1.2 Сурет – цөқ ауытқуының инструменталды және методикалық құрамының графикалық интерпретациясы.

(1.5), (1.7), (1.8) нақты ЦӨҚ түрлендіргіш функцияларынан мына формула шығады:

. (1.10)

Қазіргі кезде әдебиетте ЦӨҚ дифференциалды линейлық емес түсінігі кеңінен қолданылады.Бұл түсінік басқа мемлекеттерден алынған.Осы терминнің мағынасы – нақты ЦӨҚ түрлендіргіш функциясында көрші аудандардың өлшемдері бір-біріне барынша ұқсамауы мүмкін және кодтық-импульстық әдіс бойынша нақты экземплярларда квантованиенің номиналды сатысы арқылы жүзеге асуы мүмкін.Бұл жағдайда үстіде кішігірім β (X) қабылданғандай бірлікпен салыстырғанда ЦӨҚ үшін келмейді.Себебі дифференциалдық линейлы емес,яғни кодтық-импульстық әдіс бойынша құрастырылған.

Функциялық жыртылымдары болғандықтан α (X) ол өлшенетін мөлшерді жай өзгерткен кезде ЦӨҚ көрсеткішін орнатуға болмайды (шығыстық код).Прогресске сәйкес ЦӨҚ-тарда мұндай пропусктық кодтардыңбар болуы мүлдем қабылданбайды.Пропускылық коды бар ЦӨҚ экземплярлары істемейді,сонымен қатар тексеріс кезінде браковатетіледі,егер ол нормативті-техникалық құжатпен келісілмесе (НТҚ).

Қазіргі ЦӨҚ-тарда жұмыс істейтін ЦӨҚ экземплярларында көрінетін дифференциалдық линейлық емес болса,онда оны “аномальды” деп қарастырылады.ЦӨҚ-тарда өте аз дифференциалдық линейлық емес байқалады.

2. Цифрлы өлшеу аспабтың ауытқуын бақылау әдісін жүзеге асыру мысалы

ЦӨҚ ауытқуының универсалы бақылау әдісіне нақты мысал келтірейік. 0 - 9,999 В өлшеу шегіндегі цифрлы вольтметрдің ауытқуын бақылау керек дейік,тексерілетін нүктелерде 0,5; 2,5; 5,0; 7,5; 9,5 В болуы мүмкін.Тексерілетін прибордың негізгі ауытқуының келісілген шегі мына формула бойынша анықталады:

δ_0р = ±[0,05 + 0,02 (Х_К/Х - 1)], (2.1)

біздің жағдайда Х_К = 9,999 В.

Тексеріс жүргізү үшін ЦӨҚ кірісіне Х₁ және Х₂ кернеуін беру керек.Тексерілетін нүктелер диапозоны мына формула бойынша беріледі:

(2.2)

және зерттелетін ЦӨҚ көрсеткіштерін бақылау.Осының оңай процедурасы калибровка арқылы жүзеге асады (вольтметр үшін).

Өлшенетін мөлшердің бақылау мәндерін орындағаннан кейін оператордың жұмысы оңай болады:

а)біріншіден бастап тексерілетін нүкте үшін калибраторда X₁ кернеуін орнатады;

ә)егер зерттелген ЦӨҚ-тың көрсеткіштері тең немесе тексерілетін нүктенің Х үлкен номиналдық мәнін браковатетеді;

б)Тексерілетін нүкте үшін калибраторда Х₂ кернеуін орнатады;

в)егер зерттелген ЦӨҚ-тың көрсеткіштері тең немесе тексерілетін нүктеде номиналды мәннен кіші болса,онда ол браковатетіледі

Егер ЦӨҚ өлшеу диапозонының бірде-бір нүктесінде браковатетілмесе,онда бақылау жақсы қорытындыға ие болады.

Мысалды өңай түсіну үшін кейбір детальдар түсіріліп тасталған.Басқа жағдайда процедура нақты ЦӨҚ қасеттерінің типіне байланыстыбарынша өзгерілуі мүмкін.

3 Жұмыс істеу барысы

1 Ауытқуды анықтаудың теориясын оқу.

2 Берілген мысал бойынша цифрлы вольтметрдің ауытқуын шығару.

3 Шығарылған қорытындыны таблицаға енгізу.

4 Қорытынды жасау.

4 Отчет мазмұны

1 Жұмыстың мақсаты.

2 СӨҚ эквивалеттік сұлбасы.

3 Ауытқулардың шығарулары

4 Таблица (шығарулармен)

5 Шығарулардан шыққан қорытындылар.