BIS3_matem_org_ua
.pdf
|
|
б) |
|
|
x 3x |
|
|
14 x 2x 4 3x 14 2x2 12x 14 0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4 |
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 6x 7 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
Найдем корни квадратного трехчлена |
x2 6x 7 |
: x 1, |
x 7 . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Приходим к квадратному неравенству x 1 x 7 0 , |
|
1 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
которое можно ре- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
шить методом интервалов. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
х" |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
Следовательно, x 1, |
7 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
2 |
x |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
З |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У2x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
в) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
3 2 2 6 |
|
|
|
В |
|
2 2x 1 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
3 |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
x |
, т.е. |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
2 |
, . |
|
|
|
|
а |
.ua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
3-го порядка: |
|
|
|
||||||||
|
|
Пример 1.4. Вычислить определителим .org |
1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) |
|
|
|
5 |
|
2 |
|
|
1 ; matem |
|
б) |
|
|
1 |
|
a |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
1 |
|
|
a |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
1 |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1а 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
|
«правилом треугольников» (см. формулу (1.4) |
|||||||||||||||||||||||
|
|
Решение. Воспользуемсяе |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
и рисунок на с. |
ф6). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
2 |
3 |
К |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
4 |
|
2 2 3 5 2 4 3 1 1 4 2 1 5 3 3 1 2 2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
а) |
5 2 |
|
|
1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
12 40 3 8 45 4 10; |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
a |
|
|
|
|
|
1 |
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a a a 1 1 a 1 1 a a a a 1 1 a |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
б) |
1 |
|
|
|
|
|
a 1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a |
|
|
|
1 |
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 1 a a3 a a a3 a a 4a . |
|
10
Пример 1.5. Решить уравнения: |
|
|
|
|
|||||||
|
|
1 |
3 |
x |
|
|
|
3 |
x |
4 |
|
|
|
|
|
||||||||
а) |
|
4 |
5 |
1 |
|
0; |
б) |
2 |
1 |
3 |
0 . |
|
|
2 |
1 |
5 |
|
|
|
x 10 |
1 |
1 |
|
Решение. Раскрывая определители по «правилу треугольников» (см. пример 1.4), приходим к алгебраическим уравнениям: линейному в случае а) и квадратному в случае б).
|
|
|
1 |
|
3 |
|
|
x |
|
0 25 4x 6 10x 1 60 0 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
а) |
|
|
4 |
|
5 1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
2 |
|
1 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14x 42 0 |
|
|
|
|
|
З |
|
|
x 3; |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14x |
42 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
x |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
б) |
2 |
|
1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
0 3 8 3x иx 10 4 x 10 2x 9 0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
x 10 |
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
е |
а |
|
|
ua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
м |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
11 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24x 60 0 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
30x 4x 40м2x 9org0 3x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ы |
|
|
matem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
8x |
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
20 0 . Решая полученное квадратное уравнение (см. при- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
x2 10 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
мер 1.2б), находим: |
x1 в2 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Пример 1.6д. Решить неравенства: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
ф |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
К |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
x 2 |
|
|
1 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
а) |
|
1 |
|
|
x 2 |
2; |
|
|
|
б) |
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
2 |
0 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
3 |
|
|
|
x |
|
|
|
||||||
|
Решение. Раскрываем определители 3-го порядка и решаем полученные |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
неравенства. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
3 |
2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
а) |
|
|
1 |
x 2 |
|
2 3x 2 4 x 12 2 2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
2x 8 2 |
|
2x 6 |
|
|
|
x 3 или |
x 3, ; |
11
|
|
2 |
x 2 |
1 |
|
0 2x 3 10 x 2 5 12 x x 2 0 |
|
|
|||||
б) |
|
1 |
1 |
2 |
|
|
|
|
5 |
3 |
x |
|
|
2x 3 10x 20 5 12 x2 2x 0 x2 10x 24 0
|
x2 10x 24 0. |
|
|
|
Корни |
|
полученного |
|
квадратного трехчлена |
|||||||||||||||||||||||||
x1 4 |
и x2 6 отложим на числовой оси и воспользуемся методом интер- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
валов. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
х |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
"Н |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
З |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
4, . |
|||||
Следовательно, решение неравенства: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
x , |
6 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
1.2. Основные свойства определителей |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
ua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
м |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
перечисленные ниже свойства немед- |
|||||||||||||||||
Для определителей 2-го порядкат |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
ленно следуют из формулы (1.2). Можном .orgпоказать, что они справедливы также |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
для определителей любого порядкай . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
1. Величина определителя не изменится, если его строки при сохранении |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
ы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
того же порядка следования сделатьmatemстолбцами: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
в |
|
|
|
|
a11 |
a12 |
|
|
|
a11 |
|
a21 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
||
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
a21 |
a22 |
|
a12 |
|
a22 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
ф |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
меняет знак, если две его строки (или два столбца) по- |
||||||||||||||||||||||||||||
2. ОпределительК |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
менять местами: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a11 |
a12 |
|
|
|
|
|
|
|
a21 |
|
a22 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21 |
22 |
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
12 |
|
|
|
|
|||||||
3. Определитель равен нулю, если две его строки (или два столбца) оди- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
наковы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a11 |
|
a12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Общий множитель элементов какого-либо ряда (строки или столбца) можно вынести за знак определителя:
12
|
ka11 |
ka12 |
|
k |
|
|
a11 |
a12 |
|
. |
||||||
|
|
|
|
|||||||||||||
|
a |
a |
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
||||
|
21 |
22 |
|
|
|
|
|
21 |
22 |
|
|
|
||||
5. Определитель равен нулю, если соответствующие элементы двух его |
||||||||||||||||
параллельных рядов пропорциональны: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
a11 |
ka11 |
|
|
k |
|
a11 |
a11 |
|
|
0. |
|||||
|
|
|
|
|||||||||||||
|
a |
ka |
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
|
|
||
|
21 |
21 |
|
|
|
|
|
21 |
21 |
|
|
|
|
|
6. Если все элементы какого-либо ряда определителя можно представить как сумму двух слагаемых, то определитель можно записать в виде суммы
двух определителей: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
а h |
|
|
a h |
|
|
|
|
|
а |
|
|
a |
|
|
|
|
У |
|
h |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
hГ |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
11 |
|
|
1 |
|
|
12 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
11 |
|
12 |
|
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
. |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а21 |
|
|
|
|
|
a22 |
|
|
|
|
|
а21 |
|
a22 |
З |
а21 |
|
|
a22 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
7. Величина определителя не изменится, еслиВк элементам одного из его |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
рядов прибавить соответствующие элементы параллельногои |
ряда, умноженные |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
на произвольное число: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
a |
ka |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ма |
.ka |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
12 |
|
е |
11 |
|
|
|
|
ua21 12 |
|
|
|
22 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
м |
|
|
|
org |
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
21 |
|
a |
а |
|
|
. |
а |
21 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
ы |
|
|
|
|
matem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример 1.7. Не раскрывая определители, доказать справедливость ра- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
венств: |
|
|
|
|
в |
с |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
а 1 |
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
||||
|
дb c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|||||||
а) |
|
е |
|
|
|
|
0 ; |
|
|
б) |
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
|
|
b2 |
|
|
|
|
|
|
c2 |
0 ; |
||||||||||
а2 aф ab ac |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a1 a2 |
|
b1 b2 |
|
|
c1 c2 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
К |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 |
cos2 |
|
||
в) |
sin2 |
cos2 |
|
sin2 |
cos2 |
cos 2 |
|
|
|
0 |
a |
b |
|
|
|
|
|||||
cos 2 |
0 ; |
г) |
|
a |
0 |
c |
0 . |
cos 2 |
|
|
|
b |
c |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение: а) элементы второй строки определителя имеют общий множитель a , который согласно свойству 4 можно вынести за знак определителя:
а 1 |
b c |
|
|
|
а 1 |
b c |
|
a |
|
а 1 |
b c |
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||||
а2 a |
ab ac |
|
|
а a 1 |
a b c |
|
|
a 1 |
b c |
|
13
В результате получили определитель, у которого две строки совпадают. Величина такого определителя равна нулю (см. свойство 3, подраздел 1.2), что и доказывает нужное равенство.
Можно было воспользоваться и свойством 5, так как после вынесения множителя a за скобки во второй строке очевидно, что соответствующие элементы строк определителя пропорциональны;
б) по свойству 6 данный определитель можно представить в виде суммы:
|
|
a1 |
|
|
|
|
|
|
b1 |
|
|
|
c1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a1 |
|
b1 |
|
|
c1 |
|
|
|
|
|
|
a1 |
b1 |
c1 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
a2 |
|
|
|
|
|
|
b2 |
|
|
|
c2 |
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
b2 |
|
|
c2 |
|
|
a2 |
b2 |
c2 |
|
. |
|||||||||||||||||||||
|
a1 a2 |
|
|
b1 b2 |
|
c1 c2 |
|
|
|
|
|
|
a1 |
|
b1 |
|
|
c1 |
|
|
|
|
a2 |
b2 |
c2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
Первое слагаемое обращается в нуль, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
так как первая и третья строки |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
|
|||
совпадают (свойство 3), а второе слагаемое равно нулю, поскольку элементы |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
второй и третьей строк пропорциональны (свойство 5). Равенство доказано; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
З |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
в) вычитая из элементов второго столбца соответствующие элементы |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
первого столбца, мы не меняем величины определителяВ |
(свойство 7): |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
sin |
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
cos 2 |
|
|
sin |
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
sin |
|
|
|
|
cos 2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
а |
|
|
ua |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
sin |
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
cos 2 |
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
sin |
|
|
|
|
cos 2 |
. |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
|
е2 |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
sin |
2 |
|
|
|
cos |
2 |
|
|
|
|
cos 2 |
|
|
org |
cos |
2 |
sin |
2 |
|
|
|
cos 2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sinт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
matem |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
cos 2 , поэтому по- |
||||||||||||||||||||||
Из тригонометрии известное , что cos |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
следний определитель можношпереписать так: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в 2 |
|
cos 2 |
|
|
|
cos 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
sin |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
р |
|
|
|
sin |
|
cos 2 |
|
|
|
|
cos 2 |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
sin2 |
cos 2 |
|
|
|
|
cos 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
ф |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
К |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т.е. получили определитель, у которого второй и третий столбцы совпадают, |
||||||||||||||
следовательно, он равен нулю (свойство 3); |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
г) вынесем из каждой строки определителя множитель 1 : |
||||||||||||||
|
0 a |
b |
|
1 3 |
|
0 |
a b |
|
|
|
0 |
a b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
a 0 c |
|
|
a |
0 c |
|
|
|
a 0 c |
|
. |
|||
|
b c |
0 |
|
|
|
b |
c 0 |
|
|
|
b |
c 0 |
|
|
Определитель, стоящий справа, получается из исходного заменой его строк соответствующими столбцами. Согласно свойству 1 при такой операции
14
величина определителя не меняется. Таким образом, если обозначить заданный определитель через , последнее равенство можно переписать так:
|
0 . |
Пример 1.8. Вычислить данный определитель, предварительно добившись, чтобы все его элементы, стоящие под главной диагональю, обратились в нуль.
|
|
1 |
4 |
2 |
|
|
|
|
|||||
|
|
2 |
6 |
3 |
|
. |
|
|
3 |
2 |
7 |
|
|
Решение. Для приведения определителя к треугольному"виду (под глав- |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
7. |
Сначала |
|
ной диагональю – нулевые элементы) воспользуемся свойствомГ |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
элементом |
a11 1, |
||
добьемся, чтобы элементы первого столбца, стоящие под" |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
З |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
обратились в нуль. Для этого из элементов второй строки вычтем соответст- |
||||||||||||||||||||||||||||
вующие элементы первой строки, умноженные |
Вна число |
2, а к элементам |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
третьей строки прибавим элементы первой строки, умноженные на число 3: |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
1 |
|
4 |
2 |
|
|
|
|||
|
|
2 2 |
6 8 |
|
|
е3 4 ua0 |
|
2 7 |
. |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
м |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
3 3 |
2 |
12 |
.org6 |
|
|
0 |
|
10 |
1 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
|
|
м |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
matem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 , к элементам третьей |
||||||||
Чтобы получить нулевой элемент под a |
||||||||||||||||||||||||||||
строки прибавим соответствующиеы |
элементы второй строки, умноженные на |
|||||||||||||||||||||||||||
число 5 : |
|
|
|
|
|
в |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
д |
|
1 |
|
4 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
4 |
2 |
|
|
|
|
|||
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
ф |
|
|
|
2 |
|
|
|
7 |
|
0 |
|
2 7 |
. |
|
|
||||||||||||
а |
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
К |
|
|
|
|
0 |
10 10 |
1 35 |
|
|
|
0 |
|
|
0 |
36 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В результате определитель приведен к треугольному виду. Очевидно, величина такого определителя равна произведению элементов главной диагонали:
|
|
1 |
4 |
2 |
|
1 2 36 72 . |
|
|
|||||
|
|
0 |
2 |
7 |
|
|
|
|
0 |
0 |
36 |
|
|
15
1.3. Миноры и алгебраические дополнения.
Разложение определителя по элементам строки или столбца
Минором Mij элемента aij определителя называют определитель, который получается из данного путем вычеркивания i -й строки и j -го столбца (т.е. строки и столбца, на пересечении которых находится элемент aij ).
Алгебраическим дополнением Aij элемента aij определителя называют его минор, взятый со знаком 1 i j , т.е.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A 1 i j M |
ij |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1.5) |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ij |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
1 |
|
Н2 |
|
Г |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Пример 1.9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
" |
|
|
|
|
M 21, |
|||||||||||||
Дан определитель |
|
|
|
|
З 1 |
|
. Вычислить |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В |
|
3 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5Г4 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
M33 , A12 и A22 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Решение. Чтобы найти минор M |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
а, необходимо в определителе вы- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
|
|
|
|
и.uaраскрыть получившийся опреде- |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
черкнуть вторую строку и первый столбеце |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
литель 2-го порядка. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
т |
|
|
|
org |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
ы |
|
|
|
|
|
|
matem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
21 |
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
M |
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
8 5. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
ш |
4 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
с |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M33 в определителе вычеркиваем третью |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Для получения минорав |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
а |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
строку и третий столбецр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
е |
|
M33 |
|
|
|
0 2 |
2. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
ф |
|
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
К |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Аналогично находятся миноры M12 и M 22 , |
после чего можно вычис- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
лить алгебраические дополнения A12 и A22 по формуле (1.5): |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
A 1 1 2 M |
12 |
1 3 |
|
2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
6 5 1; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
A |
1 2 2 M |
22 |
|
1 4 |
|
0 |
|
|
|
2 |
|
0 10 10 . |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16
Теорема (о разложении определителя). Определитель равен сумме произведений элементов какой-либо строки (столбца) определителя на их алгебраические дополнения.
В частности, для определителя 3-го порядка (1.4) вследствие сформулированной теоремы выполняются следующие равенства:
a11A11 a12 A12 |
a13 A13 ; |
|
a11A11 a21A21 a31A31; |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a21A21 a22 A22 |
a23 A23 ; |
|
a12 A12 a22 A22 |
|
a32 A32 ; |
|
(1.6) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a31A31 a32 A32 |
a33 A33 ; |
|
a13 A13 a23 A23 |
|
a33 A33 . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Формулы (1.6) называют разложением определителя по элементам соот- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|
|
|||
ветствующей строки (или столбца). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2Г 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 1.10. Вычислить определитель |
|
З |
|
1 |
|
2 |
, |
разложив его |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В |
У |
|
1 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
по элементам а) первой строки; б) третьего столбцаи . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
собой разложение оп- |
|||||||||||||
Решение: а) первая из формул (1.6) представляети |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
т |
ua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
ределителя по элементам первой строки. Имеема |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
м |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
a |
A |
a A |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
A 1 1.org |
|
1 2 |
1 2 |
|
2 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 3 |
2 |
|
|
1 |
|
ы |
|
|
|
|
а |
|
|
1 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
12 |
|
|
|
13 |
matem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
11 |
11 |
|
|
12 |
13 |
|
м |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
4 |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
|
|
|
|
8 6 3 2 3 6 4 15 13; |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
1 |
в1 4 2 2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ф |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) разложение определителя по элементам третьего столбца имеет вид |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
а |
|
|
|
|
|
a13 A13 a23 A23 a33 A33 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
К |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3 1 1 3 |
|
2 |
1 |
|
2 1 2 3 |
|
1 |
|
|
2 |
|
|
4 1 3 3 |
|
1 |
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
3 2 3 2 1 6 4 1 4 15 14 12 13.
Пример 1.11. Вычислить определители, разложив их по элементам того ряда, который содержит наибольшее количество нулей.
17
|
|
3 |
4 |
5 |
|
|
|
|
0 |
2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
а) |
|
0 |
2 |
0 |
|
; |
б) |
|
16 14 15 |
|
. |
||
|
|
6 |
7 |
8 |
|
|
|
|
0 |
3 |
5 |
|
|
Решение: а) разложим определитель по элементам второй строки, так как она содержит наибольшее количество нулевых элементов. Соответствующая формула имеет вид
a21A21 a22 A22 a23 A23 .
Таким образом,
|
|
|
|
|
|
|
0 A21 a22 A22 0 A23 a22 A22 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 2 |
|
3 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24 |
|
|
|
30 |
|
|
|
|
У |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
З |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
б) вычислим определитель, разложив его по элементам первого столбца: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a11A11 a21A21 |
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a31A31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
0 A11 a21A21 |
|
т |
|
|
|
|
|
a21A21 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а0 |
A31 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
ua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т |
м |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
.org16 10 |
|
12 |
|
|
32 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 1 |
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
matem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
3 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
Пример 1.12. Решитьшуравнение |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
ф |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
К |
|
|
Раскроем определитель по элементам второй строки, которая |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Решение. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
содержит степени переменной x : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
7 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2 1 |
|
7 1 |
|
|
x4 1 |
2 2 |
|
2 1 |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
4 x4 |
|
|
x2 |
0 4 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
6 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
x2 1 2 3 |
|
2 7 |
|
0 4 7 6 x4 2 1 x2 12 7 0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x4 5x2 4 0 .
18
Получили биквадратное уравнение, которое сводится к квадратному
подстановкой x2 t . Имеем |
t2 5t 4 0 t 4, t |
2 |
1. Возвращаясь |
|
|
|
1 |
|
|
к переменной x , получаем четыре корня исходного уравнения: |
||||
x1,2 4 2, |
x3,4 1 1. |
|
|
1.4. Понятие об определителях высших порядков
Определитель п-го порядка имеет вид:
|
|
|
|
|
|
a11 |
|
|
a12 |
a1 j |
|
|
a1n |
|
|
" |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
a21 |
|
|
a22 a2 j |
|
a2n |
|
НГ |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" |
(1.7) |
||||||
|
|
|
|
ai1 |
|
|
ai2 |
aij |
|
|
|
|
|
З. |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ainУ |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Г |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
an1 |
|
|
an2 |
anj |
|
т |
к |
ann |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
|
|
|
|
(см. подраздел 1.3) опре- |
|||
Согласно теореме о разложенииеопределителя.ua |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м |
т |
|
org |
|
|
|
|
|
|
|
делитель п-го порядка равен суммеапроизведений элементов какой-либо стро- |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ы ijmatemij |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ки (или столбца) на их алгебраические дополнения: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с |
|
a |
A |
|
i 1,2,...,n ; |
|
(1.8) |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
в |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
j 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
е |
|
|
|
|
aij Aij |
|
j 1,2,...,n . |
|
(1.9) |
|||||||||||||
|
ф |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
К |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формулу (1.8) называют разложением определителя по элементам i -й строки, а формулу (1.9) по элементам j -го столбца.
Например, разложение определителя 4-го порядка по элементам первой строки получается из формулы (1.8), если i 1, а n 4 :
|
a11 |
a12 |
a13 |
a14 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
a21 |
a22 |
a23 |
a24 |
a A |
a A |
a A |
a A . |
||||
|
a31 |
a32 |
a33 |
a34 |
11 |
11 |
12 |
12 |
13 |
13 |
14 |
14 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
a41 |
a42 |
a43 |
a44 |
|
|
|
|
|
|
|
|
19