
- •Іскерлік әлемі. Экономикалық терминология негіздері. Сөздің дәлдігі.
- •Іскерлік әлемі
- •Өз ісіңізді қаржыландырудың негізгі көздері
- •Современная экономическая терминология
- •Сөж тапсырмасы
- •Соөж тапсырмасы
- •Бақылау сұрақтары
- •Тест сұрақтары
- •Негізгі әдебиеттер:
- •Қосымша оқулықтар:
- •Қазақ терминологиясы хақында
- •О казахской экономической терминологии
- •Нарыққа қатысты қанатты сөздер мен мақал-мәтелдер
- •Некоторые актуальные проблемы казахской экономической терминологии
- •Үш бақытым
- •Сөж тапсырмасы
- •Соөж тапсырмасы
- •Бақылау сұрақтары
- •Тест сұрақтары
- •Негізгі әдебиеттер:
- •Қосымша оқулықтар:
- •4.2. Хатшымен сұхбат.
- •Қызметтік құжаттарды, хаттарды жазарда есте болатын кейбір жағдайлар:
- •Менің анкетам
- •Тест тапсырмалары
- •Глоссарий
- •Бақылау сұрақтары
- •Соөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Пайдаланған әдебиеттер
- •Іскерлік кездесудегі тамақтануға қатысты әр елдің өз салты мен әдебі
- •Культура общения, речевой этикет: тема и содержание разговора
- •Тіл тазалығы
- •Бақылау сұрақтары
- •Тест сұрақтары
- •Глоссарий
- •Бақылау сұрақтары
- •Соөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырма
- •1. Мақалдарды жаттаңыз.
- •Пайдаланған әдебиеттер
- •Жұмысқа қабылдау.
- •Жалпы ережелер
- •Жағдаяттық тапсырма
- •Өлең жаттайық!
- •Соөж тапсырмалары
- •Сөж тапсырмалары
- •Тест сұрақтары
- •Глоссарий
- •Пайдаланылған әдебиеттер
- •Келіссөз жүргізу әдебі. Сөздің қисындылығы.
- •Сөздің қисындылығы
- •Стильдік қисындылығы Әдеп-ережелермен қисындылығы
- •Контекстің қисынына сай қолданылуы
- •Ойынға қатысайық!
- •Мәтінмен жұмыс!
- •Ескеріңіз!
- •Жағдаяттық тапсырма!
- •Ойын ойнайық!
- •Глоссарий
- •Тест сұрақтары
- •Бақылау сұрақтары
- •Соөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Қолданылған әдебиеттер
- •Халықаралық қатынастағы іскерлік мәдениет.
- •Верительная грамота
- •Құттықтау нотасы
- •Ескеріңіз!
- •Жағдаяттық тапсырма!
- •Глоссарий
- •Тест сұрақтары
- •Бақылау сұрақтары
- •Соөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Қолданылған әдебиеттер
- •Хаттама
- •Сөйлеу де өнер
- •«Сіз», «Біз» деген жылы сөз.
- •Ризашылық білдіру
- •Тест сұрақтары
- •Соөж тапсырмалары
- •Іскерлік кездесуде
- •Тасборан
- •Тест сұрақтары
- •Сөж тапсырмалары
- •Тест сұрақтары
- •11. Ұлттық байлыққа жатпайды
- •Соөж тапсырмалары
- •Сөж тапсырмалары
- •Пайдаланылған әдебиеттер
- •Әдеби тіл нормалары
- •Әдеби тіл нормалары
- •Қазақстан Республикасының салық жүйесі
- •2.Қазақ тіліне аударып, сөйлем құраңыз.
- •3.Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіз
- •Тест сұрақтары
- •Бақылау сұрақтары
- •Соөж тапсырмалары
- •Пайдаланылған әдебиеттер
- •Экономикалық мамандыққа байланысты кәсіби сөздер кестесі
- •«Қазақстан көлік лизингтік компаниясы» ақ тұсаукесері өтті
- •Тусау кесу
- •2. В чём преимущество и польза бизнес-презентаций
- •Үздік тауарлар көрмесі
- •Глоссарий
- •Тест сұрақтары
- •Соөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Пайдаланылған әдебиеттер
- •1. Ауызекі сөйлеу стилі
- •3. Кестені есіңізде сақтап, екінші кестені өзіңіз толтырыңыз:
- •Стиль түрлері мен ерекшеліктері
- •Стиль түрлері мен ерекшеліктері
- •Алғашқы банктер қашан пайда болды?
- •4. Банкте
- •Жағдаяттық тапсырма
- •14. Фразеологизмдерді қатыстыра отырып сөйлем құрыңыз. Орыс тіліндегі мағыналас фразеологизмдерді атаңыз.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз
- •Глоссарий
- •Соөж тапсырмасы
- •Ойды дәлелдеу. Сөздің қисындылығы.
- •Ұлылардан ұлағат
- •Сөз сиқыры туралы
- •Бақылау сұрақтары
- •Соөж тапсырмасы
- •Пайдаланылған әдебиеттер
- •Жағдаяттық тапсырма
- •Глоссарий
- •Бақылау сұрақтары
Нарыққа қатысты қанатты сөздер мен мақал-мәтелдер
1) Сананы тұрмыс билейді.
Карл Маркс
2) Сатушы не сатса да, пайдасына сатады.
Ж. Баласағұн
3) Білмегенді сұрап үйренген – ғалым,
Арланып сұрамаған - залым.
Ә. Науаи
4) Ақша «жасау» үшін ақылды болу міндетті емес, бірақ ақшаны «қалай жасауды» міндетті түрде білу керек.
Марк Твен
5) Шығасы шықпай, кіресі кірмейді.
6) Жүре берсең, көре берерсің,
Көре берсең, көне берерсің.
7) Ақша ашпайтын құлып жоқ.
8) Үйдегі көңілді базардағы нарық бұзады.
9) Несиеге ет жесең, сүйегі ішіңді жыртар.
10) Базар – ақшалыға базар, ақшасызға назар.
11) Жаңа байығаннан қарыз алма, ескі байдан қапы қалма.
12) Қарыз күліп келеді, жылап қайтады.
12-тапсырма. Сөздерді қазақ тіліне аударып, сәйкес нөмірлеңіз.
Процент за кредит – проценттік қарыз
Процентная ставка – есеп айырысу несиесі
Процентные займы – есеп айырысу шот есебі
Расчетные кредиты – есеп айырысу балансы
Расчетный счет – чектер арқылы есеп айырысу
Расчетный баланс – процент мөлшерлемесі
Расчеты чеками – несие үшін процент
Другие заимствования – негізгі жабдықтар
Прочие обязательства – басқа қарыздар
Основные средства – басқа міндеттемелер
Срочные депозиты – қолма-қол ақша
Наличная валюта – мерзімдік депозиттер
13-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, мазмұнына назар аударыңыз және өз пікіріңізді айтыңыз.
Некоторые актуальные проблемы казахской экономической терминологии
В данный момент более сложной является ситуация с письменным переводом научной экономической литературы. Здесь уже не достаточно широкого словарного запаса переводчика, – необходима специальная экономическая подготовка. Если же ее нет, то вследствие такого перевода возникает и получает распространение терминология, которую можно назвать скорее журналистской, а не научной. Эти экономические термины перекочевывают из экономических изданий в публикации в массовых журналах и газетах, и наоборот. Тем самым такие термины получают широкое применение и уже используются государственными органами власти в их официальных документах.
Примеров таких неадекватных экономических терминов достаточно много. Их можно найти почти в каждом автореферате на соискание научных степеней кандидата (доктора философии) и доктора экономических наук. Поэтому нет смысла указывать на конкретные работы или фамилии, ведь это явление стало типичным. Приведем отдельные примеры использования англоязычных экономических терминов. Так, термином, который часто встречается в публикациях и устной речи, является "трейдерлер" (от "traders"). На казахском языке это "кәсіпорынның көтерме саудасы". Дословно слово "trader" переводится как "саудагер" (от "trade" — "сауда"). Но ведь мы говорим не "трейд", а "сауда".
Широкое распространение получило словосочетание "паблик рилейшнз" (от выражения "public relations", которое переводится как "қоғаммен байланыс"). У нас уже даже появилась учебная дисциплина, название которой является калькой "паблик рилейшнз", и защищена кандидатская диссертация, в названии которой есть эта калька. Что уже говорить о научных статьях, курсовых и дипломных работах.
Термин "stockholders" в переводе на казахский означает "мүдделі тұлға". Имеются в виду все заинтересованные в чем-то лица – физические и юридические. На казахском это выглядит просто и понятно. Возникает вопрос: зачем же использовать кальку в виде написания этого английского термина казахскими буквами – "стокхолдерлер"?
Большое распространение получил у нас английский термин "business", который звучит и пишется по-казахски как "бизнес". Вообще слово "business" имеет достаточно много значений и особенностей перевода на казахский язык в зависимости от условий его применения в каждом конкретном случае. Это "іс", "кәсіпкерлік қызмет", "коммерциялық қызмет", "жұмыс", "кәсіпорын", "мамандық", "жауапкершілік" и т. д. Потому при переводе этого термина с английского языка целесообразно максимально точно, учитывая смысловые нюансы, формировать казахский экономический термин. Например, по-английски название может звучать как "Institute of Agribusiness and Rural Development", a по-казахски – как "Аграрлық кәсіпкерлік пен ауылды дамыту институты". В то же время словосочетание "business activity" следует переводить как "іскерлік белсенділік".
Примеры приспособления английских экономических терминов к казахскому языку можно продолжать. Как уже отмечалось, сегодня это явление получило существенное распространение. Причем именно приспособление, а не правильный перевод и формирование казахской экономической терминологии. Важно также подчеркнуть, что, кроме отечественных ученых-экономистов, никто больше не сможет и не будет заниматься этим делом, в силу чего к нему следует относиться чрезвычайно ответственно.
Итак, делая общий вывод из всего сказанного, необходимо акцентировать внимание на том, что проблема современной казахской экономической терминологии довольно не однозначна.
14-тапсырма. Ойтүрткі. Сұрақтарды топ болып талқылаңыздар:
«Болашақ» бағдарламасын білесіз бе?
Конкурсқа қатысып көрдіңіз бе?
Қандай шет тілін білесіз? Еркін білесіз бе?
Шетелдерде оқығыңыз келе ме?
Шетелде оқитын таныстарыңыз, достарыңыз бар ма? Қайда оқиды?
15-тапсырма. Шын немесе жалған.
Ш Ж
|
–
–
– –
– |
–
–
– –
– |
16-тапсырма. Жыр жаттаңыз.