2.1 Меншікті капитал есебі

Кәсіпорынның экономикалық жағдайы мен оның тұрақтылығы белгілі деңгейде кәсіпорынның капиталы қандай активтерге салынғанынан, олар қандай табыс әкелетіндігінен тәуелді. Сол себепті кәсіпорынның экономи-калық жағдайын талдау кәсіпорын активтерінің құрамы мен құрылымын талдаудан бастауы тиіс. Кәсіпорын активтерінің орналасуы туралы ақпарат баланс активінде қамтылады.

Баланс мәліметтері бойынша 2013-2014 жылдары актив баптарының құрамы мен орналасуын 1-кестеден көруге болады.

Кесте 1 - «БР-Берон» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі активтерінің құрамы мен құрылымы, жыл соңына

	Сомасы, мың тг			Құрылымы, %
Активтер	2013ж.	2014ж.	2013ж.		2014ж.
І. Қысқа мерзімді активтер:
Ақша қаражаты	330	303	15,7		20,8
Өзге де қысқа мерзімді қаржы активтері		-
Қысқа мерзімді сауда және өзге де дебиторлық берешек	27055	22898	3,4		4,3
Ағымдағы табыс салығы		3615	0,1		0,04
Қорлар	9102	9634	1,4		1,0
Өзге де қысқа мерзімді активтер	(134)	3419	1,2		1,3
Қысқа мерзімді активтер жиыны	36353	39869	21,8		27,4
Сатуға арналған активтер
ІІ. Ұзақ мерзімді активтер:
Жабуға дейін ұсталатын қаржы активтері
Туынды қаржы құралдар
Қысқа мерзімді сауда және өзге де дебиторлық берешек	16501	16501
Үлестік қатысу тәсілімен есептелетін инвестиция
Негізгі құралдар	1117	7174	47,1		51,4
Материалдық емес активтер
Кейінге қалдырылған салық активтері
Өзге де ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді активтер жиыны	17678	23675	58, 7		78,2
Баланс	53972	63544	100,0		100,0

1-кесте мәліметтері бойынша кәсіпорын мүлкінің құны 2014 жылы 63544 мың теңгені құрап отыр және ол 2013 жылмен салыстырғанда 53972 мың теңгеге не 13,7%-ға кеміген. Кәсіпорын мүлкі толықтай ұзақ мерзімді активтерден тұрады деп айтуға болады. Атап өткенде 2014 жылы қысқа мерзімді активтер құны 36353 мың теңгені ғана құрап отыр, бұл барлық мүліктің 27,4% ғана құрайды. Қысқа мерзімді активтердің негізгі бөлігін ақша қаражаты құрап отыр, егер 2013 жылы барлық мүліктің ішінде ақша қаражатының үлес салмағы 15,7% болса, 2014 жылы оның үлес салмағы 20,8% болып отыр.

Кәсіпорын мүлкі оның негізгі құралдары мен айналымдағы қаржыларының құнынан құралады. Ұйымның меншікті капиталының көздері болып мыналар саналады:

− жарғылық капитал;

− резервтік капитал;

− бөлінбеген пайда.

Кәсіпорынның мүлкінің құралу көздерінің құрамы мен динамикасы

2 -кестеде келтірілген.

Кесте 2 «БР-Берон» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің меншікті капитал динамикасы, жыл соңына

Капитал көздері	Сомасы, мың тг		Құрылымы, %
	2013 жыл	2014 жыл	2013 жыл	2014 жыл
Жарғылық капитал	100	100
Эмиссиялық кіріс	-	-	-	-
Сатып алынған меншіктің улес құралдары
Резервтер
Бөлінбеген пайда	33139	38393
Барлығы	33239	38493	100,0	100,0

2-кесте мәліметтері бойынша меншікті капитал сомасы 2014 жылы 33239 мың теңгені құрайды. 2013 жылмен салыстырғанда 38493 мың теңгеге немесе 18,6 %-ға жоғарылаған.