
Ekologia_novaya
.doc« « « «»»»SSSSS» « «»»
«Адам-қоғам-табиғат» жүйесіндегі қарым-қатынасты зерттейтін ғылым саласы*Әлеуметтік экология
«Арамтамақтық» құбылыс қандай түраралық қатынасқа тән:*Аменсализм
«Экологиялық куыс» терминің ұсынған*Ч.Элтон
«Экология» терминін ғылымға енгізген ғалым*Э.Геккель
«Экожүйе» терминінің синонимін көрсетініз:*Биогеоценоз
«Homo sapiens» деген пікір нені көрсетеді? *Саналы адам
«Табиғатта барлығы бір-бірімен байланысты – табиғат барлығынан жақсы біледі» - заның кім ашты?*Коммонер
SO2 –нің МШК, мг/м3*0,5
AAAAAAAAAAAAAAA
Абиотикалық факторларға жататындар*Климатты, эдафогенді, орографиялық, химиялық
Абиотикалық факторды атаныз*Климаттық фактор
Арал экологиялық мәселелерінің негізгі себебі*Суармалы жерлергі ағынды су көздерінен су алу
Антропогенді ландшафтар*Геохимиялық, техногенді
Ақтау қаласында АЭС-ң базасында теңіз суын тұлшыландыратың завод қай жылы іске қосылды?*1973 ж
Атмосфера ластануы*Түрлі көздерден ластаушы заттар шығару нәтижесі
Адам әрекеті нәтижесіндегі ластануды былай деп атайды?*Антропогендік
Адамның әрекетінен пайда болған экологиялық фактор қалай аталады?*Антропогенді фактор
Атмосфералық құрамындағы N мөлшері*78,08
Атмофералық ауанын химиялық құрамына не кіреді?*78,08% азот, 20,94% оттегі,0,93% аргон
Атмосфераға үлкен көлемде аз уақыт ішінде тасталынатын қалдықтар*Бір мезгілді
Атмосфераның антропогендік ластануы ненің нәтижесінде пайда болды?*Өндіріс,кәсіпорын, көліктерден
Атмосферадағы озон қабаты қай қабата орналасқан?*Стратосфера
Арнайы бір кеңістікті алып және биотикалық қауымдастықтың бір бөлігі ретінде қызмет ететін, бір түрге жататын организмдер тобы қалай аталады?*Популяция
Ақсу-Жабағылы қорығы Қазақстанның қай аймағында орналасқан?*Оңтүстік Қазақстан облысы
Ақылды адам тіршілігі біздің планетамызда дамудың анықтаушы факторы болғанда, биосфераның даму сатысы дегеніміз ...*Ноосфера
Аутэкология нені зерттейді?*Ағзалардың қоршаған ортамен қарым-қатынасын
Аталған факторлардың қайсысы абиотикалық факторларға жатады?*Температура
Аталған факторлардың қайсысы биотикалық факторларға жатады?*Комменсализм
Аталған факторлардың қайсысы абиотикалық факторларға жатады?*Көктемдегі өзендердің жайылуы
Ағзалардың ненің өзгеруіне байланысты реакциясын фотопериодизм деп атайды?*Күн мен түннің ара қатынасы
Аут экология ненің экологиясы?*Бір турге жататың организмдер
ӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘӘ
Әлеуметтік экологияның мақсаты*Адамның өмір сүруі мен табиғат пайдаланудың оңтайлы стратегиясын жасау
Әлеуметтік экология қандай әдістемелік ережеге негізделген?*Әлеуметтік және табиғи ортанаң қарама-қайшылығы
Әр түрлі трофикалық деңгейлерде жататын биоценоздың мүшелерінің бірін-бір жеп қоректкену арқылы, қоректік заттардың және энергиянын кезекпен берілуі қалай аталады?*Қоректік тізбек
Әр турге жататын организмдер жиынтығын біртұтас организмдер деңгейінде зерттейтің экологияның бір саласы қалай аталады?*Синэкология
ББББББББББББББББ
Биосфера глобальды экожүйе, оның құрылымдық құрамы не?*Экожүйе
Биосфера қай кеңістіктті қамтиды?*Атмосферанын төменгі бүкіл гидросфера мен литосфераның жоғарғы қабаты
Биосфераның табиғи ластануы ненің тәтижесінде болады?*Орман өрттері
Биосфералық қорықтар түралы халықаралық конференциясында Севилья стратегиясы қай жылы қабылданған?*1995
Биосфералық мониторингке мыналар жатады*Глобальдық
Биосфераны ластаушы химиялық заттарға жатады*Азотты калдықтар
Биосфераның тұтастылығы- бұл*Оның құрамдас бөліктерінің зат пен энергия алмасу
Биоценоз ұғымын алғаш реет ұсынған ғалымды ата*К.Мебиус
Биоценозды құраушы тур қалай аталады?*Эдификатор
Биологиялық ырғақ деп нені атайды?*Өмір сүрудің циклдік өзгерістердің жағдайларына бейімделу үшін биологиялық құбылыстардың біркелкі кезектесуі
Биологиялық өнімділік дегеніміз не?*Биогеоценоз құрамына енетің микроорганизмдер, өсімдіктер және жануарлар дүниесінің өндретін биомассасы
Биомассаның ең үлкен тығыздығы қай ортаға тән?*Сулы орта
Бір тіршілік иесінің екінші тіршілік иесін жоюға бағытталған әрекетті қарым-қатынастың қай түріне жатады?*Жыртқыштық
Бір ғана ресурспен тамақтануға қабілетті организм:*Стенофаг
Бейорганикалық заттарды органикалық затка айналдыра алатын автотрофты организмдер*Продуценттер
Бәсекелестік дегеніміз не?*Бір немесе бірнеше түрге жататын организмдердің өзара қорек тұрағы және тағы асқа ресурстардың жетіспеушілік жағдайындағы қарым-қатынастарының көрінісі
Бір кеністікте өмір сүретің, қажеттілігі бірдей, жақын түрлердің ара қатынасы қалай аталады?*Симбиоз
Белгілі бір территорияны мекендейтін барлық тірі ағзалардың қауымдастығы?*Биоценоз
Белгілі бір территорияда немесе колемде болатың таралымдардың жалпы мөлшері қалай аталады?*Популяция тығыздығы
Белгілі бір геологиялық жағдайда әралуан түрлердің бірлестігін құрайтын экологиялық жүйе:*Биогеоценоз
Барсакелмес қорығы кайда орналасқан?*Арал тенізі
Барлық популяция тән белгісі болатын, бірақ жоғары дәрежеде бірлесе алатын және санын өздігінен реттеу қабілеті бар топтың қасиеті қалай аталады?*Реттеу
Бейорганикалық заттардың өздерінің биомассасын құрайтын организмдер қалай аталады?*Продуценттер
Бөлек мемлекет шегіндегі мониторинг*Ұлттық
Бұзылған жерлерді қалпына келтіру процессі*Рекультивация
ВВВВВВВВВВВВВВВ
В.И. Вернадскийдың бөліп қарастырған бірінші функциясы қалай аталады?*Биохимиялық
ГГГГГГГГГГГГГГГГГ
Гидросфера дегеніміз бұл -*Жердің су қабаты
Гумус дене не?*Топыраққа түсетің жануарлар мен өсімдіктердің қалдықтары
Гумустың түзілуі ненің көмегімен жүреді?*Микроағзаның
ДДДДДДДДДДДДДДД
Дұрыс қоректік тізбегін анықтаныз*Шоп-қоян-қасқыр-арыстан
Дербес ғылым ретінде экология шамамен қаншасыншы жылы қалыптасты?*1900ж.
ЕЕЕЕЕЕЕЕЕЕЕЕЕЕЕ
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың басты мақсаты*Биоалуандылықты сақтау және генетикалық қорды қорғау
Ерекше қорғалатын территориялардың негізгі қызметі:*Экологиялық тепе-тендікті сақтау
Екінші реттік консументтерге қандай организмдер жатады?*Ет қоректілер
Егер бір популяция екінші бір популяцияның көмегімен өмір сүрсе және оған негативті әсер ететің болса, тұраралық байланыс қалай аталады?*Паразитизм
ЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖ
Жеке ағзалардың қоршаған ортамен өзара қарым-қатынасын зерттейтің экологияның бір бөлігі*Аутэкология
Жер бетінін тіршілік ету аймағын «биосфера» термині деп қарастырған ғалымды атамыз*Э.Зюсс
Жаратылыстану ғылымында экологиялық көзқарастың қалыптасу кезендері*XVIII-XIX
Жерден ең алшақ жатқан (орналасқан) атмосфера қабаты*Экзосфера
Жануарлардың мінез-құлығын зерттейтің ғылым қалай аталады?*Этология
ККККККККККККККК
Климаттың ғаламдық жылынуына алып келетің парникті газ негізі*Көміртегі диоксиді
Консументтердің бірінші катары бұл:*Өсімдіктер қоректенетің жануарлар
Келесі трофикалық тізбектің компоненттерін атаныз: «өсімдік-қоян-тұлкі»:*Продуцент- 1 реттік консумент- 2 реттік консумент
ҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚҚ
ҚР Заңының Қоршаған ортаны қорғау туралы XI қалай аталады?*Экологиялық экспертиза
ҚР-ның экологиялық жағдайдың төмендеуі, табиғи ортаның деградациялау үрдісі келесі әлеуметтік мәселенің пайда болуына алып келді *Халықтың ауруы мен өлімнің жоғарлауы
ҚР-нің «Қоршаған ортаны қорғау туралы» заны қай жылы өз кушіне енгізілді?*15 шілде 1997ж.
Қазақстан Республикасының территориясының көлемі қанша?*2,71 млн.га
Қазақстан Республикасында орнықты (тұрақты даму) тұжырымдамасы қай жылы қабылданды*1997 ж
Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасын жүзеге асыру қанша кезенді қамтиды?*3
Қазастандағы қоршаған ортаны ең көп ластайтын өнеркәсіп салаларын атаныз*Қара және түсті металургия
Қазақстандағы Ақсу-Жабағылы қорығы қай жылы құрылды?*1926 ж
Қазақстандағы су тұтынудың қанша бөлігі ауыл шаруашылығына жұмсалады?*70-80%
Қазақстанның басты су артериясы:*Ертіс
Қазақстанның қай қаласы ауыр ластанған қалаға жатады?*Өскемен
Қоршаған ортаға кез келген тірі организмдер үшін зиянды мөлшерде қатты сұйық және газ тәрізді заттрдың тасталуы қалай аталады?*Ластану
Қоршаған ортадағы қолданушы(тұтынушы) организмдер*Консументтер
Қоршаған ортанын химиялық ластануы*Ауыр металдар,пестицидтер, пластмасс
Қоршаған орта температурасының артуына байланысты физиологиялық процестердің жылдамдығы артатын ағзаны атаңыз*Ақ капуста көбелегінің жұлдызқұрты
Қоғам өміріндегі қала ролінің, артуы, халық орналасуының мамандандырылған әлеуметтік-кеністіқ формаларын қалыптастырудың тарихи үрдісі- бұл*Урбандалу
Қышқылдық жауынның пайда болуында қандай зат айтарлықтай рол атқарады?*Қүкірт диоксиді
Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан 1-ші орында?*Висмут қоры
Қалдық суларды тазарту әдістері*Механикалық,химиялық, физико-химиялық және биологиялық
Қаладағы негізгі шудың көзі бщлып табылады:*Транспорт
Қара шіріктің (гумус) көп мөлшері*Қара топырақта
Қазіргі кезде жер шарындағы халық саны?*6 млрд. астам адам
Қанныққан биоценоздар бұлар…*Бос экологиялық куысы болмайтындар
Қай жылы Қазақстан жерінде атом қаруларын сынау біржолата тоқтатылды?*1991 ж
ЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛ
Литосфера түсінігі*Жердің жоғарғы қатты қабаты
Литосферада биосфераның төменгі шекарасы немен анықталады?*Судың болмау
МММММММММММ
Мониторингтің негізгі мақсаты*Биосфера жағдайын бақылау
Минимум заңынын авторы кім?*Ю.Либих
Мына энергиялық заттардың қайсысы қалпына келеді?*Биомасса
Міндетті особьтардың тіршілік ету шегін белгілеу болып табылатын экология саласы?*Аутэкология
Мутуализм:*Түрлер бір-бірінен бөлек өмір сүре алады, бірақ бірлесіп тіршілік ету екеуіне де пайдалы
ННННННННННННН
Нейтрализация су тазалаудың келесі әдісіне жатады*Химиялық
Негізгі парникті газға қандай газ жатады?*Көмір қышқыл газы
Негізгі топырақ құрушы фактор, ол...*Тірі организмдер
Ноосфера – бұл:*Адамның ақыл – ойына бағынатын биосфераның дамыған сатысы
ОООООООООООООО
Озон қабаты қандай биіктікте орналасқан?*20-25
Озон атмосыераның жерге жақын қабатында оттегі молекуласынан азот тотығымен көмірсутектердің қатысумен және сәуленің әсерінен түзіледі*Ультрокүлгін
Озон қабатының қалыңдығы қанша? *2-3мм
Озон қабатың жұқартатың газ*Фреондар
Озон қабатының жұқаруына әсер ететін заттарды атаңыз*Фреондар
Озон қабаты – биосфера тіршілігінің қажетті жағдайда, өйткені озон, өйткені озон қабаты:*Ультракүлгін сәулелердің өтуіне тосқауыл қояды
Ортаның антропогендік факторына мыналар жатады*Адамзат
Осы экожүйелердің ішінде қайсысы табиғи биоценоз*Орман
Оңтайлы шешімдерді табу үшін табиғат пен қоғам қатынасындағы мәселелер көрсетілетің теориялар мен эмоциялар, қөзқарастар жиынтығы – бұл....*Экологиялық сана
Орнықты даму дегеніміз – бұл*Келешек ұрпактың қажеттіліктерің шектеп, бүгінгі ұрпақтың қажеттіліктерің қанағаттандыру
Организмдердің қанша тіршілік ортасы бар*4
Органикалық заттармен қоректенетін гетеротрофты организмдер*Консументтер
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ
Өсімдік өсіру жолдармен жерді құнарландыру іс-шаралары қалай аталады?*Фитомелиорация
Өзі үшін қолайлы экологиялық факторлар шамасының ауыткуына ағзаның төзу қабілеті қалай аталады?*Толерантық заны
Өзінің масштабы мен таралуы бойынша ластану қалай бөлінеді?*Жергілікті, регионалды және глобальды
Өлі өсімдіктер мен жануарларды пайдаға жарататын организмдер*Детритофагтар
Өндірістік қалдықтар тазалануына байланысты қалай бөлінеді*Тазаланатын және тазаланбайтын
П П П П П П П П П П
Популяция өзінің саны мен өзгермелі орта жағдайына бейімделуін қандай жолдармен реттейді?*Өсу және тұрақтану
Популяцияға тән қасиеттер:*Өсу, даму,көбею,бейімделу,тіршілік сақтау
Популяцияға тән емес қасиет
әртүрлілігі
Популяцияның саны деп:*Белгілі бір көлемдегі немесе территориядағы особьтардың жалпы санын айтамыз
Планета тұрғындарының санының көбеюі неге байланысты*Бірқалыпты туылу өлудің азаюы және өмір сүрудің жалғасыу
Планета су қорлары мынадан құралады:*Жердің беткі, асты сулары,мұздықтар, атмосфераның және жердің ылғалдығынан
Пайдалы қазбалардың қазіргі технологиялық мүмкіндіктерге байланысты тиімді пайдалануға болатың бөлігі*Баланстық қоры
Парниктік эффект негізінен қандай заттын атмосфераға шығарылуынан болады?*Көмір қышқыл газы
РРРРРРРРРРРРРРРРР
Радиациялық, жылулық, жарықтық, электромагниттықшулық ластанулар ластаудың қай түріне жатады?*Физикалық
Рекультивация бүл…*Техногендік бұзылудан кейін топырақ құнарлығы және өсу жамылғасын жасанды жолмен қалпына келтіру
ССССССССССССССС
Су ресурстарын тікелей реттеудің көп тараған түрі*Су қоймаларын салу
Су ресурстарына жатады:*Құрамында су бар ресурстар
Су қоры қалай аталады?*Гидросфера
Су түбінде, шөгінділерде тіршілік ететін организмдер:*Бентос
Су режиміне ылғалға байланысты өсімдіктердің экологиялық топтық саның көрсет:*5
Суға толығымен көмкерілген немесе су түбіндегі өсімдіктер қалай аталады*Гидатофиттер
Симбиоз бұл?*Ағзалардың селбесіп тіршілік етуі
Симбиоз дегеніміз не?*Әр түрлі түрге жататын даралардың өзара пайдалы бірігіп тіршілік етуі
Сарқылатын табиғат ресурстары – бұл:*Жануарлар әлемі
Сарқылмайтын ресурстарға жатады*Су,ауа,күн энергиясы
Сарқылмайтын табиғи ресурстар*Күнін қуаты
ТТТТТТТТТТТТТТТТТ
Табиғатты пайдалану түрлері*Жалпы және арнайы
Табиғаты бойынша адам – бұл*Биологиялық тіршілік иесі
Табиғат ресурстары бұл:*Адамдар пайдаланатын зат пен энергия
Табиғатқа антропогендік әсер ету – бұл*Адам іс-әрекеттерімен байланысты
Табиғатты қорғау дегеніміз*Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға арналған жұмыстар жиынтығы
Табиғи орта дегеніміз не?*Организмдердің өмір сүретін ортасы
Табиғи ресурстарды қолданудың жоғарғы үлесінің және қоршаған ортаның ластануының жоғарғы деңгейінің себебі неде?*Өндірістің даму деңгейі
Тірі организмдердің бір-бірімен және олардың қоршаған ортамен байланысын зерттейтін ғылым*Экология
Тірі организмдердің экстремальды түрлерінің температураға шыдамдылығы не деп аталады?*Стенотермді
Тірі ағазалар жүйесіндегі негізгі құрылым бірлігі:*Особь
Тірі ағза сыртқы ортамен биотикалық және абиотикалық қарым-қатынасын Ч.Дарвин калай аталады?*Тіршілік үшін қүрес
Тірі ағзаның өзара және қоршаған ортамен тығыз байланыста бір территорияда өмір сүреді*Экологиялық жүйе
Тірі тағамды қажет ететіндер*Зоофагтар
Толеранттылық заннын ашкан кім?*В.Шефорд
Толеранттық заны қашан ашылды?*1913 ж.
Толерантылық заңының негізгі:*Тірі организмдердің барлық факторларға деген төзімі
Төменде көрсетілген түрлердің қайсы Қазақстанның «Қызыл қітабына» енгізілген*Грек қызғалдары
Төменде аталған факторлардан абиотикалық факторларды атаныз?*Ылғалдық, жарық, температура
Төмендегі аталған мысалдардың қайсысы антропогенді факторларға жатады?*Өнеркәсіптің дамуы
Тропосфераның жоғары шетінен жоғары қарай 50км дейінгі орналасқан атмосфера аймағы*Стратосфера
Термосфера қабатында 500-600 км биіктікте температура мәні*1500°С астам
Толық ландшафт түзуге қатысатын жануралар*Термиттер
Туылу саны өлім-жетім санымен шамамен теңелсе популяция қалай аталады?*Тұрақты
Техносфера бұл:*Адамның техникалық қызметінен құралған биосфераның бір бөлімі
Топырақ деген не?*Құнарлығы бар жер қыртысының үстіңгі қабаты
ҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰҰ
Ұрпақтан таралған, соларға тән қасиеттерімен сипатталатын,, тірі денені, тіршілік иелерін қалай атайды?*Ағза
Ұлттық обьектіге қандай объектілер жатады?*Жер,су,жер қойнауы,жабайы жануарлар мен мемлекет
ХХХХХХХХХХХХХХХ
Халықаралық Қызыл Кітаптың алғашқы басылымы жарық көрген жыл*1963 ж.
Ш Ш Ш Ш Ш Ш Ш
Шектеуші факторы болмаған жағдайда жеке таралымның санының өсу жылдамдығы қалай белгіленеді?*Таралым саны
Шектеуші фактордың авторы кім?*Либих
Шіріген өсімдіктер мен қоректенетін организмдер *Дитрофактар
Шығын аймақтық климат қалай аталады?*Микроклимат
І І І І І І І І І І І І
Ірі индустриялық қалаларда ортаның ластануынан қандай ауруға шалдану қаулап өсуде?*Жүйке аурулары
ЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭ
Экология термині бірінші рет қай жылы енгізілген*1869 ж.
Экология ғылымының зерттеу нысаны*Организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасы
Экология бұл:*Тірі организмдердің өзара және қоршаған ортамен байланысты
Экологиялық органның биотикалық факторлары мынадай болып бөлінеді*Фитогендік,микробиогендік, зоогендік,антропогендік
Экологиялық фактордың белгілі аймағында ағзалардың дамуына қолайлы жағдайлар туады- бұл зона:*Оптимум
Экологиялық фактор*Тірі организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін орта элементі
Экологиялық дағдарыстың қаупіне не себеп болды?*Аталғандардың бәрі
Экологиялық сукцессия – бұл:*Бір биоценоздан басқа биоценозбен ауысуы
Экологиялық пирамида – бұл…*Экожүйедегі зат және энергия алмасуы
Экожүйе дегеніміз не?*Тірі организмдер қауымдастығы және олардың қарым-қатынаста тіршілік ету ортасы
Экожүйеде продуцент болмайтындар*Жануарлар
Экожүйеде энергия алмасуын не деп атайды?*Экологиялық пирамида
Экожүйеде болып жататын қоршаған ортаның жағдайы мен процестерін үнемі бақылап отыру процесі қалай аталады?*Мониторинг
Экожүйедегі продуценттер, консменттер, редуценттер арасындағы олардың массасы мен өрнектелген ара қатынас*Экологиялық пирамида
ЮЮЮЮЮЮЮЮЮ
ЮНЕСКО-ның «биосфералық қорық» статусын алған Қазақстандағы алғашқы қорық*Ақсу-Жабағылы