1.4 Сурет - тік шуақты шығарулар. Қарқынды

Толқындардың ұзындыққа тәуелділіктері

.

1.5 Сурет - жиынтық сәулеленулерде Спектрлік құрамда

Бұлтсыз аспанда

Көлденең үшін (қисықтар беттері ­ сызда 30°) көрсеткен сурет.1.5 көкжиектің үстінде Күндерге биіктікке жатады өлшеулі бұлтсыз аспанда жиынтық сәулеленулер Спектрлік құрам.

1.4 Құрайтын шығарулар

Шуақты энергия шуақты ғарыштық шығаруларға бағыттаған ағынға түрде атмосфералар жетіп жатыр. Жерлерге бетте ағын төтесінің сияқты тіркеліп жатыр, солай шығару атмосферамен алаңғасар.

Шуақты қызмет жуық шамамен көрсеткіштермен бейнеленіп жатыр, (күріш Жерлер жылулық баланстың құрайтын схеманы. 1.6).

Жиынтық шуақты сәулелену өзі көлденең тұрғыға беретін шығарулар екі түрі қосып жатыр – тік және (сурет 1.7).

Және тура төтесі арасында байланыс жиынтық сәулеленумен түр алып жатыр

(1.7),

Қайда - төтесі перпендикуляр шуақты сәулелерге бетке шуақты сәулелену;

Төтесі көлденең бетке шуақты сәулелену;

Көлденең бетке алаңғасар шуақты сәулелену;

- көкжиектің үстінде Күндер биіктігі.

Жел энергиясы 1 — өзгертіп жатыр (2, 5 2 — өзгертіп жатыр

Теңіздегі ағымдардың энергиясына (0, бетке 04 3 — құлап жатыр

Мұхиттің кептіреге (33 4 — құлап жатыр (15 5 — денеге таралып жатыр

Өсімдіктермен (0, 12

Сурет 1.6 - Күндер сәулелі энергияларын Бөлу

1.7 Сурет - шуақты шығарулар Түсу

Жер бетке

1.8 Сурет - Құрайтын жиынтық шуақты

Көлбеген бетке сәулеленулер

Диффузиялық құрайтыныдан сәулелерге төтесілерге тәжірибеде айырмашылығы болып жатыр сол, мүмкін бола бағыттаған ағын. Анық күнге Даже алаңғасар шығарулар кейбір сан болып жатыр. Шығаруға толық қарқынға бағыттаған ағынның қарқындар Қатынасы өте бұлтты күнге 0 дейін анық күнге 0.9 өзгеріп жатыр.

Шуақты сәулеленумен төтесінің келетін сәулеленуді деп атап жатыр

Жер беттер тікелей шуақты дисктен. Қарамай біресе,

Не шуақты сәулелену барлық бағыттар күндер бойынша таралып жатыр,

Жерге ол параллел сәулелерге, шығуыларға шоққа түрде келіп жатыр қалай

Шексіздіктен. Жер бетке шуақты сәулеленулер төтесінің құйылуы немесе атмосферада кез келген деңгейге энергетической жарықтықпен бейнеленіп жатыр - артында түсетін сәулелі энергиялар санмен Ауданда бірлікке уақыттың бірлікті. Шуақты сәулеленулер төтесінің максимал құйылуы алаңға түседі, перпендикуляр шуақты сәулелерге. Энергетическая жарықтығы барлығын қалған жағдайларына Күндері биіктігімен анықталады алаңнан бетпен шуақты сәуле құрастыратын бұрыштың синуспен

S’=S sin hc (1.8)

Алаңдар S (энергетическая жарықтығы жалпы алғанда жағдайға жеке

Ауданға, перпендикуляр шуақты сәулелерге) So тең. Төтесінің ағыны

Көлденең алаңға келетін шуақты сәулеленуге, инсоляциямен деп аталып жатыр.

1.9 Сурет – шуақты сәулелер Өту арасымен

Жер атмосфераны

Атмосфера арқылы өтіп, төтесі шуақты сәулелену атмосфералық газды молекулалармен себу нәсілдердің тарттырып жатыр және тозаң (рис.1.9) қоспаларды. Сейілуде жолда электромагнитті толқынның таралулары болған бөлшек, энергия үздіксіз қылғады және барлық бағыттар оның бойынша. Нәтижеде нақтылы бағытта жүретін параллел шуақты сәулелер ағыны, барлық бағыттар бойынша.

Dλ=a Sλ /λ4 (1.9)

Sλ қайда - төтесінің энергетической жарықтықтары спектрлік тығыздық

Толқындан ұзындықпен сәулеленулер λ,

Dλ - алаңғасар сәулеленулер энергетической жарықтықтар спектрлік тығыздық сол толқындар ұзындықпен,

Ал - пропорционалдықтар коэффициент.

Рэлейден заңмен сәйкестікте, қызыл сәулелер, алаңғасар сәулеленуде толқындардың көп қысқа ұзындықтары басым болып жатыр, екі ретке ұзын күлгіл, 14 рет аз бытырап жатыр.

Инфрақызыл сәулелену өте болмашы бытырап жатыр. Санайды, не сейілуге шуақты сәулеленудің 26�бщего ағынның жанында душар болып жатыр, 2/3 бұл сәулеленулер жер бетке келіп жатыр. Себебі алаңғасар сәулелену шуақты дисктен емес түсіп жатыр, ал барлық көк күмбезіден, біресе оның

Энергетикалық жарықтық көлденең бетте өлшейді.

Алаңғасар сәулеленулер энергетической жарықтықтар өлшемдер бірлікпен

Келіп жатыр кВт/м2 Вт/м2 немесе.

Егер сейілу бөлшектерде болса жатыр, мөлшерлес толқындардан ұзындықтармен

Сулар) мұздың және тамшының (тозаң қоспалар, кристаллдары шығарулар

Сейілу Рэлейдің заңға бағынбайды және алаңғасар сәулеленулер энергетикалық жарықтық кері пропорционал төртінші емес бола түсіп жатыр, ал толқындардың ұзындықтардың кіші дәрежелерге - т.е. Сейілуге максимум көп ауыстырылып жатыр

Спектр ұзын толқынды бөлігі. Атмосферада үлкен мазмұнда

Сейілу ірі бөлшектердің диффузиялық шағылысумен алмасады,

Сәуленің ағыны айналармен сияқты бөлшектермен шағылысып жатыр, спектрлік құрамсыз өзгеріссіз. Болғандықтан ақ сәуле құлап жатыр, біресе және шағылысып жатыр ол дасы ақ сәуленің ағыны. Аспандарға түске нәтижеде ақшыл бола түсіп жатыр.

Сейілумен екі қызықты құбылыстар сабақтас - бұл аспандар көгілдір түс және

Алакөлеңке. Аспандар көгілдір түс - бұл ең ауаның түсі, мерзімді

Сейілумен онда шуақты сәулелердің. Себебі сейілуге таза аспанда

Рэлейдің заңға бағынып жатыр, біресе алаңғасар сәулеленулер энергиялар максимум,

Аспан төбеден жүретін, көгілдір түске дәл келіп жатыр. Көгілдір түс

Ауаның көруге болады, көрінген түкпір заттар қарап

Көгілдірлеу түтінмен оранған. Биіктікпен, ауа тығыздық кішірейту шара бойынша, аспандар түсі қара бола түсіп жатыр және қабадай-көк өтеді, ал стратосферада - күлгіл. Не көбірек қоспалардың атмосферада болып жатыр, сол спектр ұзын толқынды сәулеленулер көбірек енші шуақты

Сәулені, сол аспан белесоватее бола түсіп жатыр.

Өте қысқа толқындардың сейілудің аржағынан төтесі шуақты сәулелену

Бұл диапазонның толқындармен жарлыланып жатыр, сондықтан төтесіде энергиялар максимум

Сәулеленулер сары бөлікке ауыстырылып жатыр және шуақты дискке боялып жатыр

Сары түс. Сейілуде Күндерде аласа бұрыштарда өте болып жатыр

Қарқынды, электромагнитті спектр ұзын толқынды бөлікке ауыстырылып,

Әсіресе кір басқан атмосферада. Төтесінің максимум шуақты

Сәулеленулер қызыл бөлікке ауыстырылып жатыр, шуақты диск қызыл бола түсіп жатыр, және

Жарық сары-қызыл батулар пайда болып жатыр.

Күндерден батудан кейін қараңғы айтар-айтпаста емес, ұқсас таңертең басталып жатыр,

Жер беттер пайда болуға дейін кейбір уақыттың жарық артына бола түсіп жатыр

Шуақты дискті. Шуақты дискте жоқтықта толық емес қараңғылар бұл құбылыс кешкі және ертеңгі алакөлеңкенің атауы алды.

Себеппен көкжиектің астында болған Күнмен жарық бұл келіп жатыр, атмосфералар және сейілу биік жіктердің олармен шуақты сәуленің. Күн төменде көкжиектің бұзылып кеткенше, созылған астрономиялық алакөлеңке танып біледі 180 және осылай қараңғы бұл бола бастайды, не айырып таныхатын ең әлсіз жұлдыздар болып жатыр. Бірінші бөлік кешкі астрономиялық алакөлеңкені және ертеңгі астрономиялық алакөлеңкенің соңғы бөлік азаматтық алакөлеңкемен деп аталып жатыр, Күнде төменде емес 80 көкжиектің астына жидіп жатыр. Астрономиялық алакөлеңкенің ұзақтық жерден кеңдіктен тәуелді болып жатыр. Экватордың үстінде олар қысқа, 1 сағатқа дейін, шамалы кеңдіктерде 2 сағаттың құрап жатыр. Кешкі алакөлеңкеге жазғы маусымға биік кеңдіктерде ертеңгі қосылып жатыр, ақ түндер құрастырып.

Шуақты сәулеленулер төтесінің ағыны көкжиектің үстінде Күндерден биіктіктен тәуелді болып жатыр. Сондықтан шуақты сәулеленулер ағын ағымға күннің бастапқыда

Тез, сонан соң түске дейін Күндерден шығыстан ақырын өсіп келе жатып жатыр және бастапқыда

Ақырын, сонан соң Күндерге батуға дейін түстен тез азаю жатыр. Бірақ

Ағымға күннің атмосфералар мөлдірлігі өзгеріп жатыр, сондықтан сәулеленулер төтесінің күндізгі жүрісі қисық байсалды емес, ал ауытқулар алып жатыр. Бірақ орташа артында

Ағымға күннің сәулеленулер өзгерістері бақылаулардың ұзақ мерзімі байсалды қисық түр алып жатыр. Жер бет негізгі бөлік үшін шуақты сәулеленулер төтесінің энергетическая жарықтығы ағымға жылдың маңызды өзгеріп жатыр, не Күнден биіктіктен өзгерістермен сабақтас.

Перпендикуляр бетке сәулелену төтесі сияқты ең төменгі мән солтүстік ми сыңары үшін, солай инсоляциялар желтоқсанға дәл келіп жатыр, максимал - жазғы мерзімге емес, ал ауа конденсациялар өнімдермен кем лайланған кезде, көктемге және аз тозаңды. Желтоқсанда Мәскеуде Орташа жарты күндік энергетическая жарықтық құрап жатыр 0, 54, сәуірге 1, 05, маусым-шілдеге 0, 99 кВт/м2 86-0,. Тәуліктік сәулеленулер төтесінің мәндері максимал жаздыкүні, шуақты жарқырауда максимал ұзақтықта.

Шуақты сәулеленуден төтесіден максимал мәннен аз өсіп жатыр

Күндерде биіктікте кеңдіктерді, өсуде қарамай кемумен. Бұл сабақтас сол, сол

Оңтүстік кеңдіктерде ауаның ылғал сақтау және шаң басқандығы өсіп жатыр.

Сондықтан максимал мәндерге экваторда құрап жатыр сәл көбірек

Шамалы кеңдіктердің максимум. Жердегі жылғы мәндер

Шуақты сәулеленулер төтесінің Қантта байқалып жатыр - дейін 10 кВт/м2 1,.

Сәулеленулер төтесінің кірістің маусымды айырмашылықтары келесі. Жазғы

Шуақты сәулеленулердің төтесінің наибольшие мәндердің мерзімдің астына байқалып жатыр

Жазғы ми сыңарылар 30-400 кеңдіктер, мәнге экваторға және полярлық шеңберлерге

Шуақты сәулеленулер төтесінің азаю жатыр. Шуақты сәулелену төтесі кішірейту жазғы ми сыңары үшін полюс ептеген, қысқы - ол тең нөлге бола түсіп жатыр. Шуақты сәулеленулер төтесінің жазғытұры және күзде максимал мәндері 10-200 көктемдегі ми сыңарыларға байқалып жатыр және 20-300-осеннего.

Сәулеленудің максимал мәндің теңіздің деңгейдің үстінде биіктікпен атмосфера оптикалық жуандық кішірейту себепті өсіп жатыр : биіктіктерге әрбір 100 метрлерге тропосферада сәулеленуде шамаға өсіп жатыр

0, 14 кВт/м2 007-0,. Жазып алынған сәулеленулер максимал мәндер

Тауларға, құрайды 19 кВт/м2 1,.

Көлденең бетке ағымға күннің өзгеріп жатыр түсетін алаңғасар сәулелену : түске дейін өсіп жатыр және кейін азаю жатыр

Түсті. Алаңғасар сәулеленулер ағынның шамасы күнден ұзақтықтан бүтін тәуелді болып жатыр және көкжиектің үстінде Күндер биіктіктері, және мөлдірліктің (кішірейтудың атмосфераның мөлдірліктің сейілуге) үлкеюге алып келіп жатыр. Сонымен қатар, өте кең шектерде алаңғасар сәулелену бұлттылықтан тәуелділікте өзгеріп жатыр. Сәулелену бұлттармен шағылған сонымен бірге бытырап жатыр. Бытырап жатыр және сәулелену қармен шағылған, не қыстыгүні оның еншіні үлкейтіп жатыр. Орташа бұлттылықта алаңғасар сәулелену көп не екі ретке алынады

Алаңғасар сәулелену сәулеленуді төтесіні маңызды толықтыра алады,

Әсіресе аласа Күнде. Алаңғасар сәуле себепті барлық атмосфера

Күндіз жарықтар көзбен қызмет көрсетіп жатыр : күндіз жарық шуақты сәулелер тікелей құламаған жерде, және Күнді бұлттар бүркеме кезде, сонда.

Алаңғасар сәулелену жер беттің тек қана жарықтығын, қыздыруын үлкейтеді. Алаңғасар сәулеленулер шамалар жалпы алғанда аз, төтесіге сияқты емес, бірақ шамалардың рет сол. Тропиялық және орташа кеңдіктерде алаңғасар сәулеленулер шама сәулеленуге төтесіге мәндерге екі үштен бірге дейін жартыдан құрап жатыр. 50-600 олардың мәндеріне жақын, ал жақын полюс алаңғасар сәулелену басым болып жатыр.

Жер бетке келетін барлық шуақты сәулеленуді, жиынтық шуақты сәулеленумен деп атап жатыр.

Q = S sin hc + D (1.10)

S қайда - сәулеленулер төтесінің энергетикалық жарықтығы,

Hc - Күндер биіктік,

D - алаңғасар сәулеленулер энергетикалық жарықтық.

Бұлтсыз аспанда жиынтық шуақты сәулелену тәуліктік алып жатыр

Максимуммен түстің және жылғы жүрістердің жанында максимуммен жүріс жаздыкүні.

Күндер диск жабылатын емес ішінара бұлттылық, бұлтсыз аспанмен салыстыру бойынша жиынтық сәулеленуді үлкейтіп жатыр, толық бұлттылық, керісінше, оның азайтып жатыр. Орташа, бұлттылық сәулеленуді азайтып жатыр. Сондықтан жиынтық сәулеленулер жаздыкүні кіріс сағатқа көбірек, және жылға бірінші жартыға көбірек, екінші сияқты емес.

Жер шар бойынша жиынтық сәулеленуден мәндерден бөлуден зоналық шалқып жатыр, не атмосфералар және бұлттылықтар мөлдірліктері ықпалмен ұғындырып жатыр. Жиынтық сәулеленудің максимал жылғы мәндері 84 * 102 құрайды –92 * 102 МДж/м2 және Солтүстік Африкаларға шөлдерде байқалып жатыр. Жиынтық сәулеленуден мәннен үлкен бұлттылықпен приэкваториальных ормандардың облыстардың үстінде баяулан 42 * 102 дейін –50 * 102 МДж/м2. Жиынтық сәулеленуге мәнге обоих ми сыңарыларға биігірек кеңдіктерге кеміп жатыр, 60-й параллелдің 25 * 102 астында құрап –33 * 102 МДж/м2. Бірақ содан соңы жаңадан өсіп жатыр - аз Арктиканың үстінде және едәуір - Антарктиданың үстінде материкке орталық бөліктерде 50 * 102 құрап жатыр –54 * 102 МДж/м2. Жиынтық сәулеленудің бүтін мәндің мұхиттердің үстінде төменде, кептіренің лайықты кеңдіктердің үстінде сияқты емес.