаның жағдайына байланысты таңдап алады.
Ауыл шаруашылық объектiлерiне кiрмеде ВА 5ұ-құ және ВА 5ұ-ққ типтi және шықпалық топтық желiлерде ВА ұң-ү6 және ВА ұ6-ү5 типтi автоматты айырғылар орнатылған ЯРН және ЯРУ сериялы жарықтандырғыштық қалқандар ұсынылады.
Жарықтандыратын және сәулелендiретiн қондырғыларының жүргiзу тоқтарының әрекетiнен қорғау аппараттарының жалған iске қосылуынан сақтану үшiн, автоматты айырғылардың жылулық және құрамалық ағытқыштарының номиналь тоқтарын таңдап алуда мына қатынасты нұсқау етiп қолданады:
(ү.6)
мұнда lт – айырғы ағытқышының тағайыншама тоғы, А.
Тотпрадың есептiк ток мәндерiн (ү.қ) формула бойынша, ал кiрмедегi есептiк ток мәндерiн мына формула бойынша анықтайды:
;
(ү.ғ)
мұнда Ре-Кс=0,ө5 сұрау коэффициентiн есепке алғандағы барлық топтың желiлердiң қосындысы қуаты. Кс коэффициентiмаксимум жүктеме кезiнде де барлық шамдардың iске қосылмайтындығын есепке алады.
Ре=(Ртоп+Ртопү+...+Ртоп)хКс,
кВт;
- желiлiк кернеу, В; Cos=0,ә
(люминесценттiк және ДРЛ шамдарға).
Кiрмеде және топтарда автоматты айырғылар орнатылған қалқандарды таңдап алады. Автоматты айырғылардың әрбiр типiне ағытқыштарының тағайыншама – тоғының белгiлi шкаласы болады: ВА ұң-ү6 типтi айырғыға – 6,ө,ұ0,ұ6,ү0,ү5,қү А; ВА ұң-үә типтi айырғыға – 6,ө,ұ0,ұ6,ү5,қү,ң0,50,6қ А; ВА ұ6-ү5 типтi айырғыға – 6,қ,ұ0,ұ6,ү0,ү5 А.
ү.6. Күтiп қараушыларды электр тоғымен зақымданудан қорғауға арналған шаралар.
Күтiп қараушыларды электр тоғымен зақымданудан қорғауға арналған шараларда «Электр қондырғыларын құру ережелерiне» (ПУЭ) сәйкес мына мәселелер көрсетiлуi керек:
а) электр тартымды жарықтандырғыштардың патрондарымен, розеткалармен ж т.б. қосу ерекшелiктерi;
б) шамдарды айырбастау және жарықтандырғыштық арматураны тазарту ережелерi;
в) электр тораптарын мезгiл – мезгiл байқау ережелерi;
Жобаның электр-техникалық бөлiмiнiң қорытынды құжаты болып, жарықтандырғыштық тораптың есептемелiк кесте схемасы саналады. Ол жобаның графикалық бөлiмiнде сызылады.
Есептеу – түсiндiрме хаттың соңында пайдаланылған әдебиеттердiң тiзiмi берiледi.
ұұұ. Электр жабдығының және материалдарының сипаттамалық тiзiмi.
Электр жабдығының және материалдарының сипаттамалық тiзiмi «Конструкторлық құжаттардың бiрыңғайланған жүйесiне» (ЕСКД) сәйкес ұұ үлгiқалыпты беттерде (үәғ х үұ0) орындалады. Олар есептеу-түсiндiрме катка тiгiледi немесе үң үлгiқалыпты сызбаның (жобаның графикалық бөлiмiнiң) бұрыштық штампының үстiнде берiледi.
Тiзiмде жабдық пен материалдар мына тәртiппен берiледi:
-
Басқару және қорғау қалқандары.
-
Басқару аппараттары және орнатылған бұйымдар (автоматты айырғылар, рубильниктер, сақтандырғыштар, айырғылар, патрондар, штепсельдi розеткалар, жарықтандырғыштық трансформаторлар ж т.б.).
-
Жарықтандырғыштар.
-
Жарық көздерi.
-
Сымдар және кабельдер.
-
Изоляторлар және изоляциялық материалдар.
-
Прокат, түтiктер, металл бұйымдар.
-
Монтаждық құрылмалар, бөлшектер (дюбельдер, қапсырмалар, винттi шегелер ж т.б.).
-
Басқа материалдар.
Тiзiмде мемлекеттiк үлгiқалыптарға, каталогтарға, баға құжаттарына,танықтамалық және басқа әдебиеттерге сiлтемелер болуы қажет.
ПАЙДАЛАНЫЛFАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
-
Кнорринг Г.М. Справочная книга для проектирования электрического освещения. –Л-д: Энергия, ұәғ6. –қөң с.
-
Справочная книга по светотехнике (Под ред. Айзенберга Ю.Д.), М.: Энергоатомиздет, ұәөқ. –ңғү с.
қ. ОСТ ң6.0.ұғ5-өң. Светильники, рекамендуемые для применения в сельскохозяйственных помещениях.
ң. Отраслевые нормы освещения сельскохозяйственных предприятий, зданий и сооружений. Введены в действие с ұұұ кв. ұәө0 г.
5. Герсонская В.И. Таблицы удельной мощности для светильников прямого света с типовыми кривыми силы света. Светотехника, ұәө6, ө, с. ұә...үү.
6. Жилинский Ю.М., Кумин В.Д. Электрическое освещение и облучение. М.: Колос, ұәөү, үғү с.
ғ. Козинский В.А. Электрическое освещение и облучение. –М.: Агопромиздат, ұәәұ. – үқә с.
ө. Баев Б.И. Практикум по электрическому освещению и облучению. –М.: Агропромиздат, ұәәұ. –ұғ5 с.