лыбритания

Ұлыбритания мемлекетінің салық жүйесі [ 5 бет ]

Ұлыбританияның салық жүйесінің негізі 19 ғасырда қалыптасты. 1965, 1973, 1987-1988 жылдары жүргізілген салық реформалары елдің салық жүйесінің құрылымына көптеген өзгерістер әкелді.Елдің салық салу саласында жүргізілген шаралардың ішіндегі ең маңыздылырының бірі-1988 жылдың наурызында қаржы министрі Н.Лоусонның 1988-1989 жылдарға арнап парламент қарауына ұсынған бюджет болды. Қаржы министірінің бағалауы бойынша, бұл жоба салықтың радикалды реформаларын көрсетті. Н.Лоусон әлемдегі ең қарапайым салық жүйесін ұсынуға ұмтылыс жасады. Салық реформалары жеке табыс салығының төменгі ставкасын 20 % дейін төмендету, ерлі зайыптылырдың табысын бөлек есептеу, прогрессивтік салық ставкаларын алып тастау тәрізді маңызды шараларды қамтыды. Салық жүйесінің оңайлануы оның әділ болатынына кепілдік бермейді.Ағылшын экономистерінің бағалауы бойынша, әрбір британдық үшін салық ставкасы орташа есеппен 14-тен 16-ға өсті, ал осыған дейін табысының қанша мөлшерін салыққа төлесе, ол сол күйі өзгеріссіз қалды. Салық жылы ағымдағы жылдың 6-сәуірінде басталып, келесі жылдың 5-сәуірінде аяқталады. Қазіргі кезде салықтар Ұлыбританияның мемлекеттік кірістерінің 90 % жуығын қамтамасыз етеді. Елдің фискалдық саясаты екі негізгі ережеге негізделген:

• «алтын ережесі» экономикалық циклда Үкіметке инвестициялық мақсатта ғана заимдардың жүзеге асыруына рұқсат береді және оны ағымдағы қаржыландыруды пайдалануға тиым салады;

• «ұзақ инвестиция ережесі» бойынша экономикалық цикл кезінде таза ұлттық қарыздың жалпы ішкі өнімге қатынасы тұрақты деңгейде болу керек.

мемлекеттік заимдар операциясын қатаң бақылауда ұстауын қамтамасыз етуін талап ете алады. 1998-1999 жылы қаржы жылдарына мемлекеттік бюджетті қабылдаған кезде, Үкімет жаңа фискалдық тұрақтылық кодексін де қабылдады. Бұл кодекске сәйкес, фискалдық саясат пен мемлекеттік қарызды басқару бес қағидаға жауап беруі қажет:

- фискалдық саясат мақсатын бекіту, мемлекеттік мекемелердің шоттары бойынша операцияларды орындау және жариялау;

-мемлекеттік қаржыны басқарудағы жауапкершілік;

-әділеттілік, әсіресе ұлттар арасында;

- фискалдық саясаттың орындалуы.

Ұлыбританиядағы салықтарды бес ірі топқа топтастыруға болады:

1. табысқа салынатын тікелей салықтар, бұған табыс салығы, капиталға салынатын салық, мұраға салынатын салықтар жатады;

2. жанама салықтар, бұған қосылған құнға салынатын салық жатады;

3. жергілікті салықтар, бұған жылжымайтын мүлікке салынатын салықтар т.б. жатады;

4. іскерлік белсенділікке салынатын салықтар;

5. тағы басқа салықтар.

Ұлыбританиядағы негізгі салықтардың бірі - табысқа салынатын салық болып табылады. Ол ең алғаш рет 1799 жылы Наполеонға қарсы соғысты қаржыландыру мақсытында енгізілді, ал 1842 жылдан бастап ағылшынның салық жүйесінде тұрақты түрде орын алды. 1909 жылдан бастап табысқа салық салуда прогрессия қолдана бастады. 1965 жылға дейін табыс салық салуда заңды және жеке тұлғалардың барлығы төледі. Корпорация пайдасына салынатын салық енгізілген нен кейін, табыс салығын тек жеке тұлғаларға ғана төлейтін болды. 1973 жылғы салық реформасы нәтижесінде еңбек ақы және инвестициялық тасбыстарға салық

біртұтас ставкамбіртұтас ставкамен салынатын болды. Бұл салықтың алыну техникасын оңайлатып қана койған жоқ , сондай-ақ шедулдардың мәні мен мақсатын толығымен өзгертті. Қазіргі кездегі жеке табыс салығының жүйесі 1973 жылғы салық реформасы негізінде жүйелендіріп, қалыптасты. Ұлыбританияның салық заңнамасының негізінде халықтан және корпорациядан алынатын табыс салығы қатынастарын реттейтін 1970 жылы қабылданған заңнамалық Акт; Қосылған құнға салынатын салықты реттейтін 1979 жылы қабылданған Акт; корпорациядан алынатын салықтарды реттейтін 1996 жылы қабылданған Акт жатады. Мұнымен бірге, жыл сайын Жаңа бюджетті қалыптастыру барысында жекелеген өзгерістер енгізілуі мүмкін.

Салық салу мақсатында салық төлеушілер резидент және бейрезидент болып жіктеледі. Ағылшын салық құқығын жәй резидент және домицилий деген ұғымдар қолданылады.

Табыс салығы жылдық жиынтық табыс пен заң бойында рұқсат берілген шегерімдер арасындағы айырмадан төленеді. Салық салу барысында отбасылық және жеке тұлғаның өзіне шегерім беріледі. Отбасылық және жеке шегерім мөлшері әрбір қаржы жылында бөлшек сауда индексіне байланысты қайта қаралып, өзгертіліп отырады. Табыс салығы прогрессивтік ставкамен алынады.ен салынатын болды. Бұл салықтың алыну техникасын оңайлатып қана койған жоқ , сондай-ақ шедулдардың мәні мен мақсатын толығымен өзгертті. Қазіргі кездегі жеке табыс салығының жүйесі 1973 жылғы салық реформасы негізінде жүйелендіріп, қалыптасты. Ұлыбританияның салық заңнамасының негізінде халықтан және корпорациядан алынатын табыс салығы қатынастарын реттейтін 1970 жылы қабылданған заңнамалық Акт; Қосылған құнға салынатын салықты реттейтін 1979 жылы қабылданған Акт; корпорациядан алынатын салықтарды реттейтін 1996 жылы қабылданған Акт жатады. Мұнымен бірге, жыл сайын Жаңа бюджетті қалыптастыру барысында жекелеген өзгерістер енгізілуі мүмкін.

Салық салу мақсатында салық төлеушілер резидент және бейрезидент болып жіктеледі. Ағылшын салық құқығын жәй резидент және домицилий деген ұғымдар қолданылады.

Табыс салығы жылдық жиынтық табыс пен заң бойында рұқсат берілген шегерімдер арасындағы айырмадан төленеді. Салық салу барысында отбасылық және жеке тұлғаның өзіне шегерім беріледі. Отбасылық және жеке шегерім мөлшері әрбір қаржы жылында бөлшек сауда индексіне байланысты қайта қаралып, өзгертіліп отырады. Табыс салығы прогрессивтік ставкамен алынады.

біртұтас ставкамен салынатын болды. Бұл салықтың алыну техникасын оңайлатып қана койған жоқ , сондай-ақ шедулдардың мәні мен мақсатын толығымен өзгертті. Қазіргі кездегі жеке табыс салығының жүйесі 1973 жылғы салық реформасы негізінде жүйелендіріп, қалыптасты. Ұлыбританияның салық заңнамасының негізінде халықтан және корпорациядан алынатын табыс салығы қатынастарын реттейтін 1970 жылы қабылданған заңнамалық Акт; Қосылған құнға салынатын салықты реттейтін 1979 жылы қабылданған Акт; корпорациядан алынатын салықтарды реттейтін 1996 жылы қабылданған Акт жатады. Мұнымен бірге, жыл сайын Жаңа бюджетті қалыптастыру барысында жекелеген өзгерістер енгізілуі мүмкін. Салық салу мақсатында салық төлеушілер резидент және бейрезидент болып жіктеледі. Ағылшын салық құқығын жәй резидент және домицилий деген ұғымдар қолданылады. Табыс салығы жылдық жиынтық табыс пен заң бойында рұқсат берілген шегерімдер арасындағы айырмадан төленеді. Салық салу барысында отбасылық және жеке тұлғаның өзіне шегерім беріледі. Отбасылық және жеке шегерім мөлшері әрбір қаржы жылында бөлшек сауда индексіне байланысты қайта қаралып, өзгертіліп отырады. Табыс салығы прогрессивтік ставкамен алынады.

Бұл ережеге сәйкес,салық төлеуші төлемдерді экономиканы ағымдағы қаржыландыруды жүзеге асыру үшін төлейді, сондықтан ол Үкіметтен мемлекеттік заимдар операциясын қатаң бақылауда ұстауын қамтамасыз етуін талап ете алады. 1998-1999 жылы қаржы жылдарына мемлекеттік бюджетті қабылдаған кезде, Үкімет жаңа фискалдық тұрақтылық кодексін де қабылдады. Бұл кодекске сәйкес, фискалдық саясат пен мемлекеттік

Корпарацыя салынған ставкасы 33-35 пайыз. Шағын бизнесті

компанияларға 25 пайыз мөлшерінде төмендетілген ставка колданылады. Мұндай өнерк3сібіндегі компаниялар арнайы салық режимі бекітілген. Олар мұнайдың корпарацыялық салығын 75 пайыздық ставкамен төлейді, жалпы корпорациялық салықты төлеуден босатылыды.

Жанама салықтар тобына қосылған құнға салынатын салық,

акциздер,тұтну салығы, кеден баждар, елтаңбалық алым, ойын бизнесінен алынатын салық жатады.

Қосылған кұнға салынатын салық 1973 жылдың 1 cәуірінде Еуропалық экономикалық қауымдастыққа кіргеннен бастап енгізілді.Қосылған құнға салынатын салық 1983 жылы қабылданған Заң негізінде реттеледі. Берте келе ол біршама өзгертіліп, толықтырылды. Қосылған кұнға салынатын салық мемлекеттік бюджеттің орта есеппен 17-20 пайызын құрайды жwне үлесі жағынан табыс салығынан кейінгі екінші орында алады. Салық ставкасы 17,5%.

Елтаңбалық алым Ұлыбританиядағы көне салықтардың бірі болып саналады. Ең алғаш 1694 жылы енгізілген болатын.

1891 жылы қабылданған заңнама кезінде жwне беретін келе оған енгізілген толықтырулар мен өзгерістерді ескере отырып,

қазіргі кезге дейін қолданыста болып келеді. Алым тұлғалар азаматтық-құқықтық мwмілерді жасаған кезде төленеді. Рәcімделген құжатта осы адамның төленегенін растайтын мөр болуы қажет. Алым ставкасы осы құжаттың нысанына байланысты бекітіледі. Жергілікті билік органдары жергілікті қажеттіліктерді қаржыландыру үшін салықтар мен алымдар енгізуге құқылы. Үкімет қаржы министрлігінің құрамындағы қазынашылықтың көмегімен салық жүйесін басқарады жwне елдің жалпы экономикалық стратегиясына жауап береді. Әкімшілік тұрғыдан, ол басқарма болып табылады. Оның құрамына қазынашылықтың біріші

лорды жwне кіші лордтар кіреді. Қазынашылықтың бірінші лорды-Әрі премьер-министр,әрі қаржы министрі болып табылады. Елдің салық заңнамасын үкімет бекітеді. Бақылау Лондағы бас салық инспекторының кеңселері арқылы жүргізіледі. Бас инспекторының қармағына 700-ден астам аудандық кеңселер кіреді. Аудандық кеңселерінде салық инспекторларының щтаты жұмысы істейді. Олар заңды жwне жеке тұлғалардан салықтарды жинайды, ақпарат жwне кеңес беру қызметін ұйымдастырылады, сотта Ішкі істер басқармасының мүлдесін қорғайды. Қосылған құнға салынатын салық,акциздер қаржы министрлігінің баж және акциздер басқармасының өкілеттілігінде болып келеді.